به گزارش خبرگزاری علم و فناوری، اغلب داوطلبان جهت آمادگي و قبولي در آزمون يوس با نمره بالاي 90 ، بايد در کلاس های يوس به‌صورت دوره هاي حضوری يا آنلاين شرکت کنند. اين آزمون از آنجا براي کشور ما نگران کننده است که سيل عظيمی از دانش آموزان، دانشجويان و نخبه‌گان يا از کشور مهاجرت می‌کنند يا براي ادامه تحصيل به کشورهای ديگر می‌روند و ايران در حال از دست دادن سرمايه‌های انسانی خود است. موضوعی که کارشناسان از آن به‌عنوان کاهش سرمايه‌های اجتماعی و انساني ياد می‌کنند. در اين ميان، حالا شاهد دست‌چين کردن دانش آموزان با استعداد ايرانی براي تحصيل در کشور ترکيه هستيم، در شرايطی که ضمانت اجرايی براي بازگشت آنها پس از اخذ مدرک وجود ندارد. در چنين شرايطی سازمان سنجش اعلام کرده که اين آزمون در 21 اسفند سال‌جاری به صورت رسمی برگزار خواهد شد. خبری که بعد از تقلب در کنکور که هنوز سازمان سنجش از زير‌بار فشار آن بيرون نيامده به چالشی جديد برای اين سازمان بدل شده است. به گزارش روابط عمومی اين سازمان، اولين آزمون رسمي يوس (YÖS) در کشور تحت نظارت «سازمان سنجش آموزش کشور» و دانشگاه T.C. MARDIN ARTUKLU (به عنوان موسسه صاحب امتياز آزمون) و يک موسسه فرهنگی و هنری خصوصی برگزار خواهد شد. براساس گزارش های منتشر شده، «آزمون YÖS »از دو بخش اصلي تشکيل شده است. بخش اول هوش و دانش رياضی و هندسه را می‌سنجد و بخش دوم سوالاتي درباره زبان ترکي است. دفترچه سؤالات به دو زبان انگليسي و ترکي در اختيار داوطلبان قرار می‌گيرد و هر داوطلب به آن زبانی به سوالات پاسخ می دهد که هنگام ثبت نام آزمون يوس مشخص کرده است.
از تکذيب تا تاييد فعاليت؟!
اين خبر در حالي منتشر می‌شود که وزارت آموزش و پروش در خردادماه سال‌جاری در نامه‌ای به اداره کل کنسولی وزارت امور خارجه نسبت به فعاليت برخی موسسات خصوصی خارجی که بدون اخذ مجوز قانوني مبادرت به جذب دانش آموزان ايرانی در مدارس کشورهای خارجی می‌کنند، هشدار داده و خواستار جلوگيری از فعاليت يک موسسه ترکيه‌ای شده بود، حالا ظاهرا قرار است که اين اتفاق به‌صورت کاملا قانونی انجام شود. همچنين رئيس مرکز امور بين‌الملل و مدارس خارج از کشور وزارت آموزش و پرورش گفته بود که از وزارت امور خارجه خواسته‌اند که اين موضوع به سفارت ترکيه منعکس و از آنها خواسته شود فعاليت اعزام دانش آموز ايرانی به مدارس ترکيه از طريق موسسه ياد شده متوقف شود و با هيچ يک از موسسات ايرانی ديگر در اين گونه اعزام‌های بدون مجوز دانش آموزان ايرانی به مدارس ترکيه همکاری نکنند. رئيس مرکز امور بين‌الملل و مدارس خارج از کشور وزارت آموزش و پرورش در مورد برگزاری آزمون يوس (YÖS) در ايران گفت: «اين آزمون مهاجرفرستی و دست‌اندازی به نيروی انسانی کشور ماست. اين کار مالباختگی و اغواگری مردم را در پی دارد.»
«مهدي فياضی» رئيس مرکز امور بين‌الملل و مدارس خارج از کشور وزارت آموزش و پرورش در مورد خبر سازمان سنجش در مورد برگزاری نخستين آزمون رسمی ورود به دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی کشور ترکيه يوس (YÖS) در ايران و مشورت با مرکز امور بين‌الملل و مدارس خارج از کشور وزارت آموزش و پرورش براي برگزاری اين آزمون اظهار کرد: «هيچ چيزی با ما هماهنگ نشده و ما کاملا مخالف برگزاري چنين آزموني هستيم و اگر چنين اقدامی انجام شود، با آن برخورد خواهد شد.» پيش از اين فياضی تاکيد کرده بود که دانش آموزان ايرانی به دليل اغوا به مالباخته تبديل مي‌شوند، زيرا مدارس و دانشگاه‌های ترکيه در مقطع ليسانس هيچ برتری بر مدارس و دانشگاه‌های ايراني ندارند، اما تبليغات موسسه مذکور آنها را نهايتاً پس از مهاجرت به مالباخته تبديل می‌کند. او در مورد چرايی اشکال برگزاري چنين آزمونی در کشور بيان کرد: « اين کار مالباختگی و اغواگري مردم را در پی دارد. همه دانشگاه‌های ما تا فوق ليسانس از دانشگاه‌های ترکيه بهتر هستند و ما با يکديگر رقابت داريم و اين کار با نگاه جذب و نگهداشت نخبگان در کشور مغايرت دارد. ما در برخی موارد از کشور ترکيه بهتر هستيم و آنها از ما عقب‌تر هستند و در برخي موضوعات ديگر ترکيه از ما جلوتر است و حتي در موضوعاتي با يکديگر برابری میکنيم. به هر حال ما در خيلی موضوعات از ترکيه بالاتر هستيم.» فياضی با يادآوری قول سفير ترکيه در ايران براي جلوگيری از اين شکل از تبادل دانشجو، خاطرنشان کرد: «سفير ترکيه به دفتر وزارت خارجه ما قول داده بود که ديگر اين اقدام را انجام ندهند و جلوي آزمون يوس و موسسات مربوط به آن در ايران را بگيرند، ولی زير قول خود زدند!»
سودهای وسوسه انگيز
اينها اما تنها واکنش نسبت به برگزاری آزمون «يوس» از سوی سازمان سنجش نبود. کاربران فضای مجازی هم در واکنش به اين خبر، موجی از انتقادها را حواله سازمان سنجش کردند ضمن آنکه کارشناسان حوزه آموزش هم نقدهايی جدی را به اين اقدام منتشر کردند و از آن به عنوان نخبه دزدی رسمی ياد کردند. در اين شرايط محمدرضا نيک نژاد، کارشناس آموزش در اين زمينه به »خبرنگارخبرگزاری علم و فناوری «می‌گويد: «ريشه استقبال از مهاجرت دانش آموزان به شيوه های مختلف، به ناکارآمدی ساختار مدارس ما بر می گردد. سيستم آموزشی ما سيستمی کارآمدی نيست که بيش از 40 سال است دانش آموزان ما تلاش دارند از زير سيطره مديريتی آن بيرون بيايند اما موفق نبودند.»
وي با بيان اينکه وقتي کنکور به تابويي براي دانش آموزان تبديل می شود، طبيعی است که از مهاجرت استقبال می کنند، مي‌افزايد: «از سويی اين تفکر در بين خانواده های ايرانی جا افتاده که هر چه سريعتر و زودتر بچه های خود را به خارج بفرستند، وي زودتر آنجا جا مي افتاد و آينده روشن تري را خواهد داشت.»
نيک نژاد با بيان اينکه سياست های دولت نيز به نوعی چنين سياست هايی را تشديد می کند گفت: چند ماه قبل دولت مصوب کرد که دانشجويانی که بخواهند به خارج مهاجرت کنند، بايد جدود 200 ميليون تومان را براي آزاد سازی مدرک خود بپردازند. اين مساله نيز عاملی شد برای اينکه خانواده ها تصميم بگيرند به جاي پرداخت اين مبلغ، آنها را از همان دوران دانش آموزی به خارج بفرستند تا هزينه کمتری هم داشته باشند.
وی با تاکيد براينکه دانش آموزاني که مهاجرت می کنند اکثرا جزء خانواده های فرهنگی با دغدغه های فرهنگی هستند گفت: فشارها و شرايط نابسمان کشور باعث شده تا آنها حاضر باشند روی زندگیشان قمار کنند و فرزندانشان را به خارج از کشور بفرستند.
پای پول در ميان است
اما چرا سازمان سنجش، خودش متولي اين اتفاق رسمي شده است؟ سوالي که نيک نژاد در پاسخ به آن گفت: «اصلي ترين دليل آن، انگيزه هاي مالي است. شما فکر مي‌کنيد چرا کنکور در ايران حذف نمي‌شود؟ دليل آن سودهاي نجومي است که از برگزاري کنکور و ارتباط با مافياي کنکور و برگزاري کلاس هاي کنکور و کتاب هاي کنکور عايدشان مي شود. الان هم سازمان سنجش اطمينان دارد که از قبل برگزاري آزمون «يوس» و همچنين برگزاري دوره هاي آماده سازي بعد از آن يا حتي شايد از طريق دريافت پول از ترکيه اي ها، مي تواند به در آمد سرشاري دست پيدا کند. سودهايي آنچنان کلان که باعث شده تا حتي چشمان خود را روي عواقب اين نخبه دزدي رسمي ببندند.»
تهديد نخبه‌های ايراني توسط ترکيه در اين شرايط يک کارشناس حـــوزه آموزشی نيز، به انتشار اين خبر واکنش نشان داده و تحسين مصطفی، که هم‌اکنون دبير دبيرستان‌های مريوان است، به خبرنگار »خبرنگارخبرگزاری علم و فناوری« می‌گويد: «خبر برگزاري آزمون بورسيه مدرسه ترکيه‌ای در ايران زنگ خطر بسيار جدي است اما چون مادون صوت است، کسی آن را جدی نمی‌گيرد. امروز زنگ خطر مديريت آموزشی کشور، به‌ويژه آموزش و پرورش و سازمان پدافند غير عامل به‌صدا در آمده است، ولي مانند پيامک ارسال شده به رئيس بانک ملی دانشگاه ناديده گرفته می‌شود و با اين تفاوت آنجا ضرر محدود مالی و اينجا استعداد و آينده کل کشور هدر خواهد رفت.»
در اين ميان و در جنبه تاريخی اين موضوع که تحسين مصطفی، براي آن مثال می‌آورد، ماجرای «شاپشال»، معلم روس مقلب به اديب السلطان است که وي معلم روس محمدعلی شاه قاجار بود و در ادامه گفته‌هايش می‌افزايد: «اهميت معلم و نفوذ نرم، می‌تواند مصداق اين حقيقت تاريخی باشد، خطرات جدی با کمترين صدا در آموزش و پرورش رخ می دهد، مثلا خبر سوالات کنکور خارج از کتاب و برگزاری آزمون بورسيه در کشور، اثرش از دست رفتن آينده کشور است. » وی در پايان صحبت‌هايش می‌افزايد: «چند دهه است دنيا دريافته که با يک بمب چند هزار دلاری می‌توان چند هزار دلار تخريب ايجاد کرد، اما اگر يک استعداد برتر پرورش يافته را جذب کند بدون هيچ هزينه چند هزار دلار جذب کرده، و چند هزار دلار هم به کشورهای ديگر ضرر وارد کرده است. با يک حساب سر انگشتی مي‌شود دريافت که براي پرورش يک دکتر سرانه آن حدود 5 ميليار تومان معادل 170 هزار دلار هزينه می‌شود که مفت از دست می‌روند.»
خبرنگار:منیره چگینی/