گروه دانش خبرگزاری علم و فناوری – با قرارگرفتن و عبور ماهواره‌های استارلینک از فراز ایران، رسماً کشور ما تحت پوشش اینترنت پر سرعت ماهواره‌ای استارلینک قرار گرفته است. شرکت spacex از چند روز پیش اعلام کرده بود که عراق و مرزهای غربی ایران تحت پوشش اینترنت این شرکت قرار گرفته و امکان خرید اشتراک برای این منطقه فعال شده است. در این گزارش سعی خواهیم کرد علاوه بر آشنایی شما با اینترنت ماهواره ای و مزایا و معایب آن، به بررسی امکان استفاده از این فناوری نوظهور برای مردم کشورمان بپردازیم.

اینترنت ماهواره ای چیست ؟

اینترنت ماهواره‌ای (Satellite Internet) یکی از انواع دسترسی به اینترنت، از راه ماهواره است. اینترنت ماهواره‌ای بیشتر در مواردی به‌کار می‌رود که دسترسی معمولی به اینترنت (کابلی، فیبرنوری، دایال-آپ، بی‌سیم، Xdsl) امکان‌پذیر نیست (مانند جاهای دورافتاده)، یا از کیفیت پایینی برخوردار است. این سرویس معمولا در مدار زمین‌ایستا داده می‌شود و در بعضی مناطق مانند مناطق قطبی، به علت کم‌شدن زاویه دید ماهواره از روی زمین، کیفیت خوبی ندارد.

به طور کلی در تعریف این نوع از اینترنت باید گفت امواج از طریق ماهواره ارسال میشود و کاربر برای دریافت آن باید از تجهیزات مخصوص آن یعنی دیش و دریافت کننده امواج استفاده کند.

اینترنت ماهواره‌ای چگونه کار می‌کند؟

ماهواره‌های مخابراتی فعلی در ارتفاع ۳۶ هزار کیلومتری از سطح زمین قرار دارند. این ماهواره‌ها به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی شده‌اند که سرعت چرخششان با سرعت چرخش زمین به دور خود برابر است. این بدین معنی است که شما همیشه این ماهواره‌ها را در یک نقطه ثابت از فضا می‌توانید ببنید. این نکته باعث می‌شود که هر کدام از این ماهواره‌ها همواره محدوده خاصی را تحت پوشش خود داشته باشند. در اینترنت ماهواره‌ای اطلاعات بین دیش ماهواره‌ای و ماهواره‌ای که در فضا قرار دارد رد و بدل می‌شود. اینگونه کاربر می‌تواند در هر نقطه‌ای از زمین که باشد به اینترنت متصل شود؛ به شرط آنکه در محدوده پوشش اینترنت ماهواره‌ای قرار داشته باشد.

فیلم / روند دریافت و ارسال سیگنال از اینترنت ماهواره ای

برای درک بهتر عملکرد اینترنت ماهواره ای فرض کنید می‌خواهید به این نوع اینترنت متصل شوید. ابتدا باید به‌ وسیله لپ‌تاپ یا گوشی درخواستی دهید تا سیگنالی از وسیله هوشمند شما منتشر ‌شود. آن سیگنال به وسیله مودمی که در خانه دارید دریافت شده و آن را به دیش ماهواره می‌فرستد. این دیش سیگنال ارسالی شما را دریافت کرده و آن را برای ماهواره‌ای که در فضا قرار دارد می‌فرستد. این روند برای پاسخ به صورت معکوس طی می‌شود. به این صورت که سیگنال پاسخ از ماهواره‌ای که در فضا قرار دارد، ابتدا به دیش ماهواره‌ی روی زمین سپس به مودم و نهایتا به گوشی یا لپ تاپ شما می‌رسد.

معایب اینترنت ماهواره‌ای

اینترنت ماهواره ای نیز مانند تمام فناوری های موجود، دارای معایب و مزایایی می باشد که از معایب آن می توان به موارد زیر اشاره کرد :

1- آب و هوا بر سرعت اینترنت اثر می‌گذارد؛ اگر آب و هوا بد یا طوفانی باشد، باعث ضعف اینترنت شما می‌شود.

2- سرعت پاسخ (latency)  ضعیف یا نرخ پینگ (ping) بالا؛ یعنی مدت زمانی که طول می‌کشد دو کامپیوتر، دستگاه، سرویس یا سرور در یک شبکه ارتباط برقرار کنند طولانی است. اینترنت ماهواره‌ای  سرعت رفت و برگشت پایین یا پینگ بالایی دارد.

3- موانع کوچکی که در مسیر سیگنال‌ها وجود دارد، بر کیفیت اینترنت شما اثر می‌گذارد. مثلا اگر شاخه‌های درختی یا ساختمانی در مسیر سیگنال‌ها باشد، اینترنت شما با اختلال همراه خواهد بود.

4- سرویس آپلود و دانلود اینترنت ماهواره‌ای مجزا از هم هستند. مثلا شما با خرید یک سرویس ADSL قادر به دانلود و آپلود فایل هستید، اما در اینترنت ماهواره‌ای شما باید برای آپلود و دانلود سرویس‌های جداگانه‌ای تهیه کنید. در این نوع اینترنت سرعت دانلود بسیار بیشتر از سرعت آپلود است. (حداکثر سرعت دانلود ۱۰۰ مگابیت بر ثانیه و سرعت آپلود ۳ مگابیت بر ثانیه)

5- در اینترنت ماهواره‌ای شما نمی‌توانید از VPN استفاده کنید. زیرا VPNها به تاخیر کم و پهنای باند بالا نیاز دارند که کاملا متناقض با اینترنتی است که از طریق ماهواره دریافت می‌کنید.

مزایای اینترنت ماهواره‌ای

راستش اینترنت ماهواره‌ای فعلی تنها در مقایسه با اینترنت دایل آپ (Dial-up)  به صرفه است. آن هم فقط در نقاطی که دسترسی به اینترنت کابلی نداشته باشید. اینترنت ماهواره‌ای سرعتی ۱۰ تا ۳۵ برابر بیشتر از سرعت اینترنت دایل آپ دارد و به خطوط تلفن هم نیازی ندارد. اما همانطور که گفته شد معایب آن بسیار بیشتر از مزایای آن است که بخواهیم از آن استفاده کنیم. 

اینترنت ماهواره ای استارلینک چیست و نسبت به رقبای خود چه برتری هایی دارد ؟

اسپیس ایکس برای اولین‌بار در سال ۲۰۱۸ دو ماهواره‌ی مخابراتی با نام‌های تَن تَن A و تن تن B را برای آزمایش کردن اینترنت ماهواره‌ای به مدار پایینی زمین فرستاد. پس از انجام آزمایش‌های مختلف، اسپیس ایکس خط تولید ماهواره‌های خودش را در ردموند واشینگتن به‌راه انداخت تا اولین محموله‌ی ۶۰ تایی از ماهواره‌های استارلینک را در اواسط سال ۲۰۱۹ با نام v0.9 (بخوانید وی پوینت ناین) یا نسخه‌ی نه دهم را به فضا پرتاب کند. این دسته‌ی ۶۰ تایی نیز آزمایشی بود و اکنون از رده خارج شده است و به مرور زمان وارد جو زمین می‌شود.

ماهواره های تَن تَن A و تن تن B

با گذشت زمان این کمپانی فناوری های خود را بروز نمود و با توجه به اعلام اسپیس ایکس، ماهواره‌های استارلینک قرار است در مدار پایینی زمین یا LEO با ارتفاع ۵۰۰ کیلومتر در فاز اول و ۳۰۰ کیلومتر در فازهای بعدی (یعنی ۷۰ تا ۱۰۰ برابر نزدیک‌تر از ماهواره‌های مدار GEO) قرار بگیرند. همین موضوع باعث می‌شود تأخیر اینترنت ماهواره‌ای استارلینک ازلحاظ تئوری حتی از فیبر نوری هم کمتر باشد. ماهواره‌های استارلینک ۷۰ تا ۱۰۰ برابر از ماهواره‌های مخابراتی متداول به‌زمین نزدیک‌تر هستند.

مقایسه اینترنت استارلینک با سایر سرویس های ماهواره ای

از دیگر مزایای ماهواره های استارلینک نسبت به رقبای خود می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• استارلینک قرار است جهانی باشد و ازلحاظ تئوری قابلیت سرویس‌دهی آن مختص منطقه‌ی جغرافیایی خاصی نخواهد بود.
• استارلینک باتوجه‌به تعداد بیشتر ماهواره، پهنای باند بسیار بیشتری خواهد داشت و درنتیجه به کاربران بسیار بیشتری سرویس خواهد داد.
• ازهمه مهم‌تر، استارلینک سرعت بسیار بیشتر و تأخیر یا Latency بسیار کم‌تری نسبت به دیگر اینترنت‌های ماهواره‌ای دارد.

آیا کاربران ایرانی می توانند از اینترنت ماهواره ای استارلینک استفاده کنند ؟

اگرچه ازلحاظ تئوری می‌توان از اینترنت ماهواره‌ای در هرکجای دنیا استفاده کرد و تنها لازمه‌ی آن داشتن یک آنتن است، ولی اسپیس ایکس خیلی واضح بارها اعلام  کرده است که قصد ارائه‌ی اینترنت ماهواره‌ای بدون اجازه‌ی دولت‌ها را ندارد. در این زمینه و با توجه به بررسی های خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری ، بر اساس قانون کشورمان، ارائه خدمات ماهواره‌ای در ایران تنها از طریق دارندگان پروانه ارائه خدمات ماهواره ای مجاز است. حتی مسافران خارجی که دارای کد اشتراک اینترنت ماهواره‌ای نیز هستند باید مجوز استفاده از این نوع اینترنت را از مراکز مربوطه کسب نمایند. بنابراین، فعالیت اینترنت ماهواره ای در ایران تنها از طریق مجوزهای ارائه شده امکان‌پذیر است و بدون مجوز نمی‌توان از اینترنت ماهواره ای استفاده کرد و قانونی نیست به همین دلیل احتمال آن که مردم عادی کشورمان بتوانند از اینترنت ماهواره ای به صورت قانونی استفاده نمایند وجود ندارد. البته حتی اگر اسپیس ایکس در مذاکره با مسئولان ایرانی موفق به‌کسب اجازه‌ی سرویس‌دهی در ایران شود، بسیار بعید است که به‌دلیل تحریم‌های آمریکا بتواند «به‌صورت رسمی» سرویس اینترنت خود را در ایران ارائه دهد.

البته به صورت کامل نیز نمی توان گفت که اینترنت ماهواره ای در ایران ارائه نخواهد شد چرا که ، ایلان ماسک در پاسخ به توییت کاربری ایرانی درباره‌ی امکان استفاده‌ی مردم کشورمان از این نوع اینترنت نوشت:

«تا جایی که بتوانیم پشتیبانی می‌کنیم.»

جمع بندی ...

کاربران Starlink در حال حاضر ماهیانه 99 دلار بابت اشتراک این سرویس، که هنوز در مرحله بتا است می پردازند. علاوه بر این این مبلغ، 499 دلار نیز برای کیت فیزیکی ، که شامل یک روتر ، سه پایه و بشقاب ماهواره است باید پرداخت کنند. بر این اساس اگر مسئولین کشورمان مجوز لازم را برای فعالیت این شرکت در کشور صادر نمایند و آمریکا نیز تحریم های خود را لغو نماید هر کاربر برای تهیه اشتراک این نوع اینترنت باید مبلغ 600 دلار هزینه کند و با توجه به بالا بودن قیمت ارز در کشورمان یعنی باید در ابتدا مبلغی حدود 20 میلیون تومان را صرف خرید این نوع اینترنت نمایند و هر ماه نیز باید مبلغی نزدیک به 3 میلیون تومان برای شارژ آن پرداخت کنند؛ که با توجه به شرایط اقتصادی کشورمان بسیار بعید است که حداقل این نوع خدمات برای مردم عادی قابل استفاده باشد.

نظر شما درباره سرعت اینترنت ماهواره ای استارلینک و احتمال استفاده کاربران ایرانی از این نوع اینترنت چیست؟ شما می توانید نظر خود را با سایر دنبال کنندگان این خبر در خبرگزاری علم و فناوری به اشتراک بگذارید .

انتهای پیام /

خبرنگار : سجاد عبدلی