به گزارش خبرگزاری علم و فناوری استان مرکزی؛ جراحان متخصص توانستند برای نخستین بار کلیه خوک را با موفقیت بدون رد فوری این عضو بوسیله دستگاه ایمنی به انسان پیوند بزنند و به این ترتیب گام مهمی در کمک به حل کمبود اعضای انسانی برای پیوند بردارند.

کلیه

کلیه‌ها (یا گُرده)، (انگلیسی: kidney) دو عضو قرمز-قهوه‌ای لوبیایی شکل‌اند که در مهره‌داران یافت می شوند. آن‌ها در سمت چپ و راست فضای خلفی-صفاقی قرار داشته، و در انسان‌های بالغ در حدود ۱۲ سانتی‌متر طول دارند. که از سه بخش قشری، مرکزی و لگنچه تشکیل شده اند. آن‌ها خون را از سرخرگ‌های کلیوی، دریافت می‌کنند و سپس خون از راه سیاهرگ‌های کلیوی از آن‌ها خارج می‌گردد. هر کلیه به میزنای متصل شده، که لوله‌ی حمل‌کننده‌ی ادرار ترشحی به مثانه است.

نفرون، واحد ساختاری و عملکردی کلیه‌هاست. هر انسان بالغ دارای ۱ میلیون نفرون است، در حالی‌که کلیه موش تنها دارای حدود ۱۲٬۵۰۰ نفرون است. کلیه در کنترل حجم مایعات مختلف بدن، مولالیته، تعادل اسید-باز، غلظت الکترولیت‌های مختلف، و برداشت توکسین‌ها، دخیل است. عمل تصفیه در گلومرول‌ها رخ می دهد: یک پنجم حجم خونی که وارد کلیه می شود، تصفیه می‌گردد. نمونه‌ای از مواد بازجذب شده، شامل آب بدون حل‌شونده، سدیم بی‌کربنات، گلوکز و آمینواسید است. نمونه‌ای از مواد ترشح شده شامل هیدروژن، آمونیوم، پتاسیم و اوریک اسید می‌باشد. همچنین کلیه‌ها عملکردهایی مستقل از نفرون نیز دارند. به عنوان مثال، آن‌ها پیش‌ماده ویتامین D را به شکل فعال، یعنی کلسیتریول تبدیل کرده؛ و هورمون‌های اریتروپوئیتین و رنین را سنتز می کنند.

فیزیولوژی کلیه، مطالعه عملکردهای کلیه‌هاست.

نفرولوژی، شاخه فوق‌تخصصی از پزشکی است (پس از تخصص داخلی) که به مطالعه بیماری‌های عملکردی کلیه‌ها می‌پردازد همچون: نارسایی مزمن کلیوی، نشانگان نفریتیک و نفروتیک، نارسایی حاد کلیوی و پیلونفریت.

اورولوژی نیز شاخه تخصصی از پزشکی است که به جراحی بیماری‌های مرتبط با کالبدشناسی کلیه (و مجرای ادراری) می پردازد، همچون: سرطان، کیست کلیه، سنگ کلیه و میزنای، و انسداد مجرای ادراری.[۴]

فرایندهایی که در مدیریت بیماری‌های کلیوی به کار می روند، شامل بررسی شیمیایی و میکروسکوپی ادرار (آزمایش ادرار)، مدیریت عملکرد کلیه با محاسبه تخمینی نرخ تصفیه گلومرولی (eGFR) با استفاده از کراتینین سرم؛ و بافت‌برداری کلیه و استفاده از CT اسکن جهت ارزیابی ناهنجاری‌های کالبدشناختی می‌باشد.

دیالیز و پیوند کلیه جهت درمان نارسایی کلیه به کار می روند؛ یک (یا هردوی) این راهکارها، تقریباً همیشه، هنگامی که عملکرد کلیوی زیر ۱۵٪ باشد، به کار می روند.

نفرکتومی نیز اغلب جهت درمان کارسینوم سلول کلیوی به کار می‌رود.

کلیه‌ها در فضای خلفی-صفاقی، پشت شکم قرار داشته، و خون را جهت تولید ادرار تصفیه می کند.

ساختار
در انسان‌ها، کلیه‌ها در قسمت بالایی حفره شکمی، هر کدام در اطراف ستون فقرات، در موقعیت خلفی-صفاقی و با زاویه کمی مایل قرار دارند. عدم تقارن حفره شکمی، معلول موقعیت کبد است که موجب می‌گردد کلیه راست کمی نسبت به کلیه چپ، در موقعیت پایین‌تری قرار گیرد. کلیه سمت چپ تقریباً در سطح T12 تا L3 قرار داشته، که کلیه سمت راست کمی پایین‌تر است. کلیه سمت راست دقیقاً پایین دیافراگم و پشت کبد قرار دارد. بر روی هر کلیه، غده فوق کلیوی قرار دارد. قسمت بالایی کلیه به‌طور جزئی توسط دنده‌های ۱۱هم و ۱۲هم محافظت می‌شوند. هر کلیه به‌همراه غده فوق کلیه‌ای متناظرش، با دو لایه چربی احاطه شده‌است: چربی پیرامونی، بین فاسیای کلیوی و کپسول کلیوی قرار داشته، و چربی پارارنال، در موقعیت فوقانی فاسیای کلیوی قرار دارد.

کلیه ساختار لوبیا شکلی است که مرزهای محدب و مقعری دارد. ناحیه تورفته‌ای روی مرز مقعر وجود دارد که به «ناف کلیه» معروف است، ناحیه‌ای که سرخرگ کلیوی از آنجا وارد کلیه و سیاهرگ کلیوی و میزنای از آن‌جا خارج می‌شوند. کلیه توسط بافت فیبری سختی به نام کپسول کلیوی احاطه شده، که خود این کپسول توسط چربی اطراف کلیه، فاسیای کلیوی، و چربی پارارنال احاطه شده‌است. سطح قدامی (جلویی) این بافت‌ها را صفاق نامیده، در حالی که سطح خلفی (پشتی) را فاسیای عرضی می‌نامند.

قطب فوقانی کلیه راست، در مجاورت کبد قرار داشته، و قطب فوقانی کلیه چپ در کنار طحال قرار دارد؛ بنابراین هردو در حالت دَم به سمت پایین حرکت می‌کنند.

در مطالعات دانمارکی‌ها، در افراد بالغ، طول میانه کلیه چپ ۱۱٫۲ cm و کلیه راست ۱۰٫۹ cm اندازه‌گیری شد. همچنین حجم میانه کلیه چپ ۱۴۶ cm3 و کلیه راست ۱۳۴ cm3 بود.

نیم‌تنه، موقعیت اعضا نشان داده شده‌اند، کلیه‌ها در سطوح مهره‌های T12 تا L3 دیده می‌شوند.

کالبد شکافی کلیه

کالبدشناسی درشت

ماده عملکردی، یا پارانشیم کلیه به دو ساختار عمده تقسیم‌بندی می‌شود: قشر کلیه در خارج و مدولای کلیه در داخل قرار دارد. در مقیاس درشت، این ساختارها به شکل ۸ الی ۱۸ لوب کلیوی مخروطی شکل دیده می‌شوند، که هر کدام شامل قشر کلیوی است که بخشی از مدولا به نام مدولای کلیوی را دربر می‌گیرد. بین هرم‌های کلیوی، زائده‌هایی از قشر به نام ستون‌های کلیوی قرار دارند. نفرون‌ها، ساختارهای عملکردی کلیه اند که کارشان تولید ادرار بوده، و درون قشر و مدولا گسترش یافته‌اند. بخش ابتدایی فیلترکننده نفرون، جسمک کلیویست که در قشر واقع شده‌است. پس از این قسمت ابتدایی، لوله کلیوی قرار گرفته که از قشر به عمق هرم‌های مدولایی می‌رود. بخشی از قشر کلیه به نام اشعه مدولایی، به صورت گردایه‌ای از لوله‌های کلیوی اند که مایعاتشان را به مجرای جمع‌آوری‌کننده می‌برند.

نوک یا پاپیلای هر هرم، ادرار را به کالیس کوچک ریخته، کالیس‌های کوچک نیز داخل کالیس بزرگ محتویاتشان را خالی کرده، و سپس کالیس‌های بزرگ نیز به لگنچه کلیوی محتویاتشان را تخیله می‌کنند. همه این‌ها در نهایت تبدیل به میزنای می‌شوند. در ناف کلیه، میزنای و سیاهرگ خونی از کلیه خارج شده و سرخرگ کلیوی وارد می‌شود. چربی نافی و بافت لنفاوی بهمراه گره‌های لنفاوی، دور این ساختارها را احاطه می‌کنند. چربی نافی با حفره پر از چربی به نام سینوس کلیوی پیوستگی دارد. سینوس کلیوی در مجموع شامل لگنچه کلیه و کالیس‌هاست که این ساختارها را از بافت مدولای کلیوی جدا می‌کنند.

کالبدشناسی کلیه
نمونه کلیه انسانی: ۱-هرم کلیوی
۲-سرخرگ درون-لوبی
۳-سرخرگ کلیوی
۴-سیاهرگ کلیوی
۵-ناف کلیه
۶-لگنچه کلیه
۷-میزنای
۸-کالیس کوچک
۹-کپسول کلیوی
۱۰-کپسول کلیوی تحتانی
۱۱-کپسول کلیوی فوقانی
۱۲-سیاهرگ درون-لوبی
۱۳-نفرون
۱۴-سینوس کلیه
۱۵-کالیس بزرگ
۱۶-پاپیلای کلیوی
۱۷-ستون کلیوی

بیماری ها و درمان

نفرولوژی، یکی از زیرشاخه‌های تخصصی طب داخلی‌ست که با عملکرد کلیه و حالات بیماری مرتبط با بدعملکردی کلیوی و مدیریتشان شامل: دیالیز و پیوند کلیه، سروکار دارد. اورولوژی، شاخه تخصصی در جراحی است که با ناهنجاری‌های ساختاری کلیه چون سرطان، کیست و مشکلات دستگاه ادراری سروکار دارد. نفرولوژیست‌ها، پزشکان داخلی اند درحالی که اورولوژیست‌ها جراح می‌باشند، با این حال هردو را اغلب "پزشکان کلیه" می‌نامند. مباحثی در این دو شاخه تخصصی وجود دارند که با یکدیگر همپوشانی داشته و هردو قادرند در موردشان مراقبت‌هایی را ارائه کنند، همچون: سنگ کلیه و عفونت‌ها.

عوامل مختلفی در بیماری‌های کلیوی دخیلند. برخی از این عوامل اکتسابی اند و در طول دوره زندگی به‌وجود می‌آیند، همچون نفروپاتی دیابتی، درحالی که بقیه جزو اختلالات مادرزادی طبقه‌بندی می‌شوند، همچون بیماری کلیه پلی‌کیستیک.

در اصطلاحات پزشکی که به کلیه‌ها مرتبط اند، از عباراتی چون renal یا پیشوند -nephro استفاده می کنند. صفت renal به معنای "مرتبط با کلیه" بوده و از لاتین rēnēs به معنای "کلیه‌ها" گرفته شده؛ پیش‌وند -nephro نیز از کلمه یونانی باستان νεφρός (با تلفظ nephros) به معنای "کلیه" گرفته شده است. به عنوان مثال، برداشت کلیه به کمک جراحی را "نفرکتومی" (nephrectomy) نامیده، در حالی که کاهش عملکرد کلیوی را "بدعملکردی کلیوی" (renal dysfunction) می‌نامند.

اکتسابی

    نفروپاتی دیابتی
    گلومرولونفریت
    هیدرونفروز، بزرگ شدن یک یا هردوی کلیه‌ها براثر انسداد جریان ادراری می‌باشد.
    نفریت بینابینی
    سنگ کلیه (نفرولیتیاسیس) اختلال شایع و نسبتاً دردناکیست. شرایط مزمنی که می‌تواند منجر به جراحات کلیوی گردد. برداشت سنگ کلیه بوسیله درمان فراصوت، جهت شکستن سنگ‌ها به قطعات کوچکتر صورت می پذیرد، که در نهایت این قطعات از طریق مجاری ادراری خارج می‌گردند. یکی از نشانه‌های شایع سنگ کلیه، درد ناتوان کننده‌ایست که در میانه، یا اطراف قسمت تحتانی پشت (کمر)، یا کشاله ران، احساس می گردد.
    سرطان کلیه:
        تومور ویلمز
        کارسینوم سلولی کلیه
    نفریت لوپوس
    بیماری با تغییر مینیمال
    نشانگان نفروتیک، در این نشانگان گلومرول آسیب می‌بیند، به گونه ای که مقادیر زیادی پروتئین وارد خون و ادرار می گردد. ویژگی‌های رایج دیگر نشانگان نفروتیک، شامل ورم، آلبومین پایین سرم، و کلسترول بالا می‌باشد.
    پیلونفریت، عفونت کلیه‌هاست و اغلب ناشی از عوارض عفونت مجاری ادراری‌ست.
    نارسایی کلیوی:
        نارسایی حاد کلیه
        بیماری کلیوی مزمن مرحله ۵
    تنگی شریان کلیوی
    پرفشاری کلیوی-عروقی

نارسایی کلیوی
در کل، انسان‌ها قادرند تنها با یک کلیه به‌طور طبیعی زندگی کنند، چرا که میزان بافت عملکردی کلیه بیش از مقدار لازم جهت بقاء است. تنها زمانی که میزان بافت عملکردی کلیه به میزان قابل توجهی کم شود، شخص دچار بیماری کلیوی مزمن می گردد. درمان جایگزینی کلیه، به صورت دیالیز یا پیوند کلیه، زمانی انجام می شود که نرخ فیلتراسیون گلومرولی بسیار پایین رفته یا بدعملکردی کلیوی منجر به نشانه‌های وخیمی گردد.

دیالیز

دیالیز، درمانی است که جایگزینی برای عملکرد طبیعی کلیه‌هاست. دیالیز هنگامی تجویز می شود که حدود ۸۵٪-۹۰٪ عملکرد کلیه دست رفته، به گونه‌ای که نرخ فیلتراسیون گلومرولی (GFR) کمتر از ۱۵ باشد. دیالیز، زائدات محصولات متابولیکی، به علاوه آب و سدیم اضافی را حذف نموده (ازین رو به تنظیم فشار خون کمک می کند)؛ و سطح مواد شیمیایی بسیاری را در بدن حفظ می کند. امید به زندگی افرادی که دیالیز می شوند بین ۵ تا ۱۰ سال است؛ که برخی‌شان تا ۳۰ سال هم زنده می مانند. دیالیز را می توان از طریق خون (از کاتتر یا فیستول شریانی-وریدی) یا صفاق (دیالیز صفاقی) انجام داد. دیالیز معمولاً سه بار در هفته انجام شده که هر نوبت آن در مراکز دیالیز سیار، چندین ساعت به طول انجامیده و به دریافت‌کننده امکان زندگی طبیعی را می دهد، درحالی که بدون دیالیز چنین زندگی میسر نمی‌بود.

بیماری مادرزادی
هیدرونفروز مادرزادی
انسداد مادرزادی مجاری ادراری
کلیه دوتایی (دوپلکس یا دوبل)، که تقریباً در ۱٪ جمعیت رخ می دهد. این رویداد معمولاً عوارضی نداشته، اما اغلب ممکن است موجب عفونت مجاری ادراری گردد.
دوپلیکاسیون حالب، تقریباً دارای نسبت وقوع ۱ به ۱۰۰ تولد زنده است.
کلیه نعل اسبی، تقریباً دارای نسب ۱ به ۴۰۰ تولد زنده است.
تومور ویلمز (نشانگان تومور ویلمز)
نشانگان فندق‌شکن
بیماری کلیه پلی‌کیستیک:

    بیماری کلیه پلی‌کیستیک اتوزوم غالب: بیماران را در مراحل بعدی زندگی دچار مشکل می‌کند. تقریباً ۱ نفر از هر ۱۰۰۰ نفر دچار این بیماری می شوند.
    بیماری کلیه پلی‌کیستیک اتوزوم مغلوب: کمتر رواج دارد، اما شدید تر از نوع غالب آن است. این بیماری خود را پیش از تولد (in utero) یا هنگام تولد عیان می کند.

آژنزی کلیوی، شکست در تشکیل یکی از کلیه‌ها، تقریباً دارای نسبت ۱ به ۷۵۰ تولد زنده است. قبلاً شکست در تشکیل هردو کلیه مرگبار بود؛ با این حال پیشرفت‌های پزشکی چون درمان با تزریق آمنیون (amnioinfusion) طی بارداری و دیالیز صفاقی، امکان زنده ماندن تا زمانی که امکان پیوند فراهم شود را میسر ساخته است.
دیسپلازی کلیوی
کلیه کوچک یک‌طرفه
کلیه دیسپلازی چند-کیستی دارای وقوع تقریبی ۱ به ۲۴۰۰ تولد زنده است.
انسداد محل اتصال میزنای-لگنچه (UPJO)؛ گرچه که در بسیاری از موارد مادرزادیست، برخی از آن‌ها اکتسابی‌اند.

پیوند کلیه

پیوند کلیه (به انگلیسی: Kidney transplantation) یا پیوند رنال (به انگلیسی: Renal transplantation) عبارت است از کارگذاری کلیهٔ انسان از شخصی به شخص دیگر. یک پیوند موفق می‌تواند عمر فرد دریافت‌کننده را طولانی کند و کیفیت زندگی را بسیار بهبود ببخشد. بیمار از محدودیت‌های دیالیز و از تظاهرات برگشت‌پذیر اورمی خلاص می‌شود. نزدیک به ۹۰٪ از تمام بیماران در حالی پیوند کلیه را دریافت می‌کنند که کلیه‌های خودشان نیز سر جایشان قرار دارند.

اندیکاسیونها

نارسایی غیرقابل بازگشت کلیوی در مراحل پیشرفته (GFR<15ml/min/1.73 sq.m) به هر دلیل مانند دیابت، فشارخون بالا، عفونت، بیماری کلیه پلی کیستیک، تروما و گلومرولواسکلروز فوکال سگمنتال (FSGS).
چرا کلیه‌ها دچار مشکل می‌شوند؟

بیشتر بیماری‌های کلیوی به نفرونها که بخش‌های کوچک تصفیه‌کننده در کلیه‌ها هستند، حمله می‌کنند و قدرت تصفیه را از آن‌ها سلب می‌کنند. ویژگی نفرون‌ها این است که در اثر جراحت یا مسمومیت به سرعت آسیب می‌بینند. حال آن که بیشتر بیماری‌های کلیوی، نفرون‌ها را به آرامی از بین می‌برند و با پیشرفت آسیب در هر دو کلیه، پس از سالها و حتی دهه‌ها خود را نشان می‌دهند. دیابت و فشار خون بالا، دوتا از دلایل عمدهٔ بروز بیماری‌های کلیوی هستند.

موارد منع پیوند

به دلیل اینکه فرد گیرنده پس از دریافت پیوند از داروهای سرکوب سیستم ایمنی استفاده می‌کند افراد مبتلا به بیماری ایدز، هپاتیت B، سرطان و هم‌چنین افراد مبتلا به بیماری‌های عفونی نمی‌توانند شرایط دریافت پیوند کلیه را داشته باشند. زیرا سیستم ایمنی بدن بیماران مبتلا به ایدز به حد کافی تضعیف شده هست و بیماران مبتلا به سرطان یا هپاتیت B یا مبتلایان به عفونت فعال نیز در صورت سرکوب سیستم ایمنی، روند بیماری آنها تسریع خواهد شد. بنابراین انجام پیوند برای این افراد، بیشتر سبب کاهش عمرشان می‌شود. ضمن اینکه انجام عمل سنگین و پرهزینه برای بیمارانی که شانس بقای آنها ضعیف است، مقرون به صرفه نیست.

منابع کلیه
اهدا کنندگان زنده

    افرادی که با بیمار رابطهٔ فامیلی ندارند.
    خویشاوندان بیمار: اگر فرد دهنده از اقوام درجهٔ یک (خواهر، برادر یا والدین) باشد احتمال پذیرش پیوند بیشتر است اما در بعضی موارد خویشاوندان دورتر نیز پذیرفته می‌شوند.

اهداکنندگان فوت شده

افرادی که دچار مرگ مغزی شده‌اند در صورتی که آزمایشهایشان با فرد گیرنده مطابق باشد با رضایت خانوادهٔ فرد می‌توان عضو او را اهدا کرد. وظیفهٔ تیم بیهوشی در قبال این افراد حفظ راه هوایی و حمایت قلبی-عروقی جهت جلوگیری از هایپوکسی و نکروز بافتی است. اگر قرار است سایر اعضای بیمار همانند کبد او نیز اهدا شوند، برداشت آن‌ها بایستی پیش از برداشت کلیه‌ها صورت پذیرد

سازگاری

برای انجام پیوند فرد دهنده و گیرنده باید آزمایش‌هایی جهت ارزیابی تطبیق فاکتورهای خونی و آنتی ژنی انجام دهند. ۳ نوع آزمایش باید با هم تطابق داشته باشند:

    تطابق گروه‌های خونی: اگر گروه‌ها با هم تفاوت داشته باشند امکان پیوند نیست.
    تعیین میزان تطابق آنتی‌ژنهای HLA است: مهم‌ترین آنتی ژنهای دخیل در روند پیوند کمپلکسی موسوم به HLA است. درصد موفقیت در بین دوقلوها بیش از ۹۰٪ گزارش شده‌است که این موضوع را می‌توان به دلیل تشابه زیاد بین همین آنتی‌ژنها دانست.
    تطابق کراس مچ خون

مراقبتهای قبل از عمل

    انجام آزمایش‌ها و گرافی‌های درخواست شده
    NPO بودن (ناشتا بودن)، که پزشک زمان آن را تعیین می‌کند.
    گرفتن رضایت نامه و خارج کردن زیورآلات و دندان مصنوعی
    شیو ناحیهٔ ی عمل
    مایع و دارو درمانی و آنتی‌بیوتیکهای پروفیلاکتیک (پیش‌گیرانه)
    برقراری خط وریدی برای گرفتن مایعات و داروها
    گذاشتن سوند ادراری، قبل از عمل
    دادن روحیه و آرامش به بیمار

روش عمل
    جراح برش مایلی در ناحیهٔ ربع تحتانی شکم بیمار ایجاد می‌کند.
    بعد از کنار زدن لایه‌های پوستی، عضلات و پریتوئن عروق ایلیاک که درون لگن قرار دارند در دید جراح قرار می‌گیرند. در بیماران مرد طناب اسپرماتیک نیز باید کنار زده شود. شریان ایلیاک داخلی، انتخاب اول در پیوند با گرافت محسوب می‌شوند.
    توسط کلمپهای قوی مثل بولداگ شریان ایلیاک داخلی و ورید ایلیاک خارجی مسدود می‌گردند.
    ابتدا باید شریان و سپس ورید به کلیه آناستوموز گردند. در این مرحله جریان خون کلیه به حالت طبیعی بر می‌گردد و در این مراحل باید فشار خون بیمار به دقت تحت کنترل قرار گیرد.
    آخرین مرحله پیوند اتصال لگنچه و قسمت پروگزیمال حالب به مثانه است که یورترونئوسیستوستومی نام دارد. در این مرحله برش کوچکی در دیواره قدامی- طرفی مثانه ایجاد و انتهای فوقانی حالب را به درون مثانه وارد کرده و درون مثانه با بخیه ثابت می‌شود.
    معمولاً نیازی به گذاشتن درن در موضع جراحی نیست.
    در انتها یک سوند فولی جهت کاهش فشار مثانه برای فرد گذاشته می‌شود.

مراقبت بعد از عمل

    کنترل تعادل مایعات و الکترولیت ورودی و خروجی
    تجویز داروهای سرکوب سیستم ایمنی جهت کاهش رد پیوند مانند: سیکلوسپورین، آزاتیوپرین
    یبوست به دلیل بروز ایلئوس شایع است که باید توسط تجویز نرم‌کننده‌های مدفوع این وضعیت کنترل شود
    مراقبت از برش پوستی و کنترل درد
    تشویق بیمار به تنفس عمیق جهت جلوگیری از عفونت مجرای تنفسی
    جلوگیری از ایجاد آمبولی با تجویز داروهای ضد انعقادی و تشویق کردن بیمار به راه رفتن.

عوارض و خطرات احتمالی

عوارض یک پیوند کلیه شامل موارد زیر است:

    واکنش به بیهوشی
    رد پیوند
    خونریزی
    نارسایی کلیه دریافت شده توسط بیمار
    عفونت شدید

رد پیوند

اگر رد پیوند رخ دهد هیچ اقدامی نمی‌توان انجام داد و بیمار مجدداً ناچار است دیالیز شود. بعد از انجام هر نوع پیوند عضو، سه نوع رد امکان دارد رخ دهد که شامل موارد زیر می‌باشد:

    رد فوق حاد: آنتی بادی‌های مترشحه از سلولهای لنفوسیت B فرد دهنده که به آنتی ژن‌های سطح سلول آندوتلیال عروق متصل شده و سبب واکنش می‌شوند. در این واکنش، سامانه کمپلمان فعال می‌شود و معمولاً اثر عمیقی دارد. این رد در لحظه پیوند یا چند ساعت بعد از عمل اتفاق می‌افتد.
    رد حاد: عامل این نوع رد، سلول‌های لنفوسیت T هستند. این نوع رد شایعتر است و معمولاً داروهای سرکوب‌کننده برای جلوگیری از این نوع رد تجویز می‌شوند. این رد ممکن است یک روز یا چند هفته بعد از عمل اتفاق افتد.
    رد مزمن: این نوع رد بدون هیچ علامت و نشانه‌ای حدود یک سال بعد از پیوند رخ می‌دهد. عامل این نوع رد ناشناخته است، اما رد حاد پیش‌بینی‌کننده قوی رد مزمن است.

سی‌تی اسکن شکم که موقعیت کلیه‌ها را نشان می‌دهد. تصویر چپ: قسمت فوقانی شکم، کبد را در سمت چپ (سمت راست بدن) نشان می‌دهد. تصویر مرکزی: در اینجا، کلیه‌ها پایین کبد و طحال قرار دارند. تصویر راست: یک مقطع عرضی دیگر از کلیه سمت چپ.

اولین پیوند کلیه از حیوان به انسان

در این عمل پیوند در سازمان بهداشتی لانگون دانشگاه نیویورک در شهر نیویورک از کلیه خوکی استفاده شد که ژنهایش طوری تغییر داده شده بود که بافت‌هایش حامل مولکول‌هایی نباشد که باعث رد فوری پیوند می‌شوند.

دریافت‌کننده این پیوند یک زن بیمار مرگ‌ مغزی‌ شده بود که نشانه‌های از کار افتادن کلیه را داشت و اعضای خانواده‌اش رضایت داده بودند پیش از جدا شدن او از دستگاه‌های پشتیبان حیات این عمل پیوند روی انجام شود.

کلیه‌ جدید برای سه روز به رگ‌های خونی این بیمار متصل بود و در خارج از بدن او نگهداری شد تا پژوهشگران بتوانند آن را ارزیابی کنند.

دکتر رابرت مونتگمری، جراح پیوند و سرپرست این بررسی گفت نتایج آزمایش‌های کارکرد کلیه پیوندشده «کاملا طبیعی به نظر می‌رسید.»

او گفت که این کلیه «مقدار ادراری که از کلیه پیوندی انسانی انتظار می‌رفت، تولید کرد» و هیچ شاهدی از رد پیوند اولیه زودرس که در موارد پیوند کلیه‌های تغییرداده نشده خوک به نخستی‌های غیرانسانی مشاهده شده‌اند، بروز پیدا نکرد.

به گفته دکتر مونتگمری، میزان غیرطبیعی کراتینین- که شاخص کارکرد بد کلیه است- پس از پیوند این کلیه در این بیمار به حالت عادی بازگشت.

در آمریکا، حدود ۱۰۷۰۰۰ نفر در حال حاضر در فهرست انتظار پیوند اعضا قرار دارند، از جمله بیش از ۹۰۰۰۰ نفر برای پیوند کلیه. میانگین زمان انتظار برای کلیه در این کشور سه تا پنج سال است.

پژهشگران برای دهه‌ها درباره امکان استفاده از اندام‌های حیوانی برای پیوند کار کرده‌اند، اما درباره جلوگیری از رد فوری عضو پیوندی حیوانی بوسیله بدن انسان ناموفق بوده‌اند.

گروه دکتر مونتگمری این نظریه را مطرح کرد که حذف کردن یک ژن خوکی برای تولید یک مولکول قندی یا گلیکان به نام «آلفا-گال» که در رد فوری پیوند نقش دارد، این مشکل را حل  می‌کند.

خوک‌های تغییرداده شده ژنتیکی با نام GalSafe که در واحد Revivicor در شرکت «یونایتد تراپیوتیکز» در آمریکا تولید شدند. سازمان غذا و داروی آمریکا در دسامبر ۲۰۲۰ استفاده از آنها را به عنوان غذا برای افراد دچار آلرژی به گوشت و به عنوان منبع بالقوه برای درمان‌های انسانی تایید کرد.

البته فراورده‌های پزشکی به دست آمده از این خوک‌ها باید مجوز خاص سازمان غذا و داروی آمریکا را پیش استفاده در انسان‌ها به دست آورند.

سایر پژوهشگران در حال بررسی خوک‌های GalSafe به عنوان منبع احتمالی بافت‌های پیوندی از دریچه‌های قلب گرفته تا گرفت‌های پوستی هستند.

تجربه پیوند کلیه خوک در دانشگاه نیویورک می‌تواند راه را برای کارآزمایی‌های بالینی در بیماران دچار نارسایی انتهایی کلیه احتمالا در یک تا دو سال آینده باز کند. بررسی‌های آینده این اعضای حیوانی تغییریافته ممکن است رویکرد کوتاه‌مدت برای بیماران در وضعیت بحرانی را تا زمانی که کلیه انسانی برای آنها در دسترس قرار گیرد یا پیوند دائمی آنها به آزمایش بگذارد.

بررسی فعلی شامل پیوند یک کلیه منفرد بود و این کلیه فقط برای سه روز کار گذاشته شد، بنابراین کارآزمایی‌های آینده باید بر موانعی جدید غلبه کنند. افرادی که این پیوندهای حیوانی رویشان انجام می‌شود، احتمالا باید کسانی باشند بخت دریافت کلیه انسانی در آنها پایین است و پیش‌آگهی‌ دیالیزشان خوب نیست.

این پژوهشگران با متخصصان اخلاق پزشکی، حقوقی و مذهبی برای سنجش این موضوع کار کردند و بعد از یک خانواده خواستند که اجازه دسترسی موقت به بیمار مرگ‌ مغزی شده‌شان را به آنها بدهند.

انتهای پیام / ن