علمی، پژوهشی و فناوری

موشک نسل اول فتاح چگونه اسرائیل را شخم می‌زند؟

به گزارش پایگاه خبری علم و فناوری : موتوری که در موشک‌های هایپرسونیک استفاده می‌شود از نوع «اسکرمجت» هستند. این نوع موتورها، همانند موتور جنگنده‌ها هستند که به جای حمل ترکیبات احتراقی، با هوای موجود در آسمان که به موتور وارد می‌شود، احتراق لازم برای حرکت را ایجاد می‌کنند. با این‌حال سرعت جنگنده‌ها حداکثر تا 2 ماخ است. موتورهای مورد استفاده در این سرعت «توربوجت» یا «توربوفن» هستند. برای سرعت‌های بالاتر از موتورهای «رمجت» استفاده می‌شود که برای سرعت 3 ماخ مناسب بوده ولی قادر به استفاده در سرعت‌های بالاتر تا 6 ماخ نیز هستند. این موتورها بیشتر به‌عنوان پیشران موشک‌های هوابه‌هوا به کار می‌روند زیرا چنین موشک‌هایی برای شکار جنگنده دشمن به سرعت بالایی نیاز دارند. 

در سرعت بالای 4 ماخ، بهره‌گیری از مولکول‌های هوا برای ایجاد احتراق کار دشواری است که برای غلبه بر این مشکل، موتورهای «اسکرمجت» ساخته شده‌اند. این موتورها قلب تپنده هایپرسونیک‌ها هستند. نمونه‌های ساخته‌شده توسط روسیه، چین و آمریکا بر این پایه توسعه یافته‌اند. 
چین حتی مدعی‌ست به نوعی از موتورهای اسکرمجت دست‌ یافته که می‌توانند برد موشک‌هایش را نسبت به اسکرمجت‌های سنتی تا دو برابر افزایش دهند. استفاده از موتورهایی که موشک را از ترکیبات احتراقی بی‌نیاز می‌سازد، با کاهش وزن موشک می‌تواند به افزایش برد آن منجر گردد. 
با این‌حال به نظر می‌رسد ایران علی‌رغم تولید موتورهای توربوجت و گام برداشتن برای طراحی موتورهای توربوفن، در حال حاضر فاقد توانایی تولید موتورهای اسکرمجت باشد. برای جبران این مشکل، ایران راهی جسورانه را در نظر گرفته است. تهران برای ساخت هاپیرسونیک خود، یک پیشران سوخت جامد با قابلیت تغییر بردار رانش یا همان نازل متحرک را به کار گرفته است. به دلیل بهره‌گیری از چنین موتوری، احتمالا برد موشک هایپرسونیک ایران کمتر از نمونه‌های مشابه ساخته شده است. این مساله البته راه‌های جبرانی دارد. یک مسیر افزایش ابعاد و وزن بخش هایپرسونیکی موشک است. در این صورت بخش هایپرسونیکی که به‌عنوان یک قسمت هدایت‌پذیر روی تنه یک موشک بالستیک سوار می‌شود، به‌طور کلی بزرگ‌تر از حد معمول خواهد بود. 

همچنین موتور سوخت جامد نسبت به کلاهک وزن و جای بیشتری را اشغال خواهد کرد. یکی از مسیرها نیز می‌تواند کاستن از وزن کلاهک به میزان بیشتری باشد. شاید به همین دلیل ایران آن‌گونه که اعلام کرده، وظیفه موشک فتاح را نه برای عبور عمومی از سد سامانه‌های پدافند هوایی بلکه به‌طور خاص برای نابودی این سامانه‌ها طراحی کرده است. 
برای این منظور موشک هایپرسونیک ایران باید دارای کاونده‌هایی برای کشف رادارها و دیگر اجزای سامانه‌های پدافند هوایی باشد. ایران پیش‌تر نیز نمونه‌هایی از موشک‌های بالستیک سرکوبگر پدافند هوایی دشمن را ساخته است. موشک‌های سرکوبگر پدافند هوایی به‌طور معمول دارای رادار تشعشع‌یاب هستند که می‌تواند با بررسی امواج ارسال‌شده توسط رادار سامانه پدافند هوایی محل دقیق آن را کشف کرده و موشک را به سمت این رادار هدایت کنند. 

تجهیزات اپتیکی نیز می‌تواند بخش دیگری از کاونده‌های موجود در این موشک‌ها باشد. در صورت نصب کاونده‌های اپتیکی موشک می‌تواند دیگر اجزای سامانه‌های پدافند هوایی مانند سکوهای موشکی را نیز شناسایی و نابود سازد.  اگر موشک هایپرسونیک ایرانی به دلیل ویژگی‌های ساختش دارای کلاهک کوچک بوده و مجبور باشد کاونده‌هایی ضدرادار را حمل کند، در این صورت چندان به قدرت انفجاری نیازی ندارد زیرا با اندک ضربه‌ای قادر به نابودی سامانه پدافند هوایی است. در موشک‌های ضد‌سرکوبگر پدافند هوایی آنچه اهمیت دارد دقت در اصابت است نه شدت انفجار. 

ایران به دلیل سرمایه‌گذاری در ساخت نازل‌های متحرک قادر به استفاده از این پیشرانه‌ها در ساخت موشک هایپرسونیک است زیرا نازل‌های عادی به دلیل ناتوانی در تغییر بردارهای رانش، فاقد قدرت مانوردهی لازم برای موشک‌های هایپرسونیک هستند.  ایران به دلیل ابتکار جسورانه خود در به کارگیری موتورهای سوخت جامد که نسبت به موتورهای اسکرمجت در‌دست‌تر و ارزان‌تر هستند، می‌تواند با سرعت بالاتری دست به تولید یا ارتقای موشک‌های خود به هایپرسونیک بزند. ایران با تولید بخش‌های هایپرسونیکی و نصب آن به جای کلاهک‌های قدیمی روی موشک‌های پیشین، می‌تواند صدها یا هزاران موشک هایپرسونیک تولید کند.