علمی، پژوهشی و فناوری

هشدار یخبندان شدید؛ توصیه‌های فوری جهاد کشاورزی برای نجات باغات

خبرگزاری علم وفناوری استان مرکزی گزارش می دهد:

هشدار سرمازدگی در باغات؛ اقدامات فوری و راهکارهای علمی برای نجات محصولات

با اخطار سازمان هواشناسی درباره کاهش دما به زیر صفر درجه در روزهای آینده، جهاد کشاورزی استان با ارائه توصیه‌های فنی و علمی، از باغداران خواست برای جلوگیری از خسارات سنگین اقتصادی اقدامات پیشگیرانه را سریعاً اجرا کنند.

چرا سرمازدگی خطرناک است؟

بر اساس مطالعات فیزیولوژی گیاهی، زمانی که دما به زیر صفر می‌رسد، آب درون سلول‌های گیاهی یخ می‌زند و با تشکیل کریستال‌های یخ، دیواره سلولی آسیب دیده و بافت گیاه از بین می‌رود. این پدیده به‌ویژه در مراحل تورم جوانه‌ها، گلدهی و تشکیل میوه بسیار حساس است و می‌تواند تا ۹۰٪ محصول را نابود کند.

توصیه‌های علمی جهاد کشاورزی برای مقابله با یخ‌زدگی

احمد اسدی، معاون مدیریت باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی، با اشاره به پدیده‌های تشعشعی و انتقالی سرمازدگی، تأکید کرد که باغداران باید بر اساس مرحله رشد گیاه، روش‌های مناسب را به کار گیرند:

۱. خودداری از هرس درختان:

هرس در این شرایط باعث کاهش ذخایر انرژی گیاه و افزایش آسیب‌پذیری آن به سرما می‌شود.
۲. محلول‌پاشی با ترکیبات محافظت‌کننده:

استفاده از محلول‌های کلسیم-پتاسیم یا اسید آمینه‌ها قبل از یخبندان، مقاومت سلول‌های گیاهی را افزایش می‌دهد.
۳. ایجاد دود در باغات سنتی:

تشکیل لایه دود باعث کاهش اتلاف گرمای تشعشعی و حفظ دمای سطح باغ تا ۲ تا ۳ درجه سانتیگراد می‌شود.
۴. استفاده از بخاری‌های باغی در سیستم‌های مکانیزه:

این روش با افزایش جریان هوای گرم از طریق وارونگی دما مقابله می‌کند.
۵. آبیاری بارانی یا سطحی پیش از یخبندان:

بر اساس اصول گرمای نهان تبخیر، آب هنگام یخ زدن، مقداری گرما آزاد می‌کند که می‌تواند از گیاه محافظت کند.
 

هشدار به گلخانه‌داران: جلوگیری از اتلاف انرژی

اسدی به گلخانه‌داران توصیه کرد:

عایق‌بندی پوشش‌ها برای کاهش اتلاف حرارتی بر اساس قانون انتقال گرمای فوریه.
استفاده از سیستم‌های گرمایشی پشتیبان مانند ژنراتورهای هوای گرم در صورت قطعی برق.
بررسی‌ها نشان می‌دهد پیش‌آگاهی و اقدام به موقع می‌تواند تا ۷۰٪ از خسارات سرمازدگی بکاهد. کشاورزان باید با توجه به مراحل فنولوژیکی گیاه و پیش‌بینی‌های هواشناسی، از روش‌های ترکیبی برای حفاظت از محصولات استفاده کنند.

این گزارش با بهره‌گیری از داده‌های مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی و مطالعات دانشگاهی در زمینه سرمازدگی تهیه شده است.