خبرگزاری علم و فناوری// هوا گرم بود؛ یک هفته طول کشید تا توانستیم مقدمات دیدار با دکتر احمد بهشتی  را فراهم کنیم.

بعد  از چند بار تماس و  شایدم شرایط آیت الله دکتر بهشتی ، بعد از پشت سر گذاشتن دوران نقاهت بیماری به همراه دوست و همکارم بعد از ظهر روز سه شنبه  ۲۰ خرداد ماه تعیین شد که برای دیدن دکتر در محل دفتر ایشان حاضر شویم.

منتظر بودیم آدم  سخت و محکم و ... باشد به رغم انتظار ما، انسان متواضع و فروتنی بود مسئول دفتر ایشان سعی کرد شرایط را برای ما شرح دهند  تا خودشان  آماده صحبت شوند.

کمی از شرائط جسمی ایشان  گفتند یک ربع بعد گفتگوی رسمی ما شروع شد.

** لطفا خودتان معرفی کنید ؟

آيت الله احمد بهشتی،  سال ۱۳۱۴ شمسی در فسادیده به جهان گشودم.

دوران ابتدای  را در آن جا گذرانم، آن گاه در ۱۳۲۸ به حوزه علميه شیراز وارد و نزد اساتید و علمای طراز

اول آن خطه، مقدمات و سطح را به پایان رساندم. در ۱۳۳۸ به حوزه علميه قم آمدم و تا پیروزی انقلاب اسلامی از محضر استادان بنام و مراجع بزرگ بهره گرفت و خود به تدریس پرداختم.

در همین سال ها، به دانشکده الهیات دانشگاه تهران راه یافت و در ۱۳۵۶ از پایان نامه خود در رشته فلسفه

راهنمای  استاد شهید مطهری دفاع کردم و به دریافت درجه دکتری نایل آمدم. اینک در دانشگاه تهران و حوزه علميه قم به تدریس خارج فقه، فلسفه و تفسير اشتغال دارم.

** نقش و جایگاه علم و دانش در دنیا و ایران چیست؟

جهل دو قسمت هست 

۱.جهل دربرابر علم ۲.جهل دربرابر عقل

جهلی که دربرابر علم هست . فراگیره بشر هرچی  در علم پیشرفت میکند جهلش بیشتر از علمش می شود .

 بقول شاعر  "تا بدانجا رسید دانش من، که بدانم همی نادانم" هرچی انسان بخواند و جلو می رود میبیند جهلش دنیای پهناوریه و علمش ناچیزیه

گویا این جمله نیوتن گفته:

(ما مثل یک بچه ای هستیم که نشسته کنار اقیانوس و چند تا سنگ ریزه برداشته داره بازی میکنه .

ما که اهل علم هستیم  مثل اون بچه هستیم  علم ما هم اون سنگ ریزه هاست و جهل ما اون اقیانوسه )

این جهلی که دربرابر علمه همه گرفتارش هستند و بعضی ها کم و بعضی ها زیاد است.

اما آن جهلی که دربرابر عقل هست آن نکوهیده و خطرناک هست و باید باهاش مبارزه کرد . البته جهل در برابر علم واقعا بشر خوب داره زحمت و تلاش می کند ولی این بشری که دارد  با جهل دربرابر علم یا با بی سوادی مبارزه می کند این خودش گرفتاره، جهل دربرابر عقله  یعنی بشر هرچه از خدا،دین و معنویت فاصله بگیرد  از عقلانیت دور می شود و به طرف جاهلیت می رود . یکی از علمای هندسی  کتابی  به نام  جاهلیت القرن العشرون نوشته و  یک فرد دیگری  هم این کتاب را  به فارسی ترجمه کرده (جاهلیت قرن بیستم )

الان هم که قرن ۲۱ هستیم  جاهلیت شدت بیشتری دارد

این تحریم ها  این ترور ها این داعش ها  این گرفتاری ها

اینها همش جاهلیت قرن ۲۱ هست  که از جاهلیت اول  خیلی شدید تر هست 

طلب علم یک غریزه انسانه بلکه باید بگیم  فطری انسانه  و همه می خواهند عالم باشند.

بعضی ها بیشتر  زحمت زیاد می کشند و بعضی ها زحمت نمیکشند و در جاهل مطلق باقی  می مانند

پیامبر اکرم فرمودند:

 «طلب‏العلم فریضة على کل مسلم و مسلمة‏»

تحصیل علم براى تمام مردان و زنان مسلمان واجب است

ما مسلمانان  واقعا  علمدار علم بودیم آن زمانی که اروپا در قرون وسطی درجهل مطلق به سر می برد. مسلمانان پرچم دار علم و دانش  در فلسفه ،جغرافیا ، ریاضیات ،شیمی و طبیعیات

مسلمانان خیلی پیشرفت کرده بودند  و اروپایا عقب بودند کتاب ابو علی سینا قرن چهارم بود سالها در اروپا  کتاب های طبی ایشان تدریس می شد .

ما جلو بودیم ولی متاسفانه عقب افتادیم

امیدواریم ان شالله در این انقلاب اسلامی جلو برویم

** چرا علم و دانش انقدر پراهمیت شده؟

 پر اهمیت شدن که طبیعی هست  باید  سوال کنید بگوید که اگر پراهمیت نمی شد !؟  جای چون و چرا داشت.

چون علم درزندگی بشر  گره گشا است.

طبق تقسیمات قبیله   ارستو ابن سینا  را درنظر بگیریم  علم را به دو قسمت کردند . «علم نظری و علم عملی »

که علم نظری سه قسمت کردند  الهیات . (فلسفات) ،ریاضیات ،طبیعیات

علم عملی سه قسمت کردند  ،اخلاق ،تدبیر منزل.( تدبیر خانواده) و سیاست

ایا بشر از این علوم بی نیازه؟ !

 آیا بشر از  علوم  الهی  بی نیازه ؟!  یعنی خدا رونباید بشناسید  یا عالم هستی رو نباید بشناسید!؟ آیا بشر از ریاضیات بی نیازه ؟!  می تواند خودش را دور کند .  یعنی همچین چیزی آیا بشر می تواند  از  طبیعیات  ، فیزیک ،شیمی ،طب  ،ریاضیات و پزشکی   که از قدیم الایام مورد توجه بشر بوده و هنوز هم هست  .می تواند دور شود؟

آیا بشر از این  علوم بی نیازه؟

  اگر این علوم از بشر دور  کنیم می شود بشر وحشی ویا مثل بشر اولیه می شود.

و اما علوم عملی؛ آیا بشر از علم اخلاق  و آیا بشر از علم تدبیر منزل و تدبیر خانواده که همه  این روزها بهش درگیرند  الان هم میبینید خانواده ها  چه مصیبتی بخاطر مهریه های سنگین دارند می کشند .  و آیا بشر از علم سیاست  بی نیازه ؟! یعنی  بشر از حکومت بی نیاز نیست ؟!  یعنی جامعه بدون حکومت  می تواند  زندکی کند؟! یعنی همچین چیزی  می شود  ؟؟

بنابرین علم در زندگی بشر کاملا نقش دارد و تمام شدنی نیست  بشر هرچه جلو برود همانطور که عرض کردم بازهم  اقیانوسی از جهل  دربرابراش است ،لذا باید همیشه  بشر تلاش و کار  کند

** وضع علمی کشور و دید مسئولین نسبت به نخبگان و چهره های علمی را چگونه میبینید؟

 یکی از ضد انقلابی فراری رفته بود خارج یه کلمه ی جالبی گفته بود  *حُسن این انقلاب اینه که  رهبرش عالمه و به علم اهمیت میدهد* و اینها اهل علم هستند  .امام که به جای خود  ؛ مثلا  شهید بهشتی مردی عالم که علوم جدید و قدیم داشتند به چند زبان مسلط بودند زبان  کاملا مسلط بود و زبان انگلیسی تدریس می داد و بعد ماموریت  رفت آلمان و آنجا  زبان آلمانی یاد گرفته بود.

 اینها  در راس حکومت بودند  گفته بود حُسن این انقلاب اینکه اشخاص عالم در راسش هستند .  معلومه که سران انقلاب و رهبران انقلاب به علم  اهمیت می دهند و دادند .

بعد از انقلاب اینقدر دانشگاه ها  گسترش پیدا کرده.  شاید صد برابر  پیش از انقلاب شده است.

شهر قم پیش از انقلاب به اون صورت  دانشگاه  نداشت( فقط پردیس بود).ولی الان بعد از انقلاب  حدود ۳۳الی ۳۴ تا  دانشگاه دولتی و غیر دولتی دارد

مثلا فسا قبل از انقلاب دانشگاه داشته؟ شاید یک دانشگاه  ولی الان چند تا  داریم .

** مهمترین مشکلات و نقاط ضعف کشور و فارس در مباحث علمی چیست؟

یک  مشکل بزرگی  که ما داریم *«مدرک گرایی»* غالباً افرادی که درس می خوانند دنبال مدرک می روند و لذا دنبال علم نمی روند .

 در حوزه ها مدرک گرایی نبوده، متاسفانه بعد از انقلاب  به حوزه ها هم سرایت کرده وخیلی از طلبه ها میروند برای  مدرک  تا قاضی و یا شغلی پیدا کنند .  قبل از انقلاب  حوزویه ها به چیزی که فکرش نمیکردیم مدرک گرایی  نبوده است.  این یک اشکال  که در بین محصلین ما یک عیب بزرگی است .

باید مبارزه کرد  البته نمی خوام بگم  همه کسانی که دنبال علم هستند  مدرک گرا هستند ولی غالب اینه.

حتی افرادی هستند  عاشق علم و دانش هستند و بخاطر علم تلاش و زحمت میکشند و الحمد الله بعد از انقلاب از لحاظ علمی هم موفقیت های خوبی پیدا کردیم حتی تو صنایع نظامی اینها کار علما و اهل علم هستند  کی سابقه داشته  ایران کمر مصنوعی  یا موشک بسازند و طوری باشه که از موشک هاش دنیا وحشت داشته باشند اینها پیشرفت علم و دانش هست

** پیشنهاد شما برای ارتقا سطح و جایگاه علمی چیست؟

بشینیم فکر کنیم آنهایی که واقعا فهم دارند  و دانشمند هستند  فکر کنند اشکال کار کجا هست و این کنکورهای  که برگزار  می شود   ایده اله  ؟! دانشگاههای ما که اینجوری دارن اداره میکنن ایده اله؟! حتی خود حوزه ها ببینن واقعا این شکلی که حوزه ها دارند ایده اله  خوب هست؟!  ما باید دائم فکر کنیم برای بهتر شدن و به وضع موجود نباید اکتفا کنیم و نباید قناعت کنیم   مسئله ای مدرک گرایی باید  تا می توانیم  مبارزه کرد 

 هم طلبه و هم دانشجو  باید مشکل زندگیشون حل کنیم  نباید دغدغه معاش  داشته باشند .  تا با خیال راحت درس بخواند نه اینکه دوشغله باشد هم کار کند و هم درس بخواند.

گفتگو از زینب حق‌گو

 پایان/