به گزارش سرویس پزشکی و سلامت خبرگزاری علم و فناوری، پسماندهای پزشکی (‌بیمارستانی) شامل همه پسماندهای عفونی و زیان ‌آور ناشی از بیمارستان ‌ها، مراکز بهداشتی، درمانی، ‌آزمایشگاه ‌های تشخیص طبی و سایر مراکز مشابه است.

پسماندهاي خطرناك شامل کلیه پسماندهاي تولید شده به وسیله مراکز و موسساتی از قبیل بیمارستان ها، مراکز بهداشتی درمانی، آزمایشگاه هاي تشخیص طبی و تحقیقاتی و سایر مراکز مشابه است که به 4 گروه تقسیم می شوند.

زباله های خطرناک بیمارستانی

پسماندهای عفونی شامل کلیه پسماندهاي آلوده به خون و فرآورده هاي خونی، کلیه پسماندهاي مربوط به آزمایش هاي تشخیص طبی و تحقیقات پزشکی، پسماندهاي پاتولوژي، کلیه ترشحات و پسماندهاي آلوده به ترشحات بیماران عفونی، کلیه مواد و وسایلی که با بیمار عفونی تماس داشته اند، کشت هاي بیولوژیک و محیط هاي کشت، پسماندهاي اتاق هاي ایزوله، ماندهاي بخش هاي دیالیز، پسماندهاي ناشی از جراحی و اتوپسی و اعضاء و اندام هاي قطع شده و جنین می شود.

همچنین پسماندهاي شیمیایی شامل، زباله هاي دارویی و مواد شیمیایی، ویال هاي نیمه پر و پر داروئی، ترمومترهاي شکسته، معرف هاي آزمایشگاهی، داروهاي ثبوت و ظهور فیلمو و هر گونه زباله منتج شده از تشخیص، درمان و مراقبت بیماران تحت شیمی درمانی) اعم از: ست هاي سرم ، کیسه هاي ادرار، سوند، کیسه هاي استوما می باشد.

پسماندهاي نوك تیز و برنده نیز شامل، سر سوزن، تیغ بیستوري واره، اسکالپل، لانست، انواع آنژیوکت، شیشه هاي شکسته سرم و فر آورده هاي خونی و داروئی و هر گونه وسیله یک بار مصرف تیز و برنده که در تشخیص و درمان و مراقبت بیماران استفاده شده خواهد بود.

پسماندهاي رادیو اکتیو نیز شامل کلیه پسماندهاي تولید شده در  مراکز  پزشکی هسته اي  است.

تاثیر زباله های عفونی بر محیط زیست و سلامت

طبق ماده ۱۳ قانون مدیریت پسماندها، مخلوط کردن پسماندهای پزشکی با سایر پسماندها و تخلیه و پخش ‌آنها در محیط و یا فروش، استفاده و بازیافت این نوع پسماندها ممنوع است.

اما حالا دفع غیر بهداشتی زباله های عفونی و بیمارستانی به عنوان یکی دیگر معضلات استان خوزستان مطرح می شود که ممکن است این مسئله جان شهروندان را به خطر بیندازد.

در همین ارتباط علی ‌اکبر بابایی مدیر توسعه فناوری سلامت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور در نهمین کارگروه سلامت و امنیت غذایی خوزستان می گیود که موضوع پسماند یکی از مهمترین موضوعات محیط زیست است و شاید مانند آلودگی هوا یا آلودگی آب، نمود روشنی نداشته باشد اما می ‌تواند یک بلای خاموش باشد که در بلند مدت آثار خود را بر محیط زیست و سلامت نشان دهد.

یکی از برنامه ‌ها در خصوص مدیریت پسماند پزشکی، تفکیک و جداسازی پسماندها به درستی است. در آمار جهانی 15 درصد از پسماندهای بیمارستانی خطرناک هستند اما آمار ما نشان می ‌دهد که بیش از 40 درصد پسماندهای بیمارستانی در کشور ما خطرناک هستند که این موضوع به علت عدم جداسازی و عدم کدگذاری این پسماندها است.

ضرورت استفاده از کوره‌ های زباله‌ سوز

مدیر توسعه فناوری سلامت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز اضافه می کند: الگوی غلط مدیریت پسماند که اکنون رایج شده، این است که از تجهیزات امحا برای مدیریت برخی پسماندها استفاده می ‌شود. این کار تنها پسماند را استریل می ‌کند، اما آیا پسماند خطرناک مانند پسماند نوک ‌تیز و برّنده و دارویی و شیمیایی را نیز بی‌خطر می ‌کند؟ قطعا اینگونه نیست. بهترین روش در زمینه پسماندهای خطرناک، استفاده از کوره‌ های زباله‌ سوز در شیء کوچک است. استفاده زباله ‌سوزی برای پسماندهای شهری و به علت هزینه ‌های سرمایه‌گذاری و ماهیت پسماندها، تأیید نمی‌ شود.

هر کاری در مدیریت پسماند انجام دهیم، باز هم حدود 40 تا 50 درصد دورریز داریم که باید به صورت اصولی دفن شوند. قدم نخست برای دفن بهداشتی، مکان ‌یابی مناسب برای این کار است که در بسیاری از مناطق این مکان مورد تأیید است و تنها در برخی مناطق مشکل وجود دارد که پیگیری‌ های لازم در این جهت در حال انجام است.

اما در خرداد ماه امسال خبری تاسف بار منتشر شد که شبکه بهداشت و درمان هفتگل زباله های بیمارستانی خود را در محیط زیست تخلیه و رها کرده است.

این مسئله در عملیات گشت و کنترل یگان اداره محیط زیست هفتگل محرز شد که طی آن یک مورد تخلیه زباله های عفونی مربوط به مراکز درمانی در محیط زیست مشاهده شد.

بلاتکلیفی زباله های 900 مطب پزشک در اهواز

در همین ارتباط رئیس اداره محیط زیست هفتگل می گوید: از آنجایی که بر اساس قانون مدیریت پسماند وظیفه نظارت بر نحوه دفع پسماندهای عفونی پزشکی بر عهده اداره حفاظت محیط زیست است، این اداره با توجه به حساسیت ویژه موضوع از لحاظ شیوع گسترده ویروس کرونا در ماه های اخیر در چندین نوبت خواستار شفافیت شبکه بهداشت و مشخص کردن سرنوشت این زباله ‌ها شده ولی هیچ گاه پاسخی قانع کننده در این خصوص دریافت نکرده بود. بنابراین بر اساس سوء سابقه آن نهاد در اعمال راهکارهای غیر قانونی از جمله تخلیه و آتش زدن در محیط زیست موضوع طی گشت های مختلف مورد بررسی و پایش قرار گرفت و در روز دوشنبه مورخ ۲۶ خرداد ۹۹ این عمل دوباره در قالب تخلیه انواع سرنگ ها و سرم ها به همراه نیدل، لوله آزمایش حاوی مواد عفونی و سایر زباله های خطرناک بیمارستانی در طبیعت مشاهده شد.

اما موضوع تخلیه غیر اصولی زباله های عفونی و بیمارستانی فقط اختصاص به شهرستان هفتگل ندارد بلکه این مسئله مبهم گویی به مطب های پزشکی و آزمایشگاه های اهواز نیز کشیده شده است که واکنش رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان اهواز را در پی داشت.

علی بنی‌ عگبه رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان اهواز نسبت به عدم جمع‌آوری پسماندهای عفونی مطب‌ها در اهواز به ویژه در زمان شیوع کرونا هشدار داد و می گوید: ۹۰۰ مطب و آزمایشگاه پزشکی در اهواز یک ماه مهلت دارند جمع آوری زباله ‌های عفونی خود را تعیین تکلیف کنند.

طبق گزارش سازمان پسماند شهرداری اهواز تا کنون ۷۰۰ مطب و آزمایشگاه با این سازمان برای جمع آوری پسماندهای عفونی خود قرارداد منعقد کرده ‌اند، اما تکلیف ۹۰۰ مطب دیگر هنوز معلوم نشده و حتی مشخص نیست چند واحد از آنها فعال هستند.

برخورد با پزشکان متخلف از طریق مراجع قضایی

در جلسه کارگروه پسماند اهواز که اخیرا در فرمانداری تشکیل شد، مقرر شده ظرف یک ماه مطب ‌های فعال شناسایی و معرفی و آنهایی که تاکنون برای جمع آوری پسماندهای عفونی خود اقدام نکرده‌ اند، با شهرداری اهواز قرارداد منعقد کنند.

بر اساس قانون سازمان نظام پزشکی مکلف شده است که فهرست تمام مطب ‌های فعال را به کارگروه پسماند اهواز ارائه دهد تا سازمان مدیریت پسماند باید برای جمع آوری و مدیریت این پسماندها به صورت بهداشتی اقدام کند، همچنین مراکز بهداشت شرق و غرب اهواز نیز با مراجعه به مطب ها نحوه تفکیک را آموزش دهند.

رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان اهواز اضافه می کند: متاسفانه با وجود پیگیری‌ ها و برگزاری جلسات متاسفانه هنوز تعدادی از پزشکان حاضر به پرداخت هزینه جمع آوری پسماند عفونی مطب‌ خود نیستند و نشست اخیر کارگروه پسماند برای اتمام حجت با این افراد است که در صورت استنکاف از تعهداتشان از طریق مراجع قضایی پیگیری خواهد شد.

برنامه جمع آوری پسماندهای عفونی مطب ‌های اهواز از سال ۱۳۹۲ مطرح شده ولی تا کنون به نتیجه مطلوبی نرسیده است هر چند جمع آوری پسماندهای عفونی به صورت مستقیم وظیفه شهرداری نیست و طبق قانون تولیدکننده تعهد دارد نسبت به بی‌ خطرسازی آنها اقدام کند اما با تصمیم کارگروه مدیریت پسماند مقرر شد که شورای شهر اهواز مصوبه ‌ای در این زمینه تصویب کند و شهرداری اهواز در قبال دریافت مبلغی از پزشکان، پیمانکاری را استخدام و این نوع پسماند را جمع آوری کند.

بازی با جان مردم به خاطر 300 هزار تومان

به گفته رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان اهواز، هم اکنون شهرداری به مصوبه کارگروه عمل کرده و یک پیمانکار با ۲ خودرو مخصوص به کار گفته است اما بسیاری از پزشکان حاضر به همکاری و انعقاد قرارداد نیستند. بر اساس دستورالعملی که شهرداری تهیه کرده هزینه مطب ‌ها و آزمایشگاه در قبال جمع آوری پسماندهای عفونی متفاوت بوده و طبق سطح بندی از ۲۵۰ هزار ریال تا سه میلیون ریال تعیین شده است که برای پزشکان مبلغ زیادی به شمار نمی ‌آید.

بنی عگله می گوید: در حال حاضر روزانه هشت تا ۱۰ تن پسماند عادی و ۱۲ تن پسماند عفونی از بیمارستان ‌های اهواز جمع آوری می شود اما برآوردی از حجم پسماندهای مطب‌ ها و آزمایشگاه های موجود در این کلانشهر نداریم.

در حال حاضر پسماندهای عفونی مطب‌ ها و آزمایشگاه ‌هایی که با شهرداری اهواز قرارداد نبسته ‌اند به همراه زباله‌ های عادی شهری جمع آوری می ‌شوند و سر از مخازن زباله خیابان ‌ها در می ‌آورند، این در حالی است که زباله ‌گردها یا افرادی که در سایت تفکیک زباله مشغول فعالیت هستند با این پسماندها سر و کار دارند و احتمال آلودگی و بیماری برای آنها وجود خواهد داشت.

همچنین پیش از این نگرانی از انتقال بیماری ‌های هپاتیت و ایدز از طریق پسماندهای عفونی مطب‌ ها بود اما اکنون و با همه گیری کرونا، این مسئله نیز اضافه شده، بنابراین ضروری است که هر چه سریع تر برای مطب ‌ها و آزمایشگاه های خصوصی در اهواز نیز چاره اندیشی شود تا به یک معضل بزرگتر تبدیل نشده است.

انتهای پیام/