پزشکی و سلامت

لیزر درمانی روشی نوین برای درمان بیماری‌ها؛ از بازو‌های رباتی تا تیغ جراحی

به گزارش پایگاه خبری علم و فناوری : لیزر درمانی یکی از روش‌های درمانی با کمترین عوارض است که با استفاده از آن بهبودی سریع‌تر حاصل می‌شود. بسیاری از افراد با شنیدین کلمه لیزر به یاد اقدامات زیبایی از جمله حذف مو‌های زائد یا درمان بیماری‌های دهان و دندان میفتند. این درحالی است که با پیشرفت علم و فناوری و همچنین گسترش تکنولوژی در حوزه پزشکی، لیزردرمانی به همه حوزه‌های درمان ورود کرده و انقلابی را در درمان انوع بیماری‌ها به وجود آورده است.

سالانه بیماران زیادی از لیزر درمانی استفاده می‌کنند اما متاسفانه آمار دقیق و رسمی از تعداد بیمارانی که برای درمان از لیزر استفاده کرده‌اند، در دسترس نیست. اما با توجه به تعداد مراکز تخصصی و رشد تقاضا، می‌توان تعداد تقریبی بیماران را در هر حوزه بررسی کرد و تخمین زده می‌شود که حدود ۵۰ هزارتا ۱۰۰ هزارنفر سالانه از جراحی‌های لیزری چشم استفاده می‌کنند.

به گفته کارشناسان این حوزه، لیزر درمانی در خدمات زیبایی بیشترین تقاضا را دارد به طوری که سالانه بیش از ۲۰۰ هزار تا ۳۰۰ هزار نفر از خدمات لیزر درمانی استفاده می‌کنند. همچنین تعداد بیمارانی که در حوزه دندان پزشکی از لیزر درمانی استفاده می‌کنند چیزی حدود ۵۰ هزار نفر در سال است.

لیزر درمانی در جراحی‌های عمومی و تخصصی نیز کاربرد‌های بسیاری دارد به طوری که سالانه حدود ۲۰۰ هزار تا ۳۰۰ هزار نفر از لیزر برای درمان‌های جراحی و غیرتهاجمی استفاده می‌کنند. به طور کلی می‌توان تخمین زد که سالانه حدود ۴۰۰ هزار تا ۵۰۰ هزار بیمار در ایران از خدمات پزشکی لیزری بهره‌مند می‌شوند.

کامران عزتی، عضو انجمن پزشکی لیزری ایران و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی گیلان در گفت و گو با خبرنگار سلامت خبرگزاری آنا در رابطه با کاربردهای پزشکی لیزری اظهار کرد: استفاده از امواج الکترومغناطیس برای درمان بیماری‌های مختلف را لیزر درمانی می‌گویند. لیزر درمانی ویژگی‌های متفاوتی از جمله تک رنگ بودن، هم گرا بودن و متمرکز شدن دارد که لیزر درمانی را از دیگر نوردرمانی‌ها متمایز می‌کند.

وی ادامه داد: لیزر، نوری است که به صورت تماسی و غیر تماسی به سطح پوست تابیده و واکنش‌های مختلفی را در بدن ایجاد می‌کند. با پیشرفت‌های حاصل شده در این حوزه از لیزر درمانی برای بسیاری از بیماری‌ها استفاده می‌شود. همه پزشکان با هر نوع تخصصی می‌توانند از لیزر درمانی برای درمان بیماران خود استفاده کنند. لیزر درمانی در برخی تخصص‌ها فقط به عنوان کاتر و چاقو نقش آفرینی می‌کند و در برخی حوزه‌ها نیز به عنوان روشی غیرجراحی و دارویی کاربرد دارد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی گیلان افزود: لیزر درمانی در تمام حوزه‌ها کاربرد دارد و دلیل آن هم این است که لیزر توسط مولکول‌های مختلف در بدن جذب می‌شود. می‌توان گفت که لیزر درمانی در پوست، چشم، عضلات، استخوان‌ها و حتی در بافت‌های داخلی بدن کاربرد دارد. از سوی دیگربرای انجام انواع جراحی‌ها، از بین برد درد و زخم و همچنین درمان مشکلات داخلی بدن، می‌توان از لیزر درمانی استفاده کرد. یکی از مهم‌ترین مزایایی که می‌توان به آن اشاره کرد، کم تهاجمی بودن این روش است. لیزر درمانی نسبت به دیگر روش‌های درمان عوارض جانبی کمتری دارد که موجب برتری این روش به درمان‌های دیگر است.

عزتی مطرح کرد: مقالات و شواهد علمی بسیاری در رابطه با اثرات لیزردرمانی وجود دارد که ممکن است در برخی روش‌های سنتی این اثرات وجود نداشته باشد. علاوه بر نکات گفته شده لیزر درمانی موارد محدودیت کمتری دارد و در بسیاری از نواحی بدن می‌توان از این انرژی در راستای درمان بیمار استفاده کرد.  معمولاً برای درمان درد‌های عضلانی- مفصلی و افرادی که التهاب در عصب دارند، لیزر درمانی گزینه مناسبی است. همچنین لیزر درمانی برای افرادی که دچار دیسک گردن و کمرهستند، بسیار تاثیرگذار است.

وی به عوارض احتمالی لیزر درمانی اشاره کرد و گفت: خوشبختانه همه انواع لیزر‌ها از ایمنی بالایی برخوردارند؛ اما اگر موارد احتیاط رعایت نشود ممکن است بیمار آسیب ببیند. به عنوان مثال اگر در حین انجام لیزر از عینک‌های مخصوص استفاده نشود ممکن است به چشم آسیب وارد شود. همچین اگر درجه لیزر تنظیم نباشد ممکن است پوست سوخته و بیمار متحمل مشکلاتی شود. از سوی دیگر لیزر درمانی برای بیماری تومور کارساز نیست؛ بنابراین اگر پزشک از این روش برای درمان تومور استفاده کند ممکن است باعث افزایش تومور شود.

عضو انجمن پزشکی لیزری ایران خاطر نشان کرد: خوشبختانه در حوزه لیزر درمانی تحقیقات بسیاری انجام می‌شود و این علم به صورت مداوم درحال به روز رسانی است به طوری که نسبت به ۱۰ سال گذشته پیشرفت‌های شگرفی را در این زمینه شاهد بوده‌ایم. به عنوان مثال بازو‌های رباتی ساخته شده‌اند که توانایی حرکت داشته و محل درمان را شناسایی می‌کند. همچنین در کاربرد لیزر درمانی نیز پیشرفت‌های زیادی داشته‌ایم. در حال حاضر در در رابطه با لیزر‌های داخل مغز مطالعات زیادی درحال انجام است. 

عزتی به پیشرفت‌های حوزه لیزر درمانی اشاره کرد و گفت: متاسفانه در حال حاضر برخی پزشکان از دستگاه‌های کارآمدی که شرکت‌های دانش بنیان در این زمینه ساخته‌اند، خبر ندارند. این موضوع می‌تواند روند پیشرفت را کمی آهسته کند؛ اما اگر به خوبی از توان داخل برای تولید دستگاه‌ها استفاده شود آینده خوبی در انتظار پزشکی لیزری ایران است. در جهان نیز پزشکی لیزری و همچنین لیزر درمانی در حال پیشرفت است. با پیشرفت‌هایی که در این حوزه وجود دارد این احتمال می‌رود که در آینده لیزر جایگزین انواع جراحی‌های سنتی شود؛ زیرا علاوه بر عوارض کمتر، دقت بالایی نیز دارد. به عنوان مثال اگر قرار است قسمتی از بافت جدا شود لیزر این کار را دقیق‌تر و کانونی‌تر انجام می‌دهد.