به گزارش خبرگزاری علم وفناوری هرمزگان؛ در سال های اخیر استقبال مردم از طب ایرانی-اسلامی خوب بوده اما ‌به دلیل برخی محدودیت ها و ممنوعیت ها هنوز طب ایرانی اسلامی در تمام نقاط کشور رواج نیافته و اساتید مجرب و شایسته طب ایرانی-اسلامی نمی توانند به راحتی و آزادانه به طبابت بپردازند.
طب سنتی چیست
بر اساس تعریف سازمان جهانی بهداشت (WHO)، طب سنتی به دانش، مهارت و عملکردهایی بر اساس تئوری، عقاید و تجربیات بومی فرهنگهای مختلف اطلاق میشود که با هدف حفظ سلامتی، پیشگیری، تشخیص، بهبود و درمان بیماریهای جسمی و روحی بکار گرفته می شوند.
برای هزاران سال انسان‌ها از نواحی مختلف گیاهان یا مشتقات بدن حیوانات برای درمان مشکلات سلامتی خود استفاده کرده‌اند. در آفریقا، آسیا، آمریکای لاتین و خاورمیانه، حدود 70-90 درصد مردم همچنان از انواع مختلف توصیه‌های سنتی به عنوان درمان اولیه استفاده می‌کنند. طب سنتی در بعضی مناطق از پشتوانه جامع حاوی مطالعات پژوهشی و اسناد علمی تئوری و عملی برخوردار است. در حالی که در نواحی دیگر این دانش به تدریج از نسل به نسل دیگر کمرنگ شده و تا حد نقل و قول‌های شفاهی تنزل یافته است. از آنجایی که یک سوم افراد در جوامع مختلف امکان دسترسی به داروهای مدرن را ندارند، ارائه شیوه‌های درمانی سنتی و جایگزین ایمن و مطمئن می‌تواند راهی برای افزایش دسترسی به خدمات بهداشتی و سلامتی فراهم کند. از اینرو در بعضی مناطق از دنیا، اقوام مختلف در حال بازگشت به اصول و آموزه‌های سنتی و بومی خود هستند.
در حال حاضر، بیش از 100 کشور سازوکارهایی برای داروهای گیاهی دارند. اما شیوه‌های طب سنتی در کشورها و نواحی مختلف دنیا با توجه به تفاوت‌های فرهنگی، تاریخی، منش و فلسفه فردی جوامع با یکدیگر متفاوت است. از جمله انواع رایج طب سنتی در دنیا می‌توان به طب سنتی چینی، هندی، آفریقایی و طب سنتی ایرانی اشاره کرد.
طب سنتی در بسیاری از کشورها با اصطلاح طب جایگزین یا مکمل شناخته می‌شود. این در حالی است که در بعضی کشورها طب مکمل یا جایگزین تا حدودی تعریف متفاوتی داشته و به مجموعه گسترده از اقدامات مراقبتی و بهداشتی اطلاق می‌شود که لزوما ممکن است جزوی از سنت خود آن جامعه نبوده و هنوز با سیستم مراقبت سلامت آن ادغام نشده است.

طب سنتی ایرانی
طب سنتی ایرانی شامل مجموعه‌ای از تمام دانش و دستورالعمل‌هایی است که از زمان باستان (از حدود 8000 سال پیش از میلاد) تا کنون در ایران برای تشخیص، پیشگیری و درمان بیماری بکار برده می‌شده است. طب سنتی ایران از دو شاخه اصلی تئوری (که در مورد وضعیت و تغییرات بدن انسان و علل و نشانه‌های سلامتی و بیماری بحث می‌کند) و عملی (دانش چگونگی حفظ سلامتی و چگونگی بازگرداندن آن پس از بروز بیماری‌ها) تشکیل می‌شود.
در طب سنتی ایرانی توجه اصلی بر پیشگیری از بیماری است تا درمان آن. بر این اساس شش فاکتور مهم و ضروری برای حفظ سلامتی در طب سنتی ایرانی عبارتند از: هوا، نوشیدنی و غذا، خواب و بیداری، تخلیه و نگهداری، تحرک فیزیک و آرامش، فعالیت ذهنی و آرامش روحی.
در طب سنتی ایران علت اغلب بیماری‌ها ناشی از برهم خوردن تعادل اخلاط و مزاج است. لذا درمان یا تجویز دارو نیز عمدتا با هدف بازگرداندن این تعادل از طریق استفاده از مزاج‌های متضاد آن پایه‌ریزی می‌شود. مثلا اگر بیماری در اثر سردی طبع ایجاد شده باشد، درمان آن از طریق تجویز موادی با طبع گرم صورت می‌گیرد.
نظر رهبر معظم انقلاب در مورد طب اسلامی و سبک زندگی
مقام معظم رهبری سال‌هاست که به طب ایرانی اسلامی توجه ویژه ای نشان داده و در سخنرانی های خود به این موضوع مهم اشاره می کنند.
ایشان در یکی از بیانات خود در مورد طب ایرانی اسلامی فرموده اند: «ما ابن سینا داشتیم که هنوز کتابش مرجع درسی و مهم پزشکی دانشگاه‌های دنیاست، یا رازی را داشتیم یا دیگرانی از این قبیل را، چرا بایستی امروز به خودکفائی علمی کشور امید نبندیم؟

رهبر معظم انقلاب به کرار «سبک زندگی» را بخش اساسی و حقیقی پیشرفت و تمدن سازی اسلامی دانسته اند و  یکی از راه‌های اجرای سبک زندگی، توجه به طب سنتی و ایرانی اسلامی است که علاوه بر پیشگیری، خودمراقبتی و درمان، موجب اصلاح و تبیین شیوه های صحیح زندگی می شود.
همچنین مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب به سبک زندگی اشاره کرده و فرمودند که صحبت های زیادی در مورد سبک زندگی وجود دارد.
ما در سبک زندگی ایرانی اسلامی خیلی عقب بوده و باید یک کار انقلابی، جدی و اساسی در این راستا بکنیم، رهبر معظم انقلاب به خصوص در سال 91 در جمع هیئت دولت فرمودند: دغدغه امروز من طب ایرانی اسلامی است؛ به آن بپردازید.
چالش های طب سنتی 
خیلی از فعالان این حوزه اما هیچ مدرک آکادمیک و هیچ تحصیلات مرتبطی ندارند؛ در خصوص افرادی که هیچگونه مدرکی در این خصوص ندارند و تحصیلات پزشکی ندارند و ارائه فعالیت می‌کنند آئین نامه می‌گوید لازم است در خصوص ارزشیابی این افراد آئین نامه‌ای تدوین شود که این کار در دفتر طب ایرانی وزارت بهداشت با هماهنگی معاونت درمان در حال انجام است تا این افراد توسط دانشگاه‌های علوم پزشکی مورد بررسی قرار بگیرند و اگر مورد تایید قرار گرفتند در سلامتکده‌های طب سنتی زیر نظر پزشکان ارائه فعالیت کنند. هرگونه فعالیت خارج از این چارچوب، غیر قانونی است و معاونت درمان باید آنها را مورد نظارت قرار بدهند.
یک متخصص و مدرس طب ایرانی با بیان اینکه با وجود اثرات مختلف این طب در کاهش درد و زندگی سالم، طب اسلامی هنوز ناشناخته است، اظهار کرد: بسیاری از بیماران که قرار بوده جراحی شوند یا راهی برای رهایی از درد نیافته‌اند، با روش‌های درمانی این طب از جراحی‌های پر هزینه و پر عوارض نجات پیدا کرده‌اند؛ پس چرا به آن بها ندهیم.
وی افزود: با توجه به شرایط مختلف و ویژه‌ای که منجر به بروز دردهای مزمن می‌شوند، چگونگی مقابله با آنها نیز متفاوت است که در بسیاری از مواقع می‌توان راه مقابله با درد را یافته و به صورت کامل آن را از میان برداشت.

این متخصص و مدرس طب ایرانی بیان کرد: داروی شیمیایی تنها می‌تواند یک یار کمکی در مبارزه با درد باشد و تنها در مواقع لزوم و با کمترین میزان یا دوزی که منجر به کاهش درد می‌شود از داروهای ضد درد بهره گیرید؛ در حالی که گاهی جزء جدایی ناپذیر ما می‌شوند.
نواب زاده بیان کرد: مطالعات نشان می‌دهد که در ۸۵ درصد موارد بروز کمردرد، پزشکان هیچ گاه موفق به یافتن منشأ اصلی درد نمی‌شوند؛ درد، زمانی مزمن می شود اختلالی در سیستم عصبی مرکزی انسان ایجاد شود؛ از طرفی مطالعات انجام شده نشان می‌دهند که مغز افراد دچار دردهای مزمن، از لحاظ ساختاری نیز تفاوت‌هایی با سایر افراد پیدا می‌کند، به این صورت که درد، در گذر زمان سلول‌های عصبی یا همان نورون‌ها را در بخش بافت  خاکستری مغز دچار فشردگی می‌کند.
دردهای مزمن افسردگی می‌آفرینند
این متخصص و مدرس طب ایرانی بیان کرد: بخش‌هایی از مغز که در هنگام بروز افسردگی و اضطراب درگیر می‌شوند دقیقاً همان‌هایی هستند که با بروز دردهای مزمن در ارتباطند؛ شاید به همین دلیل است که احتمال  بروز افسردگی در افراد دچار دردهای مزمن افزایش می‌یابد و در هنگام بروز اضطراب و استرس، احساس درد شدیدتر می‌شود.
نواب زاده ادامه داد: اگرچه داروهای ضد درد در ظاهر بی خطر به نظر می‌رسند، اما مصرف بیش از اندازه آن‌ها بدون نسخه و نظر پزشک می‌تواند منجر به ایجاد خطراتی برای سلامت بخش‌های مختلف بدن شود؛ نباید فراموش کنیم که هر چه میزان مصرف داروهای ضد درد افزایش یابد، برای تسکین نیاز به داروهای بیشتری داریم تا درد تقلیل یابد.
این متخصص و مدرس طب ایرانی بیان کرد: گذشته از داروها، روش‌های دیگری نیز برای مقابله با دردهای مزمن وجود دارند که به گذشته‌های دور برمی‌گردد؛ طب سنتی با سرشت و طبیعت انسان سازگار است.

بیش از ۵۰۰ حدیث از فواید حجامت سخن گفته‌اند
نواب زاده با اشاره به اینکه یکی از این روش‌ها روش حجامت است، افزود: بیش از ۵۰۰ حدیث در زمینه فواید حجامت وجود دارد و طب سنتی دارای توصیه‌های بسیار خوبی برای حفظ سلامتی است و اگر کسی این توصیه ها را رعایت کند اصلاً بیمار نخواهد شد.
وی با بیان اینکه با وجود اثرات مختلف این طب در کاهش درد و زندگی سالم، طب اسلامی هنوز ناشناخته است، اظهار کرد: بسیاری از بیماران که قرار بوده جراحی شوند یا راهی برای رهایی از درد نیافته‌اند، با روش‌های درمانی این طب از جراحی‌های پر هزینه و پر عوارض نجات پیدا کرده‌اند؛ پس چرا به آن بها ندهیم.
نواب زاده با بیان اینکه اگر این طب رواج یابد، به عنوان طبی مخصوص ایران و اسلام در جهان معرفی خواهد  شد و این گونه به استقلالی در پزشکی خواهیم رسید، افزود: بیماری‌هـای عضلانی و اسکلتی به ویژه کمر درد، بیماری‌هـای پوسـتی و همچنـین سایر دردهـا و بیماری‌هـای تنفسـی از شـایع‌ترین بیماری‌هـای مـورد ارزیابی در مطالعات در مورد تعیین اثر حجامت بوده که نتایج به نفـع حجامت در مورد آنها نیز بیش از دیگر بیماری‌ها گزارش شده است.
ذهن را آماده رهایی از درد و حال خوب کنید
وی ادامه داد: در مطالعات مختلف حجامت به عنوان یک روش درمانی برای بیماری‌هایی مانند بیماری‌های اسکلتی و عضلانی و پوسـتی بـه عنوان یک مداخله با تأثیر گزارش شده است و بطورکلی حجامت یک روش درمانی بدون عوارض جانبی است که اگر به صورت تخصصی از آن استفاده شود برتری‌های فراونی نسبت به روش‌های درمانی جاری مانند مصرف داروهای شیمیایی و جراحی دارد.
این متخصص و مدرس طب ایرانی با اشاره به مزیت‌های درمان با حجامت، افزود: حجامت یک روش درمانی بدون عوارض جانبی است که برای تمامی سنین کاربرد دارد؛ حجامت یک رفتاردرمانی سرپایی، بدون نیاز به تجهیزات بیمارستانی است؛ حجامت می‌تواند به عنوان جایگزین درمان‌های شیمیایی بیماری‌های سخت و دردهای مزمن را درمان کند.
نواب زاده یادآور شد: به طور کلی، آماده کردن ذهن و امید به کاهش درد می‌تواند درد را کاهش دهد؛ در حالی که اگر به کاهش درد باوری نداشته باشید، این درد نه تنها کاهش نیافته بلکه نیاز به درمان وسیع تر داشته و شدت می‌یابد؛ اگر این باور را در خود تقویت کنید، احساس خوشایندی خواهید داشت و روند درمان نتیجه بخش تر خواهد بود.

انتهای پیام/

منبع: ایسنا، دنیای اقتصاد،ایلنا