به گزارش خبرگزاری علم و فناوری استان بوشهر؛ بیش از چهل سال از پیام تبریک شاه ایران به کشور‌های غربی در رابطه با پرتاب موفق ماهواره به فضا می‌گذرد؛ دیگر سران کشور ایران از قدم زدن در سازمان فضایی آمریکا لذت نمی‌برند چرا که فرزندان خود بعد از سال‌ها تحریم ماهواره به فضا پرتاب کرده‌اند.

سالهاست کشور ما با اتکا به خود باوری که امام انقلاب در رگ‌های فرزندان این مرز بوم تزریق کرد به افتخار‌های بزرگی در زمینه‌های مختلف نائل آمدند، دیگر زمان آرزو داشتن یک ثبت اختراع به پایان رسیده چرا که دختران و پسران ایران دوشادوش هم به موفقیت های بزرگی رسیده‌اند و این راه ادامه دارد...

روز ملی فناوری فضایی

14 بهمن روز ملی فناوری فضایی در تقویم جمهوری اسلامی ایران است؛ روزی که دانشمندان ما در سال 1387 توانستند با موفقیت تمام ماهواره تمام بومی امید را در در مدار زمین قرار دهند. بعد از ماهواره امید ماهواره‌های رصد، نوید، پیام، فجر، ظفر یکی پس از دیگر در مدار زمین قرار گرفتند تا ایران به عنوان نه‌امین کشوری که توانست به فضا راه پیدا کند جایگاه خود را محکم‌تر از قبل در جهان به اثبات برساند.

ناهید 3

علی جعفر صالحی معاون طراحی و تضمین ماموریت پژوهشگاه فضایی ایران در جمع خبرنگاران گفت، اکنون پژوهشگاه فضایی ایران  در حال پشت سر گذاشتن مراحل امکان سنجی و طراحی مفهومی ساخت ماهواره ناهید ۳ است در واقع این ماهواره گام نهایی این پژوهشگاه برای رسیدن به مدار عملیاتی ژئو است.

مدار ژئو چیست؟

مدارهای زمین به سه دسته کلی مدار پایینی زمین یا لئو (LEO: Low Earth Orbit)، مدار میانی یا مئو (MEO: Medium Earth Orbit) و مدار زمین آهنگ یا ژئو (Geosynchronous Orbit) تقسیم می‌شوند. البته مداری نیز تحت عنوان مدار بیضوی بالا با نام هئو ( HEO: Highly Elliptical Orbit ) نیز وجود دارد که ارتفاع نقطه اوج آنها بسیار بالا است و ویژگی آنها این است که ماهواره در این مدار مدت زمان طولانی را در آسمان منطقه مورد نظر طی می‌کند.

مهمترین مدار که دستیابی به آن نیازمند دانش و توان فنی کشورهای صاحب چرخه فضایی است، مدار ژئو یا مدار زمین آهنگ یا ژئوسنکرون است. این مدار در فاصله ۳۶ هزار کیلومتری از سطح زمین و زاویه صفر درجه نسبت به خط استوا قرار دارد که اگر جسمی مانند ماهواره در این مدار قرار بگیرد، سرعت چرخش آن به دور زمین با سرعت چرخش زمین برابر خواهد بود، یعنی ماهواره نیز سرعتی معادل سرعت زمین خواهد داشت و هر دور مداری آن معادل ۲۴ ساعت خواهد بود. از جمله مزیت‌های قرار گرفتن ماهواره در این مدار این است که ماهواره همواره در یک نقطه مشخص در آسمان قرار دارد و برای دریافت سیگنال از ماهواره نیازی به ایستگاه‌های گیرنده سیار وجود نخواهد داشت.

اگر ایران بتواند ماهواره ناهید3 را با موفقیت به فضا پرتاب کند در کنار کشور هایی مثل روسیه، آمریکا، اروپا، چین، ژاپن و هند قرار می‌گیرد که تواسته‌اند ماهواره به مدارهای مئو ژئو بفرستند.

ماهواره ناهید 1

ناهید-1 با جرم بیشینه 50 کیلوگرم دارای شکل مکعب مستطیلی و ابعاد 80*70*60 سانتیمتر، اولین قدم در جهت رسیدن به فناوری های ماهواره مخابراتی زمین آهنگ است که علاوه بر نصب صفحات سلول خورشیدی ثابت، دو صفحه سلول خورشیدی بازشونده نیز دارد. بازکردن صفحات خورشیدی در مدار، ارتباط در باند مخابراتی Ku، تصویربرداری و تخمین سرعت بازشدن صفحات خورشیدی و کنترل وضعیت سه محوره از جمله مأموریتهای ناهید-1 است. فراهم کردن تجهیزات آزمون مکانیزم‌های فضایی، تجهیزات مخابراتی فرکانس بالا و طراحی بخش‌های آن، تعیین و کنترل وضعیت سه محوره، ارتباط مخابراتی دائم در باند S ، تصویربرداری ضمن عملیات و تخمین نرخ باز شدن صفحات خورشیدی به کمک آن، از اهداف ثانویه پروژه ناهید است.

ماهواره ناهید2

 یک ماهواره مکعبی شکل است که توان مورد نیاز خود را با استفاده از آرایه‌های خورشیدی روی بدنه تامین می‌کند.این ماهواره با توجه به الزامات ماموریتی تعریف شده از یک زیر سیستم کنترل وضعیت سه محوره با دقت نشانه روی 3 درجه RMS در هر راستا بهره می‌برد. ارتباطات مخابراتی ماهواره ناهید-2 در باندهای فرکانسی S و KU و UHF و VHF انجام می‌شود و برای کنترل حرارت زیر سیستم‌های بحرانی همچون پیشرانش از ترکیب کنترل حرارت فعال و غیر فعال در این ماهواره استفاده شده است.

تاکنون آزمایش‌های نمونه مهندسی سامانه پیشرانش ماهواره مخابراتی ناهید-2 با موفقیت در پژوهشکده سامانه‌های حمل و نقل فضایی انجام شد. نمونه مهندسی پیشرانش ماهواره ناهید-2 شامل رانشگرهای تک مولفه‌ای پروکسید هیدروژن به سطح فناوری نمونه مهندسی رسیده است. در اواخر پائیز 1398 از اتمام ساخت مدل مهندسی ناهید-2 تا یک ماه آتی خبر داده شد و همزمان مدلی کیفی نیز در حال ساخت اعلام شد. با توجه به اینکه طبق نقشه راه فضایی کشور ماهواره های عملیاتی در مدار 500 کیلومتری تا سال 1400 باید تثبیت شوند، احتمالاً ناهید-2 نهایتاً تا سال 1400 باید پرتاب شود.

طراحی و ساخت ماهواره ناهید 3 چه دستاوردهایی برای فناوری کشور خواهد داشت؟

یکی از راه‌های دستیابی به پیشرفت، توسعه صنعت فضایی کشور است زیرا می‌توان به صنایع دیگری مانند کشاورزی و دریایی و ... کمک کند. این صنعت هر کشوری از اهمیت بالایی برخوردار است و در زمینه‌های مختلف کاربرد حیاتی دارد. اطلاعات ماهواره‌ای در زمینه بلایای طبیعی، آب و هوا و استفاده در زمینه کشتیرانی و ناوبری از اهمیت فراوانی برخوردار است و در چنین شرایطی، دستیابی به دانش ساخت ماهواره و پرتاب آن به فضا بیش از پیش موفقیتی راهبردی است. و انحصار توان ساخت و پرتاب ماهواره توسط متخصصان ایرانی شکسته شده است و این مطلب نشان از دستیابی ایران به قدرت و علوم جدید است.

ماهواره‌های ناهید1 و 2 و 3 از جمله گام‌های رسیدن به ماهواره مخابراتی حرفه‌ای در سال 1404 هستند. در هر یک از این ماهواره‌ها، تعدادی فناوری کسب شده و وزن هر یک از نمونه قبلی بیشتر است.

مرکز نوآوری فضایی

با ایجاد مرکز نوآوری فضایی و با ارتقای سطح آگاهی احاد جامعه از مثمر ثمر بودن خدمات فضاپایه در زندگی مردم،  سطح پذیرش و حمایت روانی جامعه از فعالیت‌های پژوهشگران و متخصصین فضایی کشور، توسعه خواهد یافت.

مرکز نوآوری فضایی می‌تواند خانه امنی برای علاقه مندان در این حوزه برای تمام کشور باشد که امیدواریم با یک پل ارتباطی قوی بین مسئولین امر و مردم در این حوزه شاهد پیشرفت‌های اساسی شویم.

با این همه نگاه ما در صنعت فضایی باید نگاه جدی‌تری باشد و در کنار کشور‌های موفق دنیا شاهد پیشرفت خود باشیم، ما باید با ایجاد علاقه برای جوانان در این صنعت بتوانیم استعداد‌های بکر این گروه فعال و پر اشتیاق استفاده کنیم و مهم‌ترین نکته در این موارد اعتماد صحیح به جوانان است که همواره در کلام مقام معظم رهبری گفته می‌شود.

انتهای پیام/