استاد بهداشت باروری و عضو مرکز تحقیقات علوم باروری و سلامت جنسی با اشاره به نتایج پژوهش در رابطه با ضرورت انجام مطالعات بر روی مادران نوجوان گفت: "نوجوانی خود دوره‌ای پر از تغییر و تحول است، وقتی یک نوجوان مادر می‌شود مسئولیت‌ها و فشارهای زندگی او به طور چشمگیری افزایش پیدا می‌کند. در این دوران، او باید همزمان نقش مادری، همسری، دختر و گاهی دانش‌آموز یا دانشجو را مدیریت کند. همزمان، تغییرات روانی طبیعی نوجوانی، مانند استقلال‌طلبی و نوسانات خلقی، ریسک‌پذیری گاهی با نقش مادری وی ناسازگار است و می­تواند چالش‌هایی را برای وی و خانواده ایجاد می‌کند. به علاوه بسیاری از مادران نوجوان تجربه و مهارت کافی برای مراقبت از خود و نوزادشان را ندارند و دسترسی محدود به حمایت‌های اجتماعی و خدمات بهداشتی، فشارها و مخاطرات این دوران را بیشتر می‌کند. در ایران، عوامل فرهنگی و سیاست‌های جمعیتی مانند ازدواج زودهنگام و تشویق به فرزندآوری، شرایط را پیچیده‌تر می‌کنند."

وی افزود: " تحقیقات نشان می‌دهد که مادران نوجوان اغلب نسبت به توانایی خود در مراقبت از نوزاد احساس ناتوانی و اضطراب دارند. اگر این احساس بدون حمایت کافی اطرافیان باقی بماند، ممکن است خطر افسردگی پس از زایمان افزایش یابد و کیفیت مراقبت از نوزاد کاهش پیدا کند. خوشبختانه با آموزش‌های هدفمند و حمایت اطرافیان، می‌توان این حس ناتوانی را به احساس توانمندی تبدیل کرد" 

کهن در ادامه، پنج عامل کلیدی را در افزایش و بهبود خودکارآمدی مادران نوجوان مفید دانست وگفت: 1) با حمایت‌های روانی و توجه به سلامت روان مادر می توان به مادران نوجوان برای مدیریت استرس و تغییرات خلقی پس از زایمان کمک کرد. 2) مشاهده و یادگیری از مادرانی که تجربه موفق‌تری داشته‌اند به عنوان الگو برداری از مادران موفق، نقش موثری در بهبود خودکارآمدی ایشان دارد. 3) با ارائه بازخوردهای مثبت از خانواده و جامعه، اعتماد به نفس مادران نوجوان تقویت می‌شود. 4) تجربه موفقیت‌های کوچک را با کمک به مادران نوجوان، برای انجام وظایف ساده مراقبت از نوزاد فراهم آوریم. ۵) محیطی امن و حمایت‌گر با حمایت همه جانبه در همراهی خانواده، سیستم بهداشتی و جامعه ایجاد نماییم."

دکتر کهن توضیح داد: «ما این عوامل را در قالب یک برنامه آموزشی عملی به ۵۰ مادر نوجوان ارائه کردیم. مادرانی که در این برنامه شرکت کردند،  در مراقبت از نوزاد خود اعتمادبه‌نفس بیشتری پیدا کردند، و از نظر روانی نیز شرایط بهتری داشتند».

وی همچنین به تاثیر این برنامه در بهبود رابطه مادر و نوزاد اشاره کرد و گفت: "وقتی مادر نوجوان به توانایی خود در مراقبت از نوزاد اعتماد داشته باشد، رابطه بهتری با کودک برقرار می‌کند و تعاملات مثبت روزانه او را تقویت می‌کند. این ارتباط نزدیک و حساس، پیوند عاطفی امنی بین مادر و نوزاد شکل می‌دهد که به رشد ذهنی، اجتماعی و هیجانی نوزاد کمک می‌کند. برعکس، وقتی مادر اعتماد به نفس کافی نداشته باشد، ممکن است کیفیت مراقبت کاهش یابد، تنش‌های خانوادگی افزایش پیدا کند و در موارد شدید، خطر غفلت یا رفتارهای خشونت‌آمیز نسبت به کودک بالا برود". 

استاد بهداشت باروری و عضو مرکز تحقیقات علوم باروری و سلامت جنسی در رابطه با محتوای برنامه مداخله ای طراحی شده برای مادران نوجوان گفت "در مطالعه ما مشخص شد که مهم‌ترین چالش نوجوانان در دوران پس از زایمان، پذیرش نقش جدید مادری است؛ نقشی که برای بسیاری از نوجوانان جامعه تعریف نشده و تجربه آن باعث احساس متمایز بودن از همسالان می‌شود. این تجربه می‌تواند تبعات روانی منفی داشته باشد و نقش مادری را تحت تأثیر قرار دهد، به‌طوری که گاهی منجر به عدم پذیرش وظایف مراقبتی نوزاد یا احساس اجبار در انجام آن‌ها می‌شود. بر این اساس، در این مطالعه برنامه آموزشی طراحی شد که محور آن انطباق با هویت جدید مادری و بازتعریف جایگاه مادری، اصلاح سبک زندگی متناسب با نقش جدید و آموزش رفتارهای مراقبتی از نوزاد بود. در تمام مراحل پژوهش و آموزش‌ها، ارتقای خودکارآمدی مادران نوجوان محور اصلی برنامه ما بود؛ به‌گونه‌ای که آن‌ها به باور برسند می‌توانند وظایف مادری خود را به‌طور موفقیت‌آمیز انجام دهند. برای این منظور، سازه‌های مدل خودکارآمدی مانند اقناع اجتماعی، حمایت روانی، ارائه بازخورد مثبت، ایجاد تجارب موفق و تقویت حمایت دیگران در طراحی و اجرای برنامه آموزشی مدنظر قرار گرفت." 

این پژوهشگر با اشاره به سیاست‌های کلی کشور در زمینه افزایش فرزندآوری، خاطرنشان کرد: "اگرچه تشویق به فرزندآوری ضروری است، اما باید توجه داشت که مادران نوجوان به حمایت ویژه نیاز دارند. بدون برنامه‌های حمایتی، ممکن است شاهد افزایش مشکلاتی مانند زایمان‌های زودرس، افسردگی پس از زایمان یا حتی کاهش کیفیت مراقبت از نوزادان باشیم".

وی از مسئولان خواست تا با استفاده از یافته‌های این پژوهش، برنامه‌های حمایتی برای مادران نوجوان طراحی کنند و گفت: "پیشنهاد می‌کنیم مراکز بهداشتی خدمات ویژه‌ای برای مادران نوجوان از جمله مشاوره روان‌شناختی، آموزش‌های کاربردی برای مراقبت از نوزاد ارائه دهند. همچنین، آموزش همسران و اعضای خانواده درباره شیوه‌های حمایت مؤثر و به اندازه از مادر نوجوان، می‌تواند نقش مهمی در کاهش استرس و تقویت اعتماد به نفس آنها داشته باشد. به علاوه نیاز است در سطح سیاست‌گذاری، سیاست­هایی اتخاذ شود که به مادران نوجوان کمک کند تحصیل خود را ادامه دهند و در مدرسه بمانند، تا بتوانند در کنار ایفای نقش مادری، مسیر رشد فردی و اجتماعی خود را نیز حفظ کنند. همچنین، باید از ظرفیت سازمان‌های مردم‌نهاد جهت حمایت مالی و سرمایه‌گذاری در ارتقای سلامت مادران نوجوان استفاده شود." 

در پایان، دکتر کهن به مادران نوجوان توصیه کرد: «هرچند این دوران چالش‌برانگیز است، اما جای نگرانی نیست. با یادگیری مهارت‌های ساده و دریافت حمایت از اطرافیان، می‌توانید این مرحله را با موفقیت پشت سر بگذارید. فراموش نکنید که شما تنها نیستید و کمک گرفتن از دیگران نشانه ضعف نیست، بلکه نشانه آگاهی و مسئولیت‌پذیری شماست. پذیرش این حمایت‌ها، نخستین گام برای تبدیل شدن به مادری توانمند و ایجاد آینده‌ای سالم و شاد برای خود و فرزندتان است. ارتباط خود را با دیگر مادران حفظ کنید و از تجربه‌های آن‌ها بیاموزید، چرا که آنها می‌تواند در روزهای سخت، انگیزه و آرامش شما را حفظ کند. و در نهایت، همیشه برای یادگیری و رشد شخصی وقت بگذارید؛ این کار نه‌تنها مهارت‌های مادری شما را تقویت می‌کند، بلکه کمک می‌کند در کنار نقش مادری، فردی پویا، باانرژی و رو به پیشرفت باقی بمانید". 

انتهای پیام/