«عباس علوی راد» عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی یزد و مسئول کارگروه اقتصاد مقاومتی بسیج اساتید استان یزد در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری از استان یزد در رابطه با شاخص تحرک اجتماعی و اهمیت آن اظهار داشت: این شاخص اساسا یک شاخص بین المللی هست که چندین سال است که در سطح دنیا محاسبه می‌شود و کشور‌ها در این حوزه طبقه بندی میشوند. آخرین رنکینگی که در دنیا انجام شده، متاسفانه کشور ما ایران در آن رنکینگ نیست و نشان میدهد که این شاخص برای ایران مولفه هایش در دسترس نبوده که محاسبه شود یا اینکه امکانش بوده و محاسبه نشده است.

وی با اشاره به اهمیت این شاخص در کشور و به ویژه در استان یزد افزود: شاخص تحرک اجتماعی می‌گوید که از نظر کمی، چه میزان از فرزندان یک منطقه و استان می‌توانند نسبت به والدینشان زندگی بهتری را رقم بزنند. یعنی از نظر کمی مشخص می‌کند که چقدر فرزندان می‌توانند نسب به والدین خود زندگی و آینده بهتری داشته باشند. 

هیئت علمی دانشگاه یزد با اشاره به محاسبه این شاخص ادامه داد: مجموعه جهانی اقتصاد حدود ۱۰ رکن در نظر گرفته است که چند مورد آن‌ها مستقیم و چند مورد غیر مستقیم با مسائل اقتصادی مرتبط است.

علوی راد تشریح کرد: در واقع مولفه‌های اقتصادی در این که شاخص اجتماعی در یک استان در چه حدی باشد نقش پررنگی دارد. وقتی بخواهید شاخص تحرک اجتماعی بالا باشد، باید ببینید در آن منطقه، فرصت‌های شغلی چه وضعیتی دارند. شاخص مولفه دوم این است که دستمزد‌ها در آن منطقه منصفانه پرداخت می‌شود یا خیر. مولفه سوم این است که شرایط شغلی در آن منطقه به چه صورت هست.

وی با تاکید بر این موضوع که فرصت شغلی با شرایط شغلی فرق می‌کند ادامه داد: مثلاً شما شغلی دارید که شرایط شغلی جالبی نیست. البته مولفه‌های دیگری از جمله بهداشت و آموزش هم وجود دارد.

علوی راد با بیان اینکه در این رنکینگ‌ها، این شاخص برای کشور ما هنوز محاسبه نشده است به اینکه چرا این شاخص برای استان یزد اهمیت دارد اشاره کرد و تشریح کرد: این موضوع هم برای کشور اهمیت دارد، هم استان یزد و معتقدیم که برای استان یزد بیشترین اهمیت را دارد. مولفه فرصت‌های شغلی، شرایط شغلی و دستمزد‌های منصفانه از دلایل اهمین این موضوع در استان است.

وی با بیان اینکه فرصت شغلی به لحاظ تحرک اجتماعی مناسب نیست اظهار کرد: ما انتظار داشتیم یک شخصی که فوق لیسانس گرفته در قسمت خط تولید یک کارخانه مشغول به کار شود و کارگری کند. به این می‌گویند فرصت شغلی. پس استان یزد در بحث تحرک اجتماعی از این مولفه دچار مشکل است به دلیل اینکه فرصت‌های شغلی فراتر از کار‌های یدی و ساده وجود ندارد. این یک واقعیت است!

مسئول کارگروه اقتصاد مقاومتی بسیج اساتید استان یزد با اشاره به بحث دستمزد‌های منصفانه بیان کرد: فرض کنید شخصی با مدرک فوق لیسانس، حتی اگر بپذیرد که در قسمت تولید کارخانه کار کند، عمدتا فارغ از مدرک تحصیلی و تخصص این فرد حداقل حقوق وزارت کار را به آن فرد می‌دهند. یعنی این فرد با فوق لیسانس کنار یک فرد بدون دیپلم از لحاظ حقوق تفاوت چندانی ندارند و این دستمزد، برای آن فرد منصافه نیست. این دستمزد برای آن شخصی که خودش را مقایسه می‌کند و سال‌های سال تحصیلات دانشگاهی داشته منصفانه نیست. 

وی ادامه داد: شرایط شغلی این است که وقتی بالاترین نرخ بیکاری زنان را در استان یزد داریم، عمده فرصت‌های شغلی متناسب با بانوان نیست. شرایط شغلی فراهم است، ولی به بانوان می‌گویند در معدن یا شرکت کاشی کار کنید. پس شرایط شغلی هم مناسب نیست. 

علوی راد اظهار داشت: وقتی تحرک اجتماعی پایین باشد یعنی فرزندان نمی‌توانند زندگی بهتر از والدین را رقم بزنند. اتفاقی که می‌افتند فرزندان نگران و در تکاپو هستند تا شرایط را به نفع خودشان تغییر دهند و اصلا راضی نیستند و خانواده‌ها نیز بعد از کلی هزینه و آموزش فرزندان در این سن، نگران آینده شان باشند. یکی از پیامد‌های مخرب این قضیه این هست که آن قضیه تحرک اجتماعی شکل می‌گیرد و افراد به فکر مهاجرت می‌افتند و به فکر خروج از استان می‌افتند. وقتی شرایط شغلی مناسب نیست و دستمزد‌ها منصفانه نیست آن وقت برای اینکه فرزندان از والدین خود کمتر نباشند، در وهله‌ی اول به فکر خروج از استان و در وهله‌ی دوم به فکر خروج از کشور می‌افتند. این مسائل، دنیایی از مشکلات را بوجود می‌آورد و این موضوع فقط مشکل استان یزد نیست. 

وی پیشنهاد کرد که با کمک بسیج اساتید و ساختار علمی پژوهشی بسیج، این شاخص تحرک اجتماعی را به عنوان پایلوت برای استان یزد حساب کنیم و تصریح کرد: وقتی میخواهیم با مسئولین استان صحبت کنیم از دیدگاه‌های علمی صحبت کنیم. باید شاخص تحرک اجتماعی را روی مولفه‌های مختلف حساب کنیم و این نگرانی را از نظر علمی نشان دهیم که تحرک اجتماعی در استان یزد به واسطه این شرایط، نسبت به کشور حتی پایین‌تر است و بعد از نشان دادن این مسئله، این نگرانی و حساسیت را به دستگاه سیاست گذاری و مدیریت ارشد استان منتقل کنیم تا آن‌ها نیز مثل ما احساس کنند که این روند باید تغییر کند و در گام آخر برای بالابردن تحرک اجتماعی در استان یزد و جلوگیری از خروج نخبگان به این مسئله فکر می‌کنیم. 

عباس علوی راد در پایان متذکر شد: شاخص تحرک اجتماعی از نظر کمی نشان میدهد که چقدر فرزندان در یک منطقه می‌توانند زندگی بهتر یا ایده آل تری نسب به والدین خود رقم بزنند. 

وی افزود: این شاخص در سطح بین المللی محاسبه میشود و تا الان برای ایران محاسبه نشده است. انتظارمان و برآوردمان این است که با توجه به شواهدی که از چندین مولفه اقتصادی استان داریم شاخص تحرک اجتماعی استان یزد پایین است و یکی از دلایلی که ما استان مهاجر پذیر هستیم و همه مهاجرانی که می‌آیند برای کارگر ساده می‌آیند و دلیل اصلی که همه نخبگان هم از استان رفتند همین مسئله است.

انتهای پیام/

گفتگو از ندا دهقانی زاده