به گزارش سرویس نظامی خبرگزاری علم و فناوری – مسئله دفاع و ایجاد امنیت برای بقای هر حکومت و جامعه ای یک مسئله‌ی کاملا ضروری و اساسی می باشد. امروزه کشورهایی موفق به دفاع همه جانبه از تمامیت ارضی، حریم هوایی و زمینی خود می شوند که تجهیزات دفاعی خود را مطابق با پیشرفت فناوری و تکنولوژی های مربوط به دانش های نظامی، به روز نمایند. ایران نیز بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، علارغم انواع تحریم های جبهه ی استکبار جهانی، توانسته با تکیه بر دانش جوانان خود، در زمینه تسلیحات نظامی ، گام های اساسی را بردارد. جنگنده ها، تانک ها، نفربرها، اسلحه‌های انفرادی، ناوشکن ها، سامانه‌های پدافندی، انواع رادارها و پهپادها تنها بخشی از توان بومی ایران برای ساخت تجهیزات و تسلیحات مورد نیاز است که البته پهپادها را می توان از شاخص ترین این محصولات نام ببریم که توانسته طی سال های اخیر به دکترای دفاعی ایران کمک شایانی نماید. در این زمینه ، ساعاتی پیش نیز، طی مراسمی که به مناسبت فرا رسیدن سوم خرداد روز "مقاومت، ایثار و پیروزی" با حضور سردار سرلشکر پاسدار حسین سلامی فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و سردار سرتیپ پاسدار امیرعلی حاجی‌زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه برگزار شد از سه دستاورد مهم و راهبردی دفاعی و نظامی سپاه در حوزه‌های پهپادی و پدافندی رونمایی شد. در این گزارش قصد داریم علاوه بر معرفی قدرت پهپادی ایران شما را با پهپاد پهن‌پیکر "غزه" که در این مراسم رونمایی شده آشنا نماییم؛ با ما همراه باشید.

پرنده هدایت پذیر یا پهپاد چیست ؟

پرنده هدایت پذیر از دور که اختصاراً به آن پهپاد گفته می شود، در حقیقت نوعی هواپیمای بدون سرنشنین است که توسط اپراتور و از طریق ایستگاه های کنترل زمینی و از راه دور هدایت می شود. پهپادها معمولاً با استفاده از نیروی آیرودینامیک از زمین بلند می شوند. به عبارت دقیق تر پهپادها هواپیماهای بدون سرنشینی هستند که در محدوده اتمسفر زمین حرکت کرده و قادر به حمل انواع مهمات، وسایل شناسایی، تجهیزات جنگ الکترونیک و ... هستند.

پهپاد ام. کیو ۹ ریپِر (MQ9 –REAPER)

پهپادها دارای کاربردهای نظامی مانند عملیات رزمی هوا به سطح، هوا به هوا و هوا به زمین، شناسایی و مراقبت، جنگ الکترونیک، فرماندهی و کنترل و فریب هستند و علاوه بر این در امور غیر نظامی مانند نقشه برداری، امداد و نجات، آتش نشانی و .... نیز کاربرد دارند.

تاریخچه ساخت و بکارگیری پهپاد در ایران

در کشور ما تاریخچه بکار گیری پهپاد به پیش از انقلاب و اواخر دهه 40 شمسی باز می گردد؛ زمانی که در سال 1347 با ورود چند فروند پهپاد از آمریکا استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین در ایران آغاز شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی و با آغاز دوران دفاع مقدس، در سال 1363 و در جریان عملیات بدر، یگان هوایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی آغاز بکار می کند و در این یگان واحدی به نام تیپ رعد مأمور بکارگیری و استفاده از پهپاد می شود. این تیپ با طراحی و ساخت پهپاد مهاجر رسماً کار خود را آغاز می کند. پهپاد مهاجر در ابتدا یک پهپاد شناسایی بود، اما بعداً با اضافه شدن دو لانچر سه فروندی در زیر بال هایش برای حمل موشک آر پی جی توان حمل 6 موشک آر پی جی را هم پیدا می کند و تبدیل به یک پهپاد رزمی می شود. طی سالیان بعد نمونه های جدیدتری از این پهپاد در نقش های مختلف طراحی و تولید می شود که هم اکنون نیز در نیروی های مسلح بکارگیری می شود.

پس از پایان دفاع مقدس طراحی و تولید انواع پهپاد در ایران روند شتابانی به خود می گیرد تا جایی که امروز ایران دارای انواع پهپادها با کارکردهای مختلف بوده و در بین 10 قدرت برتر پهپادی دنیا جای گرفته است.

اهمیت بکارگیری پهپاد در دکترای دفاعی ایران

گسترش روز افزون استفاده کشورهای منطقه و فرامنطقه ای از پهپادهای رزمی و شناسایی که دامنه تهدید علیه جمهوری اسلامی را افزایش می دهند، یکی از دلایلی بود که موجب شد تا بخش های دفاعی و نظامی کشور وارد حوزه طراحی و ساخت پهپاد شوند. همچنین تحریم هایی که علیه ایران وضع شده است امکان خرید جنگنده و هواپیماهای شناسایی بروز را برای ایران غیر ممکن کرده است و بکارگیری پهپاد می تواند بخشی از ضعف های کشور در حوزه نبردهای هوایی را جبران کند. به همین دلیل ، در سال های اخیر نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران پیشرفت های شگرفی در حوزه طراحی و تولید انواع پهپادها داشته اند و به غنیمت گرفتن تعدادی از پهپادهای آمریکایی و اسرائیلی هم کمک شایانی به پیشرفت این فناوری خصوصاً در نیروی هوافضای سپاه کرد.

رصد نیروهای تروریست آمریکا در خلیج فارس توسط پهپادهای ایرانی

این امر موجب شده تا رصد و شناسایی نیروهای فرا منطقه ای در جدار مرزهای آبی و خاکی کشور مانند رصد شناورهای آمریکایی در خلیج فارس و یا رصد گروهک های تروریستی به راحتی برای نیروی های مسلح قابل انجام باشد که در صورت نبود این تکنولوژی در کشور، می بایست هزینه هایی گزافی برای اجرای چنین عملیات هایی پرداخت می شد. همچنین هدف قرار دادن کاروان های نظامی داعش در عراق و سوریه و کمک های اطلاعاتی و رزمی به نیروهای جبهه مقاومت نیز از دیگر دستاوردهای پهپاد برای کشور بوده است .

سامانه بارورسازی ابرها توسط پهپادها

علاوه بر استفاده های نظامی از پهپادها، امروزه پهپادها در کاربردهای غیرنظامی نیز مورد استفاده قرار می گیرند. یکی از نمونه های این امر در ایران استفاده از پهپاد برای بارورسازی ابرها است. بر اساس اخبار منتشر شده، نیروی هوافضای سپاه 5 پایگاه پهپادی خود را برای اجرای عملیات بارورسازی ابرها اختصاص داده است.

با 5 فروند از معروفترین پهپادهای ایرانی آشنا شوید

جمهوری اسلامی ایران، در چند دهه گذشته، انقلابی در زمینه تولید پهپاد داشته است که علاوه بر تحسین محور مقاومت، باعث تعجب و حیرت بسیاری از کشورهای غربی شده است. در ادامه به معرفی تعداد انگشت شماری از این پهپادها می پردازیم.

1- آرکیو ۱۷۰(RQ170) ایرانی، پهپادی که به دام سپاه ایران افتاد

پهپاد آرکیو ۱۷۰ ایرانی، یک نمونه کپی از پهپاد RQ170 آمریکایی است که توسط کارشناسان هوا و فضای سپاه پاسداران و به صورت مهندسی معکوس تولید شده است.

این پهپاد که از نوع لاکهید مارتین آرکیو ۱۷۰ سنتینل و ملقب به جانور قندهار است ، در ۱۳ آذر ماه سال ۱۳۹۰ در مرزهای شمال شرقی کشور و در حوالی شهر بردسکن، در حالی که در حین انجام ماموریت شناسایی بر فراز آسمان ایران بود، به دام رزمندگان پدافند هوایی نیروی هوا فضای سپاه افتاد. تکنولوژی بکار گرفته شده در این هواپیما با تکنولوژی به کار گرفته شده در هواپیماهای یو اس بی ۲ و جنگنده اف-۳۵ لایتنینگ ۲ شباهت های فراوانی دارد.

2- پهپاد کرار اولین پهپاد جت ایران

پهپاد کرار که به عنوان اولین پهپاد جت ایران شناخته می شود، یکی از بهترین پهپادهای نظامی ایران محسوب می شود که قادر به حمل مواد منفجره‌ است و می‌تواند آن را به سوی اهداف پیش‌بینی شده پرتاب کند.

پهپاد کرار ساخت صنایع هواپیماسازی ایران (هسا) به طور رسمی در روز صنعت دفاعی در سال ۱۳۸۹ رونمایی شد. دو مأموریت اصلی این پهپاد در آن زمان، استفاده به عنوان هدف پرنده برای آزمایش سامانه های راداری و پدافندی و اجرای عملیات بمباران هوایی عنوان شد. تا امروز ۴ نسل از این پرنده بدون سرنشین معرفی شده است که تفاوت های مختصری در ابعاد و مشخصات پروازی اما مأموریت های متنوع دارند. همه انواع پهپاد کرار با استفاده از پرتابگر ریلی و شتاب دهنده سوخت جامد پرتاب شده و پس از اتمام انرژی رها می‌شوند و شیوه فرود آنها نیز با چتر و کیسه هوا است.

3- پهپاد فطرس، بزرگترین و مدرن‌ترین پهپاد نظامی ایران

پهپاد فطرس بزرگترین پهپاد ایران است که در سال 1397 از آن رونمایی شد. این پهپاد راهبردی با شعاع عملیاتی تا 2000 کیلومتر، سقف پرواز 25000 پا و قابلیت 16 تا 30 ساعت پرواز مداوم، قادر است علاوه بر مأموریت‎های شناسایی و مراقبت، با مسلح شدن به موشک‎های هوا به سطح و انواع راکت‎ها، مأموریت‎های رزمی را نیز انجام دهد.

طول فطرس 9 متر و طول بالش 16 متر است و از 150 تا 250 کیلومتر بر ساعت سرعت می گیرد پهپاد فطرس دارای تمام ویژگی‎های نوعی و ظاهری یک پهپاد مداومت پروازی بالا و سرعت متوسط در مقیاس با پهپادهای کلاس خود است که عمدتاً شامل دهانه بال زیاد (در حدود 14 تا 16 متر) با عرض (وتر) بال کم که تضمین کننده ضریب منظری بالا خواهد بود، کمترین میزان زاویه عقب‎ برگشتگی بال، بال با نسبت ضخامت بالا که در کنار ابعاد قابل توجه آن، فضای کافی برای سوخت مورد نیاز را فراهم می‎کند و تعدد سطوح کنترلی برای افزایش قابلیت اطمینان است.

4- پهپاد شاهد ۱۲۹، ستون فقرات نیروی پهپادی ایران

پهپاد شاهد ۱۲۹ یکی از پهپادهای نظامی ساخت سپاه جمهوری اسلامی ایران است که در شهریور سال ۱۳۹۲ توسط نیروی هوا فضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، رونمایی شد. پهپاد «شاهد ۱۲۹» با مداومت پروازی ۲۴ ساعت و شعاع عملیاتی ۱۷۰۰ کیلومتر می‌تواند مأموریت‌های خود را در حوزه‌های شناسایی و رزمی انجام دهد. کنترل و هدایت این پهپاد توسط مراکز قابل حمل کنترل زمینی از راه دور انجام پذیر می‌باشد. قدرت پیشرانه این هواپیما توسط یک موتور توربوپراپ با مصرف سوخت بنزین سوپر تأمین می‌شود که این خود در کاهش هزینه‌های عملیات تأثیر بسزایی داراست.

با نصب موشک‌های هدایت پذیر سدید که خود طراحی و ساخته سازمان هوا فضای سپاه پاسداران است بر روی این پهپاد، هواپیمای بدون سرنشین شاهد ۱۲۹ می‌تواند اهداف مورد نظر را در حوزه عملیاتی خود مورد اصابت قرار دهد.

«شاهد ۱۲۹» توانایی حمل هم‌زمان ۸ بمب یا موشک هوشمند سدید، ساخت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را دارد و برای اهداف ثابت و متحرک طراحی شده‌است. دقت در هدف‌گیری با شعاع عملیاتی هزار و ۷۱۱ کیلومتر و ۲۴ ساعت مداومت پروازی با یک بار سوختگیری از ویژگی‌های این هواپیمای بدون سرنشین رزمی ایرانی است و هر فرودگاهی می‌تواند محل نشست و برخاست شاهد ۱۲۹ باشد. سقف پروازی این پهپاد ۲۴ هزار پاست که با ایستگاه‌های کنترل قابل حمل زمینی در ارتباط بوده و می‌تواند با هزینه بسیار پایین پرواز کند.

5- پهپاد آرش دوربردترین پهپاد انتحاری جهان

پهپاد آرش در حقیقت بر اساس سری کیان توسعه پیدا کرده و خانواده پهپاد کیان دو عضو دارد که اولی کیان 1 نام دارد و در سال 1393 با ماموریت نقش هدف پرنده برای آزمایش سیستم های راداری وارد سازمان رزم نیروی پدافند هوایی ارتش شده است.

با تلاش جهادگران ارتش جمهوری اسلامی ایران مداومت پروازی پهپادهای انتحاری ارتش به صوررت مستمر تا ۲۰۰۰ کیلومتر افزایش یافته است. رسیدن به عدد 2 هزار کیلومتر در یک پهپاد انتحاری / ضد رادار، جمهوری اسلامی ایران را به دارنده برد بلند ترین گونه در این تسلیحات در جهان بدل کرده است .

جدیدترین دستاورد نیروی هوافضای سپاه چه ویژگی هایی دارند ؟

بر اساس اعلام مسئولین، هواپیمای بدون سرنشین فوق‌سنگین و پهن‌پیکر " غزه " دارای تنوع مأموریت در حوزه‌های مراقبتی، رزمی و شناسایی و مداومت پروازی 35 ساعت می باشد. همچنین این پهپاد سنگین در مأموریت رزمی قادر به حمل 13 بمب تا شعاع  عملیاتی 2 هزارکیلومتری و نیز حمل 500 کیلوگرم انواع تجهیزات جمع‌آوری اطلاعات و سیگنالی نیز می‌باشد؛ با اضافه شدن این پهپاد به ناوگان پهپادی نیروی هوافضای سپاه، قابلیت اشراف اطلاعاتی و عملیات مقابله با تهدیدات دشمنان توسعه و ارتقا می‌یابد.

پهپاد فوق‌سنگین و پهن‌پیکر " غزه "

از دیگر ویژگی های این پهپاد استفاده از سامانه الکتروپیکال می باشد که باعث می شود دقت عملیات نظامی این پهپاد تا حد زیادی بالا رود که به نوبه خودش یکی از بهترین‌ها در دنیا به شمار می‌رود.

سامانه الکتروپیکال استفاده شده در پهپاد غزه

اما شاهکاری دیگری که در این رونمایی دیدیم، سامانه پدافندی ۹ دی بود که گفته می‌شود می‌تواند همزمان با ۲۲ هدف درگیر شده و آن را منهدم کند. از آنجایی که هدف از ساخت این سامانه درگیر شدن با اهداف ارتفاع پایین و همچنین بمب‌های دور ایستا،‌ موشک‌های کروز، پهپادها و ... بوده برد برد نهایی موشک به کار گرفته شده در این سامانه ۳۰ کیلومتر عنوان شده است. البته چالاکی این موشک هم قابل توجه است.

سامانه پدافندی ۹ دی

 یکی از مهمترین وظایف سامانه ۹ دی محافظت از سامانه‌های گرانقیمت‌تر مانند اس۳۰۰ و باور ۳۷۳ و همچنین پوشش نزدیک  پدافندی به یگان‌های عمل کننده در خطوط مقدم نبرد و تاسیسات راهبردی و مهم که از رینگ پدافندی اصلی دور هستند می باشد.

همچنین یکی دیگر از کارهایی که به نظر می‌توان با این سامانه پدافندی انجام داد استفاده از آن بر روی شناورهای رزمی کشور است. با توجه به اینکه این سامانه می‌تواند به صورت همزمان ۸ موشک را به سمت اهداف خود پرتاب کند، و با توجه به حجم کم آن به راحتی می‌توان آن را با رادار ناوهای جنگی کشور تطبیق داد و یک قدرت آتش بی نظیر برای شناورهای رزمی کشور فراهم کرد. در نظر بگیرید که اگر دو سامانه یعنی ۱۶ فروند موشک به صورت همزمان روی ناو های بزرگ و هشت فروند بر روی ناوچه های موشک انداز مانند کلاس سینا نصب شود قدرت آن‌ها در محافظت از خود در برابر موشک‌های کروز و همچنین هواگردهای متخاصم به شکل قابل توجهی افزایش پیدا می‌کند.

انتهای پیام /

خبرنگار : سجاد عبدلی