پزشکی و سلامت

آیا آلودگی هوا، باروری را تهدید می‌کند؟

به گزارش پایگاه خبری علم و فناوری : به نقل از سایت مرکز ناباروری مام، به طور متوسط تعداد اسپرم در آقایان از دهه ۱۹۷۰ تاکنون به میزان ۵۰ تا ۶۰ درصد کاهش یافته است. بنابراین، عوامل خارجی قطعا با این روند نگران‌کننده مرتبط هستند. شواهد نشان می‌دهد قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی، هوای آلوده، آفت کش‌ها، گرما و سبک زندگی نامناسب در این امر نقش بسزایی دارند و تا ۲۰ درصد خطر مشکلات ناباروری زنان  و مردان را افزایش می‌دهند. 
آلاینده‌ هوا با مکانیسم‌های متعددی می‌تواند بر عملکردهای فیزیولوژیک بدن از جمله تولید مثل تأثیر بگذارد. اگر چه مهم‌ و تاثیر‌گذار‌ترین عامل تعیین‌کننده وضعیت باروری زنان، سن است؛ اما در معرض این آلودگی‌ها بودن نیز می‌تواند بر ژن‌های مرتبط با هورمون‌های استروئیدی جنسی تأثیر گذاشته و باروری را مختل کند.  
مطالعه‌ای که در ایتالیا انجام شد، نشان داد که سطح هورمون ضد‌مولرین یا AMH که تعداد تخمک‌های یک زن را نشان می‌دهد و به عنوان ذخیره تخمدان شناخته می‌شود، با آلودگی هوا رابطه معکوس داشته و سطح آن در زنانی که در شهر‌هایی با هوای آلوده زندگی می‌کنند کمتر از زنانی است که در شهر‌های با هوای سالم زندگی می‌کنند. این مسئله نشان‌دهنده این است که زنانی که در معرض سطوح بالای آلودگی هوا هستند ممکن است فرصت کوتاه‌تری برای فرزندآوری داشته باشند و حتی زودتر دچار یائسگی شوند. با این حال، این مطالعه نمی‌تواند تعیین‌کننده باشد و ممکن است جنبه‌های دیگری از سبک زندگی یا محیط زندگی زنان باشد که عامل این مسئله و نیز کاهش ذخیره تخمدان باشد.

کدام مواد شیمیایی می‌توانند باعث ناباروری زنان شوند؟ 
 
ترکیبات کلر آلی (آفت کش‌های کلردار، بی‌فنیل‌های پلی‌کلره و دیوکسین‌ها)، بیسفنول،  آفت‌کش‌ها و علف‌کش‌های ارگانوفسفره ترکیباتی هستند که بیشترین تاثیر منفی را بر روی باروری زنان خواهند گذاشت. با این حال، بسیاری دیگر از مواد شیمیایی، فلزات و آلاینده‌های هوا نیز می‌توانند به طور جدی به باروری آسیب برسانند که هنوز شاخته شده نیستند.

نقش استنشاق هوای آلوده بر بروز ناباروری زنان

آلودگی هوا با مسیرهای بیولوژیک مختلفی بر باروری تأثیر می‌گذارد. مطالعات اپیدمیولوژیک حیوانی و انسانی از این ایده حمایت می‌کنند. آلاینده‌های هوا باعث ایجاد نقص در طول گامتوژنز می‌شود که منجر به کاهش ظرفیت تولید مثل و ناباروری در جمعیت‌های در معرض خطر می‌شود. 
هوای آلوده به دلیل اثرات نامطلوبی که بر استروئید‌زایی تخمدان و گامتوژنز دارد، سبب تسریع پیری تخمدان، کاهش میزان و کیفیت تخمک‌ها و بی نظمی چرخه قاعدگی می‌شود که همه این موارد منجر به کاهش باروری زنان می‌گردد. همچنین ممکن است کیفیت جنین و پذیرش اندومتر را نیز کاهش دهد.  
هرچند قرار گرفتن در معرض هوای آلوده به طور مداوم با کاهش باروری زنان مرتبط است. اما مطالعات نشان داده است که مصرف مواد مغذی مانند اسید‌فولیک موفقیت باروری را در زنان افزایش می‎دهد و می‌تواند سمیت آلاینده هوا را کاهش دهد.

آلاینده هوا مثل دی اکسید نیتروژن و اوزون میزان تولد زنده به دنبال لقاح آزمایشگاهی را نیزکاهش می‌دهد. اما متاسفانه راهی برای در معرض نبودن با این آلودگی‌ها به ویژه در شهر‌های بزرگ وجود ندارد. مونوکسید کربن و دی اکسید نیتروژن نیز ممکن است باعث عدم موفقیت لانه‌گزینی و سقط جنین در هفته‌های اول بارداری شود.

پیشگیری از عوارض آلودگی هوا

مطمئناً راه حل اساسی برای جلوگیری از آلودگی هوا، زندگی در روستاهای کوچک است، اما بدیهی است که این امر برای اکثریت قریب به اتفاق افرادی که به دلایل شغلی مجبورند در مراکز شهری بزرگ زندگی کنند که دارای بالاترین سطوح آلاینده هستند غیرممکن است.  البته باید گفت که اکثر افراد بیشتر روز را در داخل خانه می‌گذرانند و مطمئناً در خیابان نیستند.

خبر خوب این است که امروزه هم فناوری و هم راه حل‎های معماری می‌توانند به حفظ سطح عالی کیفیت هوای داخل در مقایسه با هوای بیرون کمک کنند. توصیه برای کسانی که در نزدیکی مناطق شهری به ویژه آلوده زندگی می کنند این است که توجه خود را به مناسب سازی خانه یا محل کار خود (در صورت امکان) برای کاهش اثرات آلودگی هوا بر سلامتی خود اختصاص دهند. هیچکس نمی‌تواند به طور کلی از اثرات آلودگی هوا در امان باشد. با این حال، همه می‌توانند برای کاهش تاثیر آلودگی هوا بر سلامتی‌ خودشان تلاش کنند و زمان صرف شده در محیط‌های آلوده را کاهش دهند.

کارهای زیادی وجود دارد که می‌توان در زندگی روزمره انجام داد تا خطرات قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا کمتر شود که در ادامه به بررسی تعدادی از آن ها پرداخته ایم:
-        اجتناب از انجام ورزش شدید در فضای باز؛
-        در صورت امکان از جاده‌های اصلی و تقاطع‌های شلوغ دوری کنید و برای پیاده‌روی، دویدن و دوچرخه‌سواری به خیابان‌های ساکت‌تر بروید؛
-        اگر در نزدیکی یک جاده شلوغ زندگی می‌کنید، پنجره‌ها را در ساعات شلوغی بسته نگه دارید؛
-        در روز‌های آلوده از منزل خارج نشوید؛
-        پیروی از یک رژیم غذایی سالم غنی از آنتی اکسیدان‌ها و اسیدهای چرب امگا ۳ و نیز مصرف مکمل اسید فولیک ممکن است برخی از اثرات مضر آلاینده های هوا را خنثی کند.