علمی، پژوهشی و فناوری

آشنایی با زیست بوم علم و فناوری ایران

چهار دهه همراهی علم و صنعت؛ روایت مرکز همکاری‌های تحول و پیشرفت

به گزارش پایگاه خبری علم و فناوری : مرکز همکاری‌های تحول و پیشرفت، یکی از نهادهای کلیدی در زیست‌بوم علم و فناوری ایران، سابقه‌ای نزدیک به چهار دهه فعالیت در عرصه مشاوره، سیاست‌گذاری و پشتیبانی از توسعه فناوری‌های راهبردی کشور دارد. این مرکز که در سال ۱۳۶۲ با عنوان «دفتر بررسی‌ها و مطالعات علمی و صنعتی نخست‌وزیری» آغاز به کار کرد، مأموریت اصلی خود را در همان زمان «ارائه مشاوره علمی و صنعتی به دستگاه‌های اجرایی» تعریف کرد؛ رویکردی که متناسب با تحولات کشور، طی سال‌های بعد با تغییر نام و توسعه دامنه فعالیت‌ها تداوم یافته است.

تاریخچه و سیر تحول

از آغاز تأسیس، مرکز تلاش کرده است تا خلأ ارتباط میان سیاست‌گذاران و بدنه علمی ـ صنعتی کشور را پر کند. در دهه‌های بعد، با گسترش نیازهای فناورانه و شتاب گرفتن رقابت جهانی در حوزه علم و فناوری، این مرکز وظایف خود را از سطح بررسی و مشاوره، به سمت طراحی و راهبری پروژه‌های کلان ملی، تعاملات بین‌المللی و پشتیبانی از پژوهش‌های مسئله‌محور ارتقا داده است.

مأموریت‌ها و وظایف محوری

امروز مرکز همکاری‌های تحول و پیشرفت سه محور اصلی را به عنوان دستور کار خود دنبال می‌کند:

رفع نیازهای فناورانه تولید ملی: تمرکز بر فناوری‌های بومی و حمایت از صنایع داخلی برای افزایش بهره‌وری و کاهش وابستگی.

توسعه همکاری‌های فناورانه بین‌المللی: تعامل با مراکز علمی و فناوری جهان، تبادل دانش و جذب فناوری‌های نوین.

رصد و ترویج فناوری‌های نوپدید و آینده‌ساز: شناسایی روندهای جهانی در حوزه‌هایی چون هوش مصنوعی، زیست‌فناوری، انرژی‌های نو و نانوفناوری، و انتقال این دانش به زیست‌بوم داخلی.

اهداف راهبردی

مرکز در چشم‌انداز خود به دنبال آن است که ضمن تسهیل انتقال فناوری، نقشی کلیدی در شکل‌دهی به اقتصاد دانش‌بنیان ایفا کند. هدف نهایی، تحقق «پیشرفت علمی همگام با نیازهای ملی» است؛ به گونه‌ای که فناوری‌های نوین نه در حاشیه، بلکه در متن سیاست‌گذاری اقتصادی و اجتماعی کشور قرار گیرند.

زیرساخت‌ها و شبکه آزمایشگاهی

این مرکز با بهره‌گیری از شبکه‌ای گسترده از آزمایشگاه‌ها، پژوهشکده‌ها و مراکز نوآوری وابسته، بستری برای آزمون و توسعه فناوری‌های اولویت‌دار کشور فراهم کرده است. هرچند آمار دقیق تعداد آزمایشگاه‌های همکار به دلیل ماهیت تخصصی و بین‌بخشی آن متغیر است، اما حضور صدها آزمایشگاه عضو شبکه ملی آزمایشگاهی و ارتباط فعال با دانشگاه‌های بزرگ کشور نشان می‌دهد که مرکز عملاً به یک «شبکه پشتیبان پژوهش و نوآوری» تبدیل شده است.

نقش در زیست‌بوم علم و فناوری

با توجه به سرعت تغییرات فناورانه و رقابت جهانی، مرکز همکاری‌های تحول و پیشرفت نه تنها یک نهاد مشاوره‌ای، بلکه بازوی عملیاتی برای اتصال سیاست‌های کلان به نیازهای فناورانه صنایع محسوب می‌شود. حضور این مرکز در تقاطع علم، صنعت و سیاست، آن را به بازیگری بی‌بدیل در زیست‌بوم نوآوری کشور بدل کرده است.

این رویکرد، در کنار تجربه تاریخی چهار دهه فعالیت، سبب شده تا مرکز همکاری‌های تحول و پیشرفت امروز به عنوان «نقطه اتصال آینده‌نگری علمی با سیاست‌گذاری اجرایی» شناخته شود؛ نقشی که تحقق آن، می‌تواند مسیر توسعه ملی را با اتکا به فناوری‌های نوپدید هموارتر کند.