کتاب‌ها، مقالات و مجلات

در گفت و گو با کارشناس حوزه آموزش و پرورش تبیین شد؛

مشکلات اقتصادی عاملی مهم در رکود فرهنگ مطالعه در کشور

محمد علی کاویانی کارشناس‌ حوزه آموزش و پرورش در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری از فراشبند، مطرح کرد:  توجه به اینکه سرانه مطالعه یک شاخص جهانی است که تعریف مشخص و دقیقی دارد در تعریف این شاخص تنها مطالعه کتاب را شامل می شود و مطبوعات، سایت های اینترنتی و مجازی را در بر نمی‌گیرد.  
 
 
وی ادامه داد: متاسفانه در ایران نسبت به دیگر کشورها در جهان این شاخص پایین است و به دلیل اهمیت بالای این مساله مسؤولان و نهادهای فرهنگی باید آن را در کانون توجه خود قرار دهند و تدابیری جدید و مثمر ثمر اتخاذ کنند. 
 
یکی از عوامل کاهش کتابخوانی ورود ترویجی فضای مجازی  
 
به گفته کاویانی، شبکه‌ های مجازی به نوعی باعث دور شدن و فاصله گرفتن افراد از مطالعه شده‌اند به نحوی که وفور این شبکه‌ ها و در اختیار گذاشتن متون‌ کتاب ها و اطلاعات دیگری همچون اطلاعات ادبی، فرهنگی، هنری و غیره باعث شده که اقبال به کتاب در میان مردم کمتر شود و با خواندن این مطالب احساس بی نیازی از مطالعه ‌کنند در حالی که اینها مطالعه نیست، بلکه یکسری اطلاعات است که در خصوص صحت و سقم آنها حرف و حدیث فراوان است. 
 
 
این مقام مسئول ب در همین زمینه گفت: شعری را به سهراب سپهری نسبت می دهند اما متعلق به سهراب نیست، جمله ای را به نام دکتر شریعتی منتشر می کنند اما مربوط به ایشان نیست، از کوروش کبیر آنقدر در فضای مجازی مطلب چاپ شده است که شاید یک عدد منشوری که از کوروش باقیمانده است، جمعاً ۲ صفحه هم نشود اما نسبت های غیر واقعی فراوانی در این شبکه های مجازی دیده می شود. 
 
 
گرانی و مشکلات اقتصادی 
 
او همچنین می گوید: مشکلات اقتصادی در رشد یا رکود فرهنگ مردم تاثیر بسزایی داشته است، کتابی که تا پارسال به قیمت ۲۵ هزار تومان به فروش می‌رسید، امسال همان کتاب را ناشر در چاپ جدید به قیمت ۷۵ هزار تومان برای فروش گذاشته است.  
 
 
وی در همین خصوص ادامه داد: این باعث می شود که در سبد خرید خانوار و حتی افراد فرهنگی، کتاب زودترین کالایی باشد که از گردنه خارج شود و طبیعتاً اجاره مسکن، پوشاک، مواد غذایی و سایر موارد اضطراری در اولویت قرار بگیرد.  
 
 
او افزود: کتابی که با قیمت معقولی خریداری می‌شد و افراد توانایی خرید آن را داشتند به دلیل گرانی طبیعی است که کمتر خریداری شود. به نحوی که نه تنها افراد جامعه رغبت کمتری برای خرید کتاب پیدا می‌کنند، بلکه حتی بسیاری از کتابخانه‌ها نیز در تامین کتاب‌ های روز دچار مشکل می‌شوند و این گرانی باعث کاهش فروش این محصول فرهنگی شده چون توانایی خرید پایین آمده است و شهروندان نیز دیگر تمایلی به خرید کتاب و مطالعه آن ندارند. 
 
 
کپی رایت آثار منتشر شده 
 
محمد علی کاویانی افزود: یکی از بی اخلاقی ها در فضای مجازی این است که افرادی بدون اجازه، اثر تالیفی یک نویسنده را به فایل پی دی اف تبدیل می کنند و با قیمت بسیار پایین در شبکه های اجتماعی به فروش می‌رسانند.  
 
 
وی در این باره به مثالی اشاره کرد و گفت : به عنوان مثال کتابی که با تیراژ بالای پنج هزار و ۱۰هزار زیر چاپ قرار می‌گرفت و حتی به چاپ شانزدهم رسیده بود، به طرز عجیبی در چاپ هفدهم دچار توقف شد با بررسی متوجه شدیم که شخصی در فضای مجازی این کتاب را در قالب عکس و پی دی اف منتشر کرده‌ است و کتابی که با قیمت ۱۰ هزار تومان به فروش می‌رسید و لازم بود که آموزگاران مقاطع چهارم، پنجم، ششم و مدیران مدارس ابتدایی جهت مطالعه آن را داشته باشد به قیمت سه هزار تومان در صفحه مجازی خود به فروش می‌رسانند. 
 
 
تفاوت کپی رایت و کپی لفت (کپی پیست)    
 
او می گوید، در خصوص کپی پیست باید گفت که اگر نویسنده اثر خود را در شبکه‌ های اجتماعی یا فضای مجازی آنلاین نویسی یا کپی پیست کرده باشد، بازنشر آن توسط سایر افراد بلامانع است و مولف نمی تواند، مدعی حق و حقوق شود. چون نخست خود منتشر کننده مطالب بوده است.  
 
 
وی در همین زمینه تصریح کرد: چنانچه بعد از چاپ همان نوشته ها افرادی بدون اجازه اثر چاپی مولف را کپی و منتشر کنند، پیگرد قانونی دارد و صاحب اثر می تواند از حق قانونی خود دفاع کند. کپی رایت (حق نشر، حق تکثیر و حق نسخه برداری) نوعی حمایت از مالکیت معنوی است که توسط سازمان مالکیت فکری جهانی ارایه شده است.

او افزود: به طور مختصر می توان گفت کپی لفت یا کپی پیست تعیین کننده آزاد بودن در نشر، تغییر و گسترش یک اثر است و مالکیت عمومی را در بردارد. کپی لفت روشی برای ارایه یک برنامه به صورت آزاد است به طوری که کاربر ملزم شود تا تمامی نسخه‌ های مشتق شده یا گسترش یافته از نرم ‌افزار را نیز به صورت آزاد منتشر کند. 
 
 
وی در همین خصوص گفت: کپی لفت عملی را توصیف می‌کند که در آن با استفاده از قانون کپی رایت، تضمین می‌شود که اجازه نسخه‌ برداری و ویرایش یک اثر برای همگان محفوظ می ماند و هیچ شخصی اجازه ندارد تا حق ویرایش و نسخه برداری را از دیگر افراد سلب کند. در واقع کپی لفت نوعی استفاده از کپی ‌رایت اما در جهت خلاف مقصود اولیه استفاده ‌کنندگان از آن است، یعنی به جای درآوردن اثر به حالت انحصاری از انحصاری شدن آن جلوگیری می‌کند. 
 
 
کیفیت پایین محتوای کتاب های چاپ شده 
 
این کارشناس‌ حوزه آموزش و پرورش عنوان کرد: یکی دیگر از دلایل عمده کم شدن مطالعه، کیفیت پایین محتوای کتاب های چاپی است؛ که باعث شده خواننده رغبتی برای خرید آن نداشته باشد. برخی از کتاب ‌هایی که هم اکنون در بازار فروخته می‌شود، چون کیفیت مطلوب را ندارند، شخصی هم علاقمند به خواندن آنها نیست. 
 
 
محمد علی کاویانی در همین خصوص خاطرنشان کرد: تیراژ کتاب ‌های دانشگاهی ما حتی به ۵۰ عدد هم رسیده که به نوعی برای کتاب های علمی فاجعه بار است. چون فردی این کتاب‌ ها را نمی خواند. 
 
 
او با اشاره به اینکه اگر کتاب مبتنی بر نیاز خوانندگان باشد به سوالات ذهنی مخاطب پاسخ بدهد، گفت: حرف تازه ‌ای برای گفتن داشته باشد، مطمئن باشید که خواننده های واقعی،  کتاب خوب را با هر قیمتی هم که باشد، تهیه می‌کنند. بنابراین باید کتاب خوب چاپ کرد و نهادهای دولتی و مربوطه نیز حمایت های بیشتری در خصوص حقوق مولفان و ناشران انجام دهند. 

 
به گفته وی، بدین منظور که تعدادی از کتاب های خوب را از ناشران بخرند و بین کتابفروشی های سراسر کشور پخش کنند تا با قیمت مناسبی به فروش برسد و افراد اهل مطالعه بتوانند کتاب مورد نیاز خود را خریداری کنند. این حرکت به افزایش فرهنگ مطالعه مردم کمک  زیادی خواهد کرد. 
 
 
تأثیر مطالعه بر روند زندگی از تمام جنبه‌ ها  
 
کاویانی کارشناس حوزه آموزش و پرورش شهرستان فراشبند  در این باره گفت: از تأثیر مطالعه همه آگاه هستیم و حتی خود من که در حوزه کسب و کارهای کوچک فعالیت دارم برای رفع برخی از مشکلات خود به کتاب‌ های این حوزه روی می آوریم. 
 
 
وی تصریح کرد: مشکلی که در این میان وجود دارد قیمت بالای کتاب است و مسلماً اگر سیاست‌ های برای کاهش این قیمت دیده شود سرانه مطالعه افزایش و رونق به بخش کتاب ‌فروشی ها نیز باز می‌گردد. 
 
 
به گفته وی، کتاب‌ می‌تواند مسیر زندگی افراد را در بخش اقتصاد، فرهنگ و سیاست تغییر دهد چرا که یک نفر قبل از ما تمام مسیر را رفته و اکنون مشکلات و راهکارها را بیان کرده است. 

 
کاویانی تأکید کرد: با افزایش سرانه مطالعه شاهد رونق بخشی به حوزه‌های بسیاری هستیم که فقط نیاز به توجه مسئولان دارد تا مردم باری دیگر به این سمت حرکت کنند. 
 
 
او همچنین در زمینه گرایش به مطالعه و کتابخوانی به چند نکته حائز اهمیت اشاره کرد و گفت: ترویج فرهنگ مطالعه از طریق پیش دبستانی و دبستان ها و ایجاد و تقویت کتابخانه های هر چند کوچک در مدارس، یارانه های دولتی به خانواده ها برای تهیه کتاب در راستای فرهنگ سازی و گرایش به مطالعه، ترویج باوری که خرید کتاب و مطالعه ان را هزینه نپندارد بلکه سرمایه گزاری انسان ساز و جامعه ساز بداند و همچنین اموزش ترویج و تاثیر مطالعه  به خانواده ها و والدین از طریق اموزش و پرورش و مساجد انجام گیرد.  
 
 
قدرت و ثروت بدون دانش به دست نمی‌ آید 
 
کاویانی در این زمینه کید کرد: قدرت و ثروت بدون دانش به دست می‌آید، اگر کارخانه‌ ها و کسب و کارهای مختلف بدون بهره‌گیری از علم باشند به زودی شکست می‌خورند و این نشانه اهمیت این موضوع است. 
 
 
او افزود: نیاز است که علم را به عمل تبدیل کرده و به این نکته توجه کرد که دانش و تحقیق در همه امور باعث رسیدن به هدف می‌شود. 
 
 
وی اضافه کرد: همچنین زیرساخت‌های درست برای مطالعه و تشویق به این موضوع دیده شود تا اولویت اصلی تمام کشور مطالعه و تحقیق باشد تا در کنار هم شاهد رشد و توسعه اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و حتی سیاسی باشیم. 
 
 
تورم حتی با بیکاری یک نفر 
 
او بیان کرد: حتی یک فرد نیز که بیکار شود باعث تورم در جامعه می‌شود و اکنون ما شاهد تعطیلی سه کتاب فروشی در استان بودیم.وی با اشاره به اینکه کتاب فروش‌ ها سرمایه خود را در این حوزه گذاشته‌ اند، عنوان کرد: لازم است که به موضوع مطالعه و فوایدی که برای جامعه و اقتصاد دارد بیشتر توجه شود. 
 
 
این فعال حوزه آموزش و پرورش اظهار داشت: در سطح شهرستان و استان نیازمندی به کتاب خیلی کم است و لازم است که در ابتدا خانواده‌ها این نیاز را احساس کرده و بعد رسانه‌ ها به معرفی کتاب روی بیاورند و مسلماً با این کار جوانان هم به این سمت حرکت می‌کنند. 
 
ارتباط مستقیم فرهنگ به توسعه اقتصاد 
 

به گفته وی، توسعه و بهبود هر کشوری در بخش اقتصاد، سیاست، آسیب‌های اجتماعی و موارد دیگر به توسعه بخش فرهنگی ارتباط مستقیم دارد. 
 
 
کاویانی کارشناس حوزه آموزش و پرورش شهرستان فراشبند تأکید کرد: هر چه سطح اطلاعات و آگاهی مردم با مطالعه بالاتر برود شاهد رشد در تمام جنبه‌ ها نیز هستیم. 
 

وی تصریح کرد: گران بودن کتاب درست است ولی اگر خانواده‌ها این موضوع را یک نوع سرمایه‌ گذاری بدانند وضعیت بهتری خواهیم داشت چرا که هزینه‌های بیشماری در بخش‌هایی که سودی برای خانواده ندارد نیز انجام می‌شود. 
 
 
به گفته وی، برگزاری نمایشگاه خود یک نوع فرهنگ‌سازی است و نیاز است که رسانه‌ های مختلف در بخش معرفی کتاب خوب و فاخر چه بومی و چه کشوری و فراملی کارهایی انجام دهند.
 
 
محمد علی کاویانی کارشناس حوزه آموزش و پرورش شهرستان فراشبند در پایان این گفت و گوی تفصیلی عنوان کرد: خانواده عامل بسیار مؤثری در ایجاد عادت به مطالعه و ترویج فرهنگ کتاب ‌خوانی است. محیط و شرایط خانواده، روش تربیتی و آموزشی والدین، طرز تفکر و نگرش والدین در رابطه با مطالعه و کتاب خوانی، وجود کتب و نشریات قابل دسترس، همچنین سطح اقتصادی و پایگاه اجتماعی خانواده، نقش بسزایی در تقویت عادات مطالعه و کتابخوانی دارد. 

 او همچنین گفت: تحقیقات نشان می‌دهد مهم‌ترین انگیزه‌ ای که باعث می‌شود مردم کمتر به سراغ مطالعه بروند،‌ احساس بی نیازی به امر مطالعه است. نیاز داریم که این موضوع مورد توجه قرار گیرد و مسئولان نیز با بسته‌ های حمایتی باعث کاهش قیمت کتاب و با برنامه‌ریزی باعث افزایش نیاز خانواده به مطالعه شوند.

خبرنگار/ فاطمه شعبانی

انتهای پیام/