مصاحبه دو نقطه مسکن

مصاحبه شوند: داوود مرادیان، سازنده مستند رویای آجری

1. ابتدا خودتون رو معرفی بفرمایید؟ (تحصیلات، سابقه کاری و مستندهای قبلی)
2. چه شد که به حوزه مسکن علاقه‌مند شدید و تصمیم گرفتید این مستند رویای آجری رو بسازید؟
3. همون‌طور که در مستند خود شما هم معلوم بود، از اول انقلاب تا الان هیچ وزیر و مقام و مسئولی حرفی جز این نزده که می‌خواهیم بازار مسکن را ساماندهی کنیم، جلوی گرانی و سوداگری را بگیریم و مواردی از این دست. پس چرا ما همچنان شاهد گرانی روزافزون مسکن، تعداد زیاد افراد جویای مسکن در مقابل خانه‌های خالی هستیم؟
4. (اگر حرف از مافیا زد) مافیای مسکن آیا فقط قشر بساز-بفروش بخش خصوصی هستند یا نهادهای دولتی و حاکمیتی (مخصوصا آن‌ها که املاک زیادی دارند) هم از از افزایش قیمت ملک و مسکن سود می‌‎برند؟ کدام نهادها؟
5. از اول انقلاب تا الان این بارها اتفاق افتاده که دولت جدید سر کار میاد، برای مسکن و شهرسازی سیاستی در پیش می‌گیره تا یه جایی هم کار رو پیش می‌بره بعد دولت بعدی که میاد کلا اون برنامه رو کنار می‌ذاره و برنامه جدیدی در پیش می‌گیره! حتی در سطح پایین‌تری مثل شهرداری هم باز شاهد چنین وضعیتی هستیم. این تغییر سیاست‌ها به "مسکن" چه آسیبی می‌زنه؟
6. قانونگذاری قاعدتا وظیفه مجلس هست، پس چرا مجلس بعد از چهل سال یک قانون جامع و مانع تصویب نمی‌کنه که مانع اعمال سلیقه دولت‌ها و شهرداری‌ها بشه؟ چرا مجلسی‌ها منتظر می‌نشینن ببینن دولت چه لایحه‌ای می‌فرسته تا همون رو تصویب کنن؟
7. در حال حاضر آیا قانون برای بخش مسکن متولی مشخص تعیین کرده یا خیر؟ به لحاظ علمی درست اینه که چه نهادی متولی امر مسکن به خصوص در شهرها باشه؟
8. تجربه نشون داده هر بار که تورم یا حجم نقدینگی بالا می‌ره، بلافاصله اولین جا روی قیمت مسکن تأثیر می‌گذاره. آیا واقعا می‌شود کاری کرد که افزایش حجم نقدینگی هیچ تأثیری روی قیمت مسکن نداشته باشه؟
9. در کشور ما، مردم و حتی ثروتمندها، برای حفظ دارایی خودشون ملک می‌خرن به ویژه مسکن تا بر اثر کاهش مداوم ارزش پول فقیر نشن. این باور که «پولت رو جایی بذار که باد از زیرش رد  نشه» چقدر قدرتمنده؟ آیا با انواع و اقسام محدودیت‌ها و مالیات‌ها میشه این باور رو تغییر داد و نظر مردم رو از خرید و انباشته کردن ملک منصرف کرد؟
10. این رو زیاد می‌شنویم که باید سرمایه‌های کشور رو منتقل کنیم به بخش تولید (یعنی صنعت)! اما در مقابل جواب میدن بخش تولید در کشورمون جذابیت چندانی نداره و اگر خیلی روی بخش سوداگری مثلا سوداگری مسکن فشار بیاد، پول‌ها به جای رفتن به بخش تولید به خارج از کشور منتقل میشه؛ یعنی باعث فرار سرمایه میشه. نظر شما چیه؟ (تا وقتی تولید جذابیت نداره آیا میشه فقط با ابزارهای سرکوبگرانه سوداگری رو متوقف کرد؟)
11. از یک طرف میگن دو و نیم میلیون خونه خالی در کشور وجود داره، آدم‌های بی‌خونه هم فراوان هستند ولی قدرت خرید خونه‌های موجود رو ندارند. از اون طرف عده‌ای همچنان نسخه تولید انبوه مسکن رو تجویز می‌کنند. از کجا معلوم که ادامه تولید انبوه مسکن باعث نشه که مثلا چند سال بعد ببینیم به جای دو و نیم میلیون خونه خالی مثلا چهار میلیون خونه خالی داریم؟؟ بهتر نیست اول مالکان خونه خالی‌های موجود رو وادار کنیم خونه‌ها رو بفروشن یا اجاره بدن؟ چجوری مجبورشون کنیم؟
12. یک تجربه تولید انبوه مسکن رو در کشور پشت سر گذاشتیم به نام مسکن مهر، چند واحد مسکن مهر ساخته شد؟ (جواب مهمان) اما با این تعداد مسکن مهر ساخته شده باز هم 2.5 میلیون خانه خالی وجود داره و قیمت هم روز به روز زیاد میشه. چند میلیون مسکن مهر بسازیم رشد قیمت متوقف میشه؟ اگر روزی ببینیم ده میلیون خانه خالی و چند میلیون جمعیت خیابان‌خواب داریم باز هم چاره‌اش ساختن خانه‌های بیشتر است؟ 
13. برنامه دولت تدبیر و امید برای بخش مسکن، طرح «اقدام ملی تأمین مسکن» را ارائه کرد، این طرح از چه سالی شروع شد، برنامه چی بود و الان به چه نتیجه‌ای رسیده؟
14. دلیل عدم استقبال مردم از این طرح چه بود؟ آیا مبلغ وام کم بود؟ شرایطش سخت بود؟ یا مالکان انگیزه‌ای برای وام گفتن و خونه ساختن نداشتند(مثلا امیدی ندارن که بعد از ساخت خونه برای خوه مشتری پیدا بشه)؟
15. حالا به موضوع مالیات بپردازیم. بفرمایید در دنیا چند مدل مالیات در بخش مسکن و ملک وجود داره؟ چند تاش تو ایران مرسوم هست؟ (اگر توی ایران وجود داره، آیا این‌ها رقم قابل توجهی می‌گیرن که مانع سوداگری بشه؟)
16. فرض کنیم سنگین‌ترین و کامل‌ترین سیستم مالیاتی رو در حوزه مسکن اعمال کردیم، آیا مالیات به تنهایی میتونه مانع سوداگری در بخش مسکن بشه؟ وقتی سیل نقدینگی رو داریم، تولید جذابیت نداره، مردم احساس امنیت سرمایه نمی‌کنن،  ارزش پول دائما در کال کاهش هست، آیا مالیات بر حوزه مسکن تأثیری در جلوگیری از سرعت افزایش قیمت مسکن داره؟ یا حتی برعکس، سوداگران به بهانه این که باید مالیات بدن قیمت‌ها رو بیشتر بالا می‌کشن و صاحب‌خونه‌ها به بهانه مالیات، اجاره خونه رو بالا میبرن