به گزارش پایگاه خبری علم و فناوری : در سال ۱۴۰۳، هوش مصنوعی به یکی از ارکان اصلی تحول در نظام آموزش عالی کشور تبدیل شده است. این فناوری با گسترش سریع خود در تمامی ابعاد، از جمله آموزش، پژوهش و مدیریت دانشگاه‌ها، به یکی از پیش‌نیازهای اصلی برای رقابت‌پذیری و پیشرفت در سطح بین‌المللی تبدیل شده است.توسعه هوش مصنوعی در دانشگاه‌هایکی از مهم‌ترین تحولات در حوزه هوش مصنوعی در سال ۱۴۰۳، گنجاندن این فناوری در برنامه‌های درسی دانشگاه‌ها بوده است. از مهرماه ۱۴۰۳، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اقدام به ارائه دو واحد درسی الزامی در رشته‌های فنی و مهندسی کرده است. این واحدها به دانشجویان این رشته‌ها کمک می‌کنند تا با مفاهیم پایه‌ای و کاربردی هوش مصنوعی آشنا شوند و توانایی‌های خود را در این زمینه تقویت کنند. همچنین، در برخی رشته‌ها، واحدهای اختیاری در زمینه هوش مصنوعی به دانشجویان ارائه می‌شود که به آن‌ها این امکان را می‌دهد تا در صورت تمایل، بیشتر در این حوزه تخصص پیدا کنند.یکی از چالش‌های مهم در ایران، کمبود نیروی متخصص در حوزه هوش مصنوعی است. به‌طور خاص، صنعت و دانشگاه‌های کشور نیازمند متخصصانی هستند که بتوانند در عرصه‌های مختلف فناوری، پزشکی، کشاورزی، صنعت و حتی هنر از هوش مصنوعی بهره‌برداری کنند. وزیر علوم، حسین سیمایی صراف بر این نکته تأکید کرده است که برای جبران این کمبود، باید توجه ویژه‌ای به تربیت نیروی انسانی متخصص در این حوزه داشته باشیم. وی همچنین از سرمایه‌گذاری در زمینه‌های علمی و پژوهشی در این عرصه سخن گفته و بر لزوم تقویت زیرساخت‌های آموزشی برای پرورش افراد متخصص تأکید کرده است.
همچنین وی از تخصیص منابع صندوق توسعه ملی برای پروژه‌های هوش مصنوعی خبر داده است. این اقدام با هدف جبران عقب‌ماندگی‌ها و تقویت توانمندی‌های داخلی در این حوزه انجام می‌شود. در همین راستا، به دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی تأکید شده است که پروژه‌های تحقیقاتی مرتبط با هوش مصنوعی را توسعه دهند تا ایران بتواند در این عرصه به رقابت‌های جهانی بپیوندد. به‌ویژه در دانشگاه‌های معتبر کشور، هسته‌های پژوهشی جدیدی با هدف توسعه و بهبود کاربردهای هوش مصنوعی در زمینه‌های مختلف راه‌اندازی شده‌اند.کاربردهای هوش مصنوعی در بخش‌های مختلفهوش مصنوعی نه تنها در عرصه‌های علمی، بلکه در صنعت و بخش‌های اجرایی کشور نیز کاربردهای وسیعی دارد. همچنین سیمایی صراف در نخستین همایش هوش مصنوعی و کاربرد آن در کشاورزی بر نقش هوش مصنوعی در بهبود مدیریت منابع کشاورزی تأکید کرد و گفت که این فناوری می‌تواند در تحلیل داده‌های مربوط به آب، خاک و هوا به کشاورزان کمک کند تا استفاده بهینه‌تری از منابع خود داشته باشند. همچنین، کاربرد هوش مصنوعی در بهبود فرآیندهای مدیریتی دانشگاه‌ها نیز یکی دیگر از مزایای این فناوری است که به‌ویژه در بهبود کارایی، مدیریت منابع مالی و فرآیندهای آموزشی اثرگذار خواهد بود.چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی هوش مصنوعی در ایران
دانشگاه‌ها به عنوان مراکز علمی و پژوهشی، نقش حیاتی در توسعه و ترویج هوش مصنوعی دارند. در همین راستا، دانشگاه‌های معتبر ایران مانند دانشگاه امیرکبیر و دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، نشست‌ها و همایش‌هایی را برای بهبود سطح علمی و پژوهشی در زمینه هوش مصنوعی برگزار کرده‌اند. این همایش‌ها به تبادل تجربیات بین پژوهشگران و صنعتگران کمک کرده و فرصتی برای توسعه همکاری‌های بین‌المللی فراهم می‌آورد.البته با وجود پیشرفت‌های خوبی که در زمینه هوش مصنوعی در ایران حاصل شده است، هنوز هم چالش‌هایی در این مسیر وجود دارد. یکی از این چالش‌ها، کمبود نیروی انسانی متخصص در این زمینه است که باید با همکاری دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی و با استفاده از منابع صندوق توسعه ملی برطرف شود. همچنین، نیاز به بهبود زیرساخت‌های فناوری و نرم‌افزاری در کشور به‌ویژه در بخش‌های آموزشی و پژوهشی احساس می‌شود.از طرف دیگر، فرصت‌های زیادی در انتظار کشور است تا با استفاده از هوش مصنوعی به توسعه پایدار در حوزه‌های مختلف بپردازد. این فرصت‌ها شامل استفاده از هوش مصنوعی در بهبود فرآیندهای آموزشی، پژوهشی، صنعتی و کشاورزی هستند که می‌توانند ایران را در مسیر رقابت‌های جهانی در این حوزه قرار دهند.همچنین وزیر علوم در نشست هم‌اندیشی با رؤسای دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی استان خراسان رضوی، بر لزوم توسعه هوش مصنوعی در دانشگاه‌ها تأکید کرد و گفت که ایجاد کرسی‌های یونسکو نباید منحصر به دانشگاه‌های تهران باشد و باید یک شبکه گسترده از کرسی‌ها در دانشگاه‌های توانمند کشور ایجاد شود تا به تبادل دانش و تجربه‌های غنی‌تر منجر شود.