علمی، پژوهشی و فناوری

اینترنت اشیا حلقه گمشده زیرساخت های ایران

به گزارش پایگاه خبری علم و فناوری : احمد پیشگاه‌زاده، مدیرعامل شرکت پرداخت الکترونیک سپهر و رئیس کمیسیون صنعت پرداخت، در نمایشگاه اینوتکس ۲۰۲۵ به تبیین نقش فزاینده‌ی فناوری‌های نوین در صنعت پرداخت، به‌ویژه در ارتباط با اینترنت اشیاء (IoT)، پرداخت.

وی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری اظهار کرد: در آینده‌ای بسیار نزدیک، اشیاء قادر خواهند بود عملیات پرداخت را به‌صورت مستقل انجام دهند. به‌عنوان مثال، یک یخچال هوشمند که به فناوری اطلاعات مجهز است، می‌تواند میزان مصرف مواد غذایی را سنجیده، کاهش موجودی را تشخیص دهد و به‌صورت خودکار اقدام به سفارش و پرداخت کند. این فرایند ضمن بهینه‌سازی مصرف، می‌تواند موجب صرفه‌جویی اقتصادی و افزایش بهره‌وری خانوار شود.»

پیشگاه‌زاده افزود: وقتی از اینترنت اشیاء صحبت می‌کنیم، منظور تنها اتصال اشیاء به اینترنت نیست، بلکه تکمیل چرخه هوشمندی با توانایی پرداخت و تبادل داده است. با این حال، به نظر می‌رسد سطح فرهنگی جامعه در کشور ما هنوز به‌درستی این ظرفیت را درک نکرده است. میلیون‌ها دستگاه در جهان به فناوری IT مجهز هستند؛ از جمله گوشی‌های همراه، ساعت‌های هوشمند، گجت‌های پوشیدنی و وسایل خانگی. اما در ایران به‌دلیل نبود زیرساخت فرکانسی اختصاصی برای اینترنت اشیاء، این قابلیت‌ها عملاً بلااستفاده مانده‌اند.»

وی با اشاره به تفاوت فرکانس‌های رایج مانند 3G، 4G، 5G با فرکانس‌های مورد نیاز IoT اظهار داشت: ما امکان انتقال داده‌های سنگین در بستر فرکانسی محدود نداریم. بنابراین توسعه‌ی زیرساخت اینترنت اشیاء نیازمند حمایت حاکمیت و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی است. در حال حاضر، استفاده از مودم‌های گران‌قیمت اینترنت روی دستگاه‌ها، یک روش پرهزینه و ناکارآمد برای اتصال اشیاء به شبکه است.»

پیشگاه‌زاده تاکید کرد: فناوری‌هایی مانند LoRaWAN و گسترش شبکه فیبر نوری می‌توانند موجب تحول در صنعت پرداخت شوند. توسعه این زیرساخت‌ها، مقدمه‌ای برای ورود جدی هوش مصنوعی به حوزه پرداخت است.»

در ادامه‌ی این گفت‌وگو، وی به تجربه‌های آزمایشگاهی در استفاده از روش‌های پرداخت بیومتریک و هوشمند اشاره کرد: ما در قالب پروژه‌های آزمایشگاهی روش‌های پرداخت غیرحضوری و مبتنی بر هوش مصنوعی را تست کرده‌ایم. اما عملیاتی‌سازی گسترده هنوز محقق نشده است، چون نیاز به تجمیع داده‌های بزرگ و اتصال همگانی ابزارها به شبکه وجود دارد.»

وی افزود: در حوزه‌هایی نظیر اندازه‌گیری سطح آب، ترافیک جاده‌ای و حمل‌ونقل ریلی، استفاده از IoT در ایران آغاز شده است. ولی برای پوشش سراسری، همچنان به یک شبکه‌ی ملی اینترنت اشیاء نیازمندیم.»

پیشگاه‌زاده همچنین تأکید کرد که ایجاد این زیرساخت فقط به عهده دولت نیست: بخش خصوصی می‌تواند توسعه‌دهنده‌ی شبکه‌های LoRa و اینترنت اشیاء باشد، مشروط بر اینکه حاکمیت حمایت کند و اجازه دهد این زیرساخت‌ها به صورت اشتراکی و منسجم مورد استفاده قرار گیرند. به‌جای ساخت زیرساخت‌های جزیره‌ای، باید همگرایی بین شرکت‌ها و نهادها ایجاد شود.»

او با اشاره به تجربه‌های جهانی گفت: در کشورهای توسعه‌یافته، تقریباً هیچ دستگاهی بدون اتصال به IoT نیست. حتی ابزارهای ساده مانند خودکارهای هوشمند نیز به هم متصل‌اند. این اتصال‌ها به کاربران اجازه می‌دهند داده‌های مصرف را ثبت، مدیریت و تحلیل کنند.»

پیشگاه‌زاده در پاسخ به پرسش خبرنگاران گفت: ما ابزارهایی را در بازار داریم که فناوری IT درونشان وجود دارد، اما فعال‌سازی نشده است. لازم است فرهنگ‌سازی و آگاهی‌رسانی صورت گیرد تا مردم و مسئولان با مزایای این فناوری‌ها آشنا شوند. ابزارهای هوشمند می‌توانند در حوزه‌های خدمات شهری، مصرف انرژی، مدیریت آب، نفت و گاز نقش‌آفرینی کنند. سنسورهای ارزان‌قیمت می‌توانند داده‌های محیطی را ثبت و با اشتراک‌گذاری آنها، امکان پیش‌بینی دقیق وضعیت‌ها فراهم شود.»

وی با تاکید بر اهمیت داده‌های محیطی افزود: تصور کنید تمامی خانه‌ها، سنسورهایی برای اندازه‌گیری دما و سرعت باد داشته باشند. این داده‌ها در صورت تجمیع، می‌توانند به ساخت دقیق‌ترین سامانه‌های هواشناسی منجر شوند. در حالی که امروزه چنین کارهایی با هزینه بالا و دقت کمتر انجام می‌شود.»

در بخش پایانی سخنان خود، پیشگاه‌زاده تأکید کرد: اینترنت اشیاء صرفاً یک فناوری نیست، بلکه بستری برای زندگی بهتر، رفاه بیشتر و بهره‌وری حداکثری از منابع است. اگر به‌درستی اجرا شود، می‌تواند زیرساختی برای تحقق شهر هوشمند، پرداخت هوشمند، و مدیریت بهینه در تمام عرصه‌ها باشد.»

خبرنگار: مریم محرمی