علمی، پژوهشی و فناوری

سقوط یک پله‌ای ایران در رده‌بندی مقالات پژوهشی در منطقه

به گزارش پایگاه خبری علم و فناوری :

شاهین آخوند زاده، معاون تحقیقات و فناوری، درمان و آموزش پزشکی و رییس موسسه ملی توسعه تحقیقات علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران امروز در اولین اجلاس حضوری روسای دانشگاه‌های علوم پزشکی که در وزارت بهداشت برگزار شد، اظهار کرد: وضعیت فعلی بخش پژوهشی مطلوب نیست، بنا به آمارهای اعلامی و تحقیقات صورت گرفته رتبه ایران در منطقه طی سال‌های ۱۹۶۸ تا ۲۰۲۴ روند نزولی بوده است؛ به طوری که ایران دیگر کشور دوم در منطقه نیست و بلکه به رتبه سوم در منطقه هستیم.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با بیان اینکه کیفیت پژوهش در کشور رو به افول است،‌ بیان کرد: در سال اخیر فاصله عربستان با کشور ما در این بخش رو به افزایش یافته و در تعداد مقالات قابل استناد این کشور از ایران پیشی گرفته است. مطابق آمارهای موجود ۶۱ درصد دانشگاه‌های علوم پزشکی ما در سال ۲۰۲۴ نسبت به سال گذشته افت داشتند، با توجه به سرعت بالای رقبای کشور ما برای حفظ جایگاه خود نیز با مشکلات فراوانی مواجه هستیم.

وی افزود: بسیاری از دانشگاه های معروف کشور دچار اُفت هستند، در علوم پزشکی ما دچار افت هستیم و به عبارتی وزارت علوم جور وزارت بهداشت را می کشد، مطابق آمارهای اعلام شده وضعیت تولیدات علمی وزارت علوم در سه سال گذشته بهتر شده و تعداد زیادی از مجلات وزارت علوم در مجامع علمی بین المللی نمایه شده که این روند در وزارت بهداشت نزولی بوده است.

آخونده زاده بیان کرد: در چند سال گذشته تعداد طرح های تحقیقاتی و پایان نامه‌های مصوب کاهش پیدا کرده است و از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳ به طور میانگین ۱۵۸ درصد از طرح ها و پایان نامه های ما کاهش پیدا کرده است که در آینده تاثیرات خود را بر خروجی ما خواهد گذاشت.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت بیان کرد: این روند نزولی تنها مربوط به مقالات نبوده است، جایگاه ایران در بخش فناوری از ۵۳ به ۶۴  نزول پیدا کرده است،‌ این موضوع به دلیل ارتباط تنگاتنگ مقالات با فناوری است؛ به طوری که کشورهایی مانند هند و چین میزان مقالات و رشد فناوری آنها با هم تناسب داشته است.

وی افزود: بخشی از مشکلات مربوط به قطع بودن دسترسی به منابع الکترونیکی و پایگاه استناد مانند اسکوپوس قطع بوده است و لذا در رقابت علمی دنیا در حال حذف شدن هستیم.

آخونده زاده با بیان اینکه کشورهایی که تعداد مقالات بالایی دارند، همزمان تعداد مجلات نمایه شدن بالایی نیز در اسکوپوس دارند، اظهار کرد: اگر ما بتوانیم فعالیت بیشتری داشته باشیم، می توانیم این عقب ماندگی را جبران کنیم. به طور مثال عربستان که توانسته جایگاه ایران را در رتبه دوم بگیرد، تنها ۱۵ مجله نمایه شده در پایگاه اسکوپوس دارد، اگر عربستان تعداد مجلات خود را افزایش دهد تا سال‌‎های آینده فاصله خود را افزایش خواهد داد.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت اظهار کرد: ۱۶ عنوان مجله دانشگاه علوم پزشکی در پایگاه اسکوپوس نمایه شده که از این تعداد مجله، ۲۳۱۲ مقاله در پایگاه اسکوپوس به ما اضافه شده است؛ به عبارت دیگر با سرمایه اندک و نمایه کردن مجلات چه خروجی مناسبی می توان گرفت.

وی افزود: ما در معاونت تحقیقات به دنبال سلب اختیار دانشگاه‌ها نیستیم، جذب هیئت علمی پژوهشی با مصاحبه معاونت تحقیقات وزارت بهداشت انجام می شد که کاملا سلب اختیار از دانشگاه بود که با ارسال دو نامه از سوی این معاونت این موضوع برطرف شد. برای انجام این مهم دانشگاه بهترین تصمیم گیرنده است.

آخوندزاده بیان کرد: در دو سه سال گذشته برگزاری کارگاه پژوهشی منوط به کسب اجازه از معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت بود که این موضوع نیز با یک نامه نیز برطرف شد.

به گفته وی؛‌ اختیارات جذب سرباز نخبه به معاونت تحقیقات وزارت بهداشت محول شده بود. با توافق ستاد کل نیروهای مسلح این اختیار به دانشگاه‌ها واگذار شد؛ بنابراین تا جایی که ما می توانیم در امور ذاتی دانشگاه دخالت نخواهیم کرد.