به گزارش خبرگزاری علم و فناوری؛

آلزایمر یک بیماری پیشرونده مغز و اعصاب و یکی از دلایل اصلی زوال عقل است که افراد کهنسال را گرفتار می‌کند.

فرایندهای بیولوژیک مختلف مانند کمبود انتقال‌دهنده‌های عصبی، استرس‌های اکسیداتیو، فعالیت غیرعادی بعضی پروتئین‌ها و التهاب عصبی با ایجاد بیماری‌های تخریب عصبی در ارتباط هستند. همچنین بنظر می‌رسد عوامل دیگر مانند دیابت و چاقی می‌توانند پاسخ‌های التهابی را تشدید کرده و از این طریق با پیشرفت آلزایمر در ارتباط می‌باشند. علیرغم اینکه آلزایمر یکی از اصلی‌ترین بیماری‌های مغز و اعصاب است، اما همچنان مکانیسم مولکولی آن بطور دقیق شناسایی نشده و هنوز درمان موثر و قطعی برای آن وجود ندارد. البته در این مورد داروهایی سنتزی مختلفی وجود دارد که می‌توانند سرعت پیشرفت بیماری را کند کنند، اما عمدتا دارای عوارض جانبی مختلفی هستند. از این رو بخش زیادی از محققان علاقه به شناسایی ترکیباتی طبیعی برای درمان آلزایمر دارند.
بر اساس اعلام انجمن آلزایمر ایران، هم اکنون بیش از 900 هزار نفر در کشور مبتلا به دمانس هستند و هر هفت دقیقه یک ایرانی به دمانس یا بیماری آلزایمر مبتلا می شود.
دکتر محمد رضا کاویانی، متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات با اشاره به پنج مرحله بیماری آلزایمر گفته است: در مرحله نخست، فرد مبتلا در یادآوری خاطرات اخیرش دچار اختلال می شود. مثلا سوالی را چند لحظه پیش پرسیده و مجددا همان سوال را تکرار می کند. در مرحله دوم، دوستان و آشنایانش را نمی شناسد. مسیرها را گم می کند. راه منزلش را فراموش می کند. حتی در منزلش نمی تواند آشپزخانه، حمام و دستشویی را تشخیص دهد.

وی گفت: در مرحله سوم، در کنترل ادرار و مدفوع و تکلم او اختلال ایجاد شده و فرد کم حرف و گوشه گیر می شود. در مرحله چهارم نیز علایمی مانند ازدست دادن آگاهی نسبت به بیماری، از بین رفتن توانایی حرکتی و ازدست دادن تعادل و زمین خوردن بروز پیدا می کند. در مرحله پنجم هم، پس از گذشت 5 تا 10 سال از بروز این علایم، فرد به علت بیماری های تنفسی دچار مرگ می شود.

آیا آلزایمر قابل درمان است؟
دکتر رضا سنجری، متخصص مغز و اعصاب نیز بالا رفتن سن، سابقه خانوادگی ابتلا به آلزایمر و داشتن برخی ژن های خاص را از جمله عوامل موثر در بروز بیماری آلزایمر عنوان کرده و گفته است: در حال حاضر درمان قطعی برای آلزایمر وجود ندارد زیرا احیای مجدد سلول های مغزی مرده امکان پذیر نیست. با این حال، اقدامات درمانی در دسترس هستند که به افراد مبتلا کمک می کنند تا زندگی آرام تری داشته باشند.
وی افزود: انجام فعالیت بدنی، تقویت سیستم قلبی عروقی، کنترل بیماری های قلبی، دیابت، چاقی و فشار خون بالا، داشتن رژیم غذایی سالم و متعادل، می توانند احتمال ابتلا به آلزایمر را کاهش دهند.

وی گفت: هم اکنون دارویی خاصی برای درمان آلزایمر وجود ندارد اما برخی داروها مانند مهار کننده های کولین استراز به تسکین علائم و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا کمک می کنند.

آیا آلزایمر با گیاه درمانی قابل کنترل است؟
هرچند تاکنون درمانی برای این بیماری یافت نشده است و داروهای موجود در بازار به دلیل ماهیت شیمیایی، عوارض بسیاری به دنبال دارند اما پاره از مطالعات نشان داده اند که مصرف برخی از گیاهان دارویی در درمان این بیماری نقش بسزایی دارند.

برخی مطالعات نشان داده اند که مصرف عصاره گیاه کاپاریس( هندوانه کوهی) به دلیل داشتن مقادیر فراوانی فلاونوییدها بیان ژن های التهابی بیماران آلزایمر را به طور معنی داری کاهش می دهند. این گیاه اکنون با نام‌ های داغ قارپوزی، خیاروک، لگجی، لیجین، لیجون نیز شناخته می‌ شود.

همچنین عطردرمانگرها نیز معتقدند مصرف روغن اکلیل کوهی در درمان آلزایمر موثر است؛ اکلیل کوهی به عنوان گیاه تقویت کننده حافظه سابقه طولانی دارد و آن را گیاه خاطره می نامند.

جان جرارد، گیاه شناس قرن نوزدهم نیز گفته است که مریم گلی در مدت زمان کوتاهی ضعف ذهن و حافظه را برطرف می کند. اخیرا محققان انگلیسی نیز تایید کرده اند که مریم گلی از بروز آلزایمر جلوگیری می کند اما باید به مقدار متعادل خورده شود زیرا مصرف زیاد آن تشنج ایجاد می کند.

در طب سنتی ایرانی، آلزایمر به عنوان نوعی مشکل مزاجی در نظر گرفته و علت آن سردی و نم یا سردی و خشکی در مغز عنوان می‌شود. در طب سنتی ایرانی انواع خوراکی‌های حیوانی (مانند ماهی، خاویار، شیر گاو و بز، زرده تخم‌مرغ، عسل، گوشت پرندگان، گوشت بره) و گیاهی (مانند سیر، خولنجان، خردل، نخود، سلیخه، نارگیل، فندق، زعفران، زیره سبز، انجیر، رازیانه، جو، گردو، بادرنجبویه، جوز بوا، فلفل سیاه، پسته، پسته وحشی، بادام، گل سرخ، شنبلیله، مویز، زنجبیل، میخک صدپر و زنیان رومی) برای تقویت حافظه و پیشگیری از زوال عقل توصیه شده است.

یکی از گیاهان دارویی که در طب سنتی چینی به وفور مورد استفاده قرار می‌گیرد Evodia rutaecarpa Bentham است. این گیاه حاوی ماده‌ایی بنام ایوودی‌آمین است که خواص متنوعی برای آن گزارش شده است از جمله به عنوان ضدآلزایمر و ضد التهاب. Nobiletin یکی دیگر از فلاوینوئیدهای گیاهی است که در مرکبات وجود دارد و بر اساس مطالعات حیوانی که در ژاپن انجام شده نقش چشمگیری در تقویت عملکرد حافظه دارد.

در طب سنتی هندی نیز گیاهان دارویی مختلفی برای تقویت عملکرد حافظه و پیشگیری از زوال عقل وجود دارد. از جمله گیاه دارویی آب‌بشقابی Centella asiatica (L.) که در تقویت عملکرد مغز، کاهش استرس‌های اکسیداتیو مفید گزارش شده است.

مشاهده شده است که میوه منگوستین که خاستگاه آن شرق آسیا است به علت غنی بودن از نوع خاصی از آنتی‌اکسیدانت‌ها ضمن کمک به کاهش مرگ سلولی، سطح فاکتورهای نوروتروفیک مغز را افزایش می‌دهد. همچنین مشاهده شده است که کوئرستین (نوعی فلاونول که در بسیاری از میوه‌ها، سبزیجات، برگ‌ها و دانه‌ها موجود است) از طریق مهار استرس‌های اکسیداتیو می‌تواند از پیشرفت بسیاری از بیماری‌ها از جمله آلزایمر پیشگیری کند.

در پژوهش‌های جدید طب سنتی مشاهده شده است اسید چرب غیر اشباع امگا۳ نقش مهمی در پیشگیری از زوال عقل دارد. از اینرو هرگونه مکمل یا رژیم غذایی حاوی امگا۳ برای پیشگیری از آلزایمر توصیه میشود.

برخی مواد استخراج شده از بی‌مهرگان برای سال‌هاست که جایگاه خود را در پزشکی مدرن تثبیت کرده‌اند مثلا زهر نوعی حلزون یا زهر زنبور عسل اشاره کرد که برای تعدیل عملکرد سیستم عصبی مورد استفاده قرار می‌گرفتند. زهر زنبور عسل یکی از درمان‌های بسیار امیدوارکننده در برابر بیماری‌های تخریب نورون‌های عصبی است.

بطور خلاصه رویکردهای درمانی طب سنتی و استفاده از گیاهان دارویی نه تنها در به تاخیر انداختن آلزایمر و پیشرفت آن مفید گزارش شده‌اند، بلکه مشاهده شده است که به علت خواص آنتی‌اکسیدانت و ضدالتهابی ضمن هدف قرار دادن عوامل پاتولوژیک می‌توانند امکان درمان آلزایمر را فراهم کنند. ادعا می‌شود که گیاهان دارویی مختلف از طریق تعدیل استرس‌های میتوکندریایی، فاکتورهای آپاپتوز، مهار رادیکال‌های آزاد و محرک‌های التهاب می‌تواند در تنظیم پاسخ‌های فیزیولوژیک نسبت به آلزایمر مفید باشند.

انتهای پیام/ ف