به گزارش خبرگزاری علم و فناوری گیلان: توسعه روستايی مفهومی جامع و چند بعدی بوده كه در برگيرنده رشد كشاورزی و فعاليت‌های وابسته به آن (صنايع دستی و صنايع روستايی)، زيربناهای اقتصادی اجتماعی، خدمات اجتماعی و تسهيلات مربوطه و مهم‌تر از همه توسعه منابع انسانی در مناطق روستايی است، بدين ترتيب زنان روستايی با توجه به نقش و مسوليتهايی كه در محيط مزرعه و منزل دارند عهده‌دار وظايف توليدی و خدماتی مختلفی می‌باشد كه مسلماً نيل به توسعه روستايی بسيار مؤثر می‌باشد.

زنان، نيروی عمده برای ايجاد تحول و منبعی بالقوه برای پيشبرد اقتصاد روستا و افزايش هر چه بيشتر نرخ رشد توليد محصولات غذایی هستند، اگر چه كشاورزی و دامداری به طور سنتی شغلی مردانه بوده است اما نقش زنان هرگز محدود به خانه و خانواده نشده و زنان علاوه بر فعاليتهای درون منزل در بيرون (كشاورزی، دامپروری، جنگلداری و...) نيز فعال هستند، زنان روستایی در تمامی مراحل توليد محصولات كشاورزی و توليدات دامی دوشادوش مردان به فعاليت می‌پردازند به طور كلی، توسعه فرآيندی است چند بعدی و دارای ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، سياسی و فرهنگی كه مشاركت زنان روستایی در اين فرآيند، مشاركتی فعالانه و تأثير گذار بوده است و مهمترين جنبه اين مشاركت تاكنون بعد اقتصادی آن برای زنان روستایی بوده است.

حوزه فعاليت زنان محدود به خانه و خانواده نبوده است و آنها همچون مردان در فعاليتهای اجتماعی و اقتصادی جامعه مشاركت فعالی داشته‌اند، نظر به اين كه توسعه اقتصادی به تغيير برنامه‌ريزی شده ساخت توليد تأكيد دارد، بنابراين به دليل كاهش سهم كشاورزی در توليد و اشتغال، استراتژی‌های توسعه معمولاً بر صنعتی شدن سريع شهری و به زيان كشاورزی و توسعه روستایی منجر شد، توسط شاخص‌های اجتماعی غير اقتصادی مانند بهبود در سطح سواد، تعليم و تربيت، شرايط بهداشت، خدمات و تأمين مسكن تكميل شده است، نقش زنان در جوامع روستایی امروز يك اصل غيرقابل انكار است بطوريكه زنان روستايى در تهيه غذا، كمك به فعاليت‌های كاشت، داشت و برداشت، پرورش احشام، توليد و بازاريابی و غيره دارند.

توسعه، فرآيندی است كه موجب رشد كمی توليدات كالا و خدمات می‌شود و در روند آن پدیده‌های ناباب اجتماعی (نظير فقر و محروميت يا بيسوادی و... ) از بين می‌روند و ضمن حصول استقلال اقتصادی و تقويت بنيه مالی و مادی جامعه، تحقق عدالت اجتماعی، ترقی فرهنگی، علمی و فنی صورت می‌پذیرد، توسعه به فراگردی گفته می‌شود كه در آن جامعه از وضع نامطلوبی به وضع مطلوبی متحول می‌شود، اين فراگرد تمامی نهادهای جامعه را در بر می گيرد و ماهيت آن اساساً آن است كه توان و ظرفيت بالقوه جامعه به صورت بالفعل در می آيد. به عبارت ديگر در فرآيند توسعه، استعدادهای سازماندهی جامعه از هر جهت چه از نظر اقتصادی و چه از نظر اجتماعی، فرهنگی و سياسی، بارور و شكوفا می شود،

توسعه روستایی مفهومی جامع و چند بعدی بوده كه در برگيرنده رشد كشاورزی و فعاليتهای وابسته به آن (صنايع دستی و صنايع روستایی)، زيربناهای اقتصادی اجتماعی، خدمات اجتماعی و تسهيلات مربوطه و مهمتر از همه توسعه منابع انسانی در مناطق روستایی است.

استراتژيهای توسعه روستایی بر هفت هدف مشخص بنا نهاده شده اند كه عبارتند از: رشد توليدات كشاورزی، استفاده بهتر از منابع كمياب، كاربرد بهينه سرمايه، ايجاد فرصت‌های شغلی، توزيع مجدد درآمد، ارتقاء سطح زندگی و مشاركت جمعيت روستایی در تمشيت امور در جامعه، بدين ترتيب زنان روستایی با توجه به نقش و مسؤليتهایی كه در محيط مزرعه و منزل دارند عهده دار وظايف توليدی و خدماتی مختلفی می‌باشند كه مسلما در نيل به توسعه روستایی بسیار مؤثر می‌باشد.

زنان در حدود نيمى از جمعيت جامعه روستايى ايران را تشكيل مى دهند، آنان داراى نقش‌های متفاوتى، از جمله وظايف همسرى، كدبانوگرى، توليد و تبديل فرآورده هاى خوراكى مثل ماست و پنير، كار در مزارع خانگى، تهيه آب و وسائل سوخت، مشاركت در فعاليت‌های اجتماعى، كار بعنوان حقوق بگیر و ... می‌باشند.

 نقش زنان در توليد غذا از منطقه اى به منطقه ديگر و از محصولى به محصول ديگر متفاوت است علاوه بر مشاركت زنان روستايى در فعاليت‌های كشاورزى، بيشتر آنها در زمينه صنايع دستى نيز فعال هستند كه سهم اين قشر در توليد صنايع دستى درحدود ۷۵ درصد است كه توليد صنايع دستى علاوه بر اينكه اهميت زيادى در خود اشتغالى زنان روستايى دارد، محصولات توليد شده نيز اغلب جنبه صادراتى داشته و در نتيجه به عنوان يكى از منابع مهم ارزآورى براى كشور محسوب می‌شود، يكى از اين صنايع دستى كه زنان روستايى مهمترين نقش را در توليد آن دارند، فرش دستباف است، ساعت در روز طول زمان كارى زنان روستايى بين ۱۶-۱۵ است، كارشان نيز يكنواخت تر و سنگين تر از زنان شهرى است، در نتيجه خستگى بيشتر به همراه دارد.

زنان در جوامع در حال توسعه نقش چشم‌گیری را در اقتصاد روستا ايفاء می‌كنند، مشاركت زنان روستایی خصوصاً زمانی كه عنوان سرپرست خانوار را دارند، حساس تر می‌شود، با توجه به اينكه روستا يك مكان مناسب برای كشاورزی و فعاليت‌های جانبی وابسته به آن است می‌توان گفت كه نقش زنان در روستاها بيشتر معطوف به اين نكته بوده و در صورت توسعه بخش كشاورزی در روستاها و امكان نهادينه كردن زير ساخت‌های مناسب می‌توان نگاه درستی به فرايند توسعه داشته باشيم.

 بخش كشاورزی به عنوان يكی از مهم‌ترين بخش‌های توليدی كشور در تأمين امنيت غذایی مورد نياز، مسئوليت بسيار سنگينی بر دوش دارد، كه با توجه به بهره‌وری نيروی انسانی می‌تواند اين بخش را در دستيابی به اين هدف عمده خود در حد بسيار مناسبی ياری دهد. در اين راستا زنان نيز نقش مهمی را ايفا می‌كنند، در فعاليت‌های كشاورزی، تمركز و توجه ويژه به اين قشر عظيم از جامعه و فراهم ساختن خدمات حمايتی، آموزشی و ترويجی برای آنها می‌تواند به رفع موانع و مشكلات بی‌شماری پيش روی آنها كمك كرده و در نهايت منجر به افزايش و بهبود بهره وری آنها در امر كشاورزی و در نتيجه افزايش رفاه و آسايش جامعه روستایی گردد.

در پایان اينكه زنان و مردان هردو در برنامه‌های كشاورزی و توسعه روستایی نقش دارند، اما هركدام بر اساس نوع فعالیت‌هایی كه انجام می‌دهند آگاهی‌ها و نيازهای متفاوتی دارند از آنجا كه كليه فعاليت‌های انسان براي تأمين نيازمندی هایش انجام می‌گیرد و مهاجرت روستائيان به شهرها نيز به جهت اميد به دست‌یابی زندگی بهتر و با كيفيت تر است، لذا می‌بايست در برنامه‌ریزی‌ها، توجه خاصی به برنامه‌ريزی منطقه‌ای داشته باشند و اين امر ميسر نمی‌گردد مگر با شناخت عناصر اقليمی، جمعيتی، فرهنگی، اقتصادی و سياسی هر منطقه و همچنين نوع ارتباط اين عناصر با عناصر خارج از منطقه و بيرونی، چنين مطالعه و شناختی موجبات برنامه‌ريزی هرچه بهتر و منطبق با نيازهای منطقه را فراهم كرده و از هدر رفتن سرمایه‌گذاری‌های انجام شده جلوگيری می‌كند.

اگر امكانات آموزش، بهداشت، اشتغال، درمان و ...در روستا فراهم گردد و ارتقاء سطح كيفی زندگی روستائی همانند شهر مورد توجه قرار گيرد، مهاجرت تعديل می‌شود، از طرفی حمايت از توليدات كشاورزی و دامی روستائيان و همچنين صنايع محلی و جذب بازارهای مناسب برای آن می‌تواند در دلبستگی روستائيان به زندگی روستايی مؤثر واقع شود، در نهايت نگاه مثبت برنامه‌ریزان امر توسعه به مشاركت زنان روستایی، كمك شايانی به ارتقای موقعيت يك خانواده بهره‌مند روستایی خواهد رساند.

انتهای پیام/.

طاهره رضاپور