دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی

کیل‌گیری مزرعه نخودسیاه دیم در شازند؛ سنجش عملکرد طرح‌های جهش تولید در استان مرکزی

خبرگزاری علم و فناوری از استان مرکزی گزارش می دهد:

کیل‌گیری، سنجشی کهن با کاربردهای مدرن در کشاورزی پایدار

در قلب برنامه‌ریزی برای خودکفایی و امنیت غذایی، داده‌های دقیق و میدانی حرف اول را می‌زنند. در این میان، روش «کیل‌گیری» به عنوان یکی از اصیل‌ترین و در عین حال کاربردی‌ترین روش‌های ارزیابی عملکرد محصولات کشاورزی، پایه و اساس تصمیم‌گیری‌های کلان قرار می‌گیرد. خبرگزاری علم و فناوری در این گزارش، به بررسی ابعاد مختلف این فرآیند و اهمیت حیاتی آن می‌پردازد.

کیل‌گیری چیست؟

کیل‌گیری (Yield Monitoring) یک روش میدانی و علمی دقیق برای برآورد عملکرد محصول در واحد سطح (معمولاً هکتار) پیش از برداشت نهایی است. در این روش، محققان یا کارشناسان، نمونه‌هایی تصادفی و معرف از سطح مزرعه انتخاب کرده (معمولاً به صورت یک متر مربع)، محصول موجود در آن محدوده را برداشت، و پس از کوبیدن و تمیز کردن، وزن می‌کنند. این وزن بر اساس مساحت نمونه و کل مزرعه، به میزان عملکرد در هر هکتار extrapolate (تعمیم) می‌شود.

اهمیت کیل‌گیری در کشاورزی مدرن

این فرآیند به ظاهر ساده، نقشی استراتژیک در کشاورزی ایفا می‌کند:

1.  پایه برنامه‌ریزی کلان: داده‌های حاصل از کیل‌گیری در سطح منطقه و کشور، برای پیش‌بینی تولید ملی، مدیریت ذخایر استراتژیک، تنظیم بازار و تصمیم‌گیری در مورد واردات یا صادرات ضروری است.

2.  ارزیابی اثربخشی طرح‌ها: همانطور که در گزارش اخیر شهرستان شازند مشاهده شد، از این روش برای سنجش موفقیت «طرح‌های جهش تولید»، ارزیابی عملکرد ارقام جدید، یا روش‌های کشت نوین (مانند کشت دیم) استفاده می‌شود.

3. مدیریت مزرعه در سطح خرد: به کشاورز کمک می‌کند تا پیش از برداشت، از میزان تقریبی محصول خود آگاه شود و برای مراحل بعدی مانند فروش، انبارداری و حمل‌ونقل برنامه‌ریزی کند.

4.  شناخت نقاط قوت و ضعف مزرعه: با نمونه‌گیری از نقاط مختلف یک مزرعه، می‌توان نواحی با عملکرد پایین یا بالا را شناسایی و عوامل مؤثر بر آن (مانند کیفیت خاک، آفات یا آبیاری) را تحلیل کرد.

گزارش میدانی: کیل‌گیری نمونۀ نخودسیاه دیم در شازند

به گزارش ما، در ادامه اجرای طرح‌های پژوهشی-ترویجی، در  مردادماه ۱۴۰۴، تیمی تخصصی متشکل از:

·  مهندس صابری، رئیس اداره تولیدات گیاهی

·  خانم باقری، رئیس اداره ترویج

· خانم نصرالله، مسئول مرکز خدمات زالیان

· خانم پورشهباز، کارشناس پهنه

از مزرعه دیم آقای محسن ساریخانی واقع در روستای حصاردره شهرستان شازند بازدید به عمل آورده و عملیات کیل‌گیری از محصول نخودسیاه را انجام دادند.

اهداف علمی این اقدام

·  تعیین عملکرد دقیق: محاسبه میزان تولید نخودسیاه در هر هکتار تحت شرایط دیم.

· مقایسه تطبیقی: سنجش این عملکرد با میانگین منطقه‌ای و ملی برای تعیین بازدهی مزرعه.

·  ارزیابی نهاده‌ها و روش‌ها: بررسی اثربخشی نوع بذر، کود، روش کاشت و سایر نهاده‌های استفاده شده در این مزرعه خاص.

·  اعتبارسنجی طرح‌های ترویجی: بررسی نتایج اجرای «طرح جهش تولید» در عرصه عمل و در مزرعه یک کشاورز.

فرآیند اجرایی کیل‌گیری

1. انتخاب نمونه: انتخاب چندین نقطه به صورت تصادفی اما نمایانگر از کل مزرعه.

2. حجم نمونه: در هر نقطه، یک قاب یک متر مربعی روی محصول قرار داده می‌شود.

3. برداشت: کل محصول داخل قاب، از ریشه برداشت می‌شود.

4. کوبیدن و تمیز کردن: نمونه‌ها کوبیده شده و مواد اضافی از دانه جدا می‌شود.

5. توزین: دانه‌های تمیز شده با ترازوی دقیق توزین می‌شوند.

6. محاسبه: با استفاده از فرمول‌های آماری، وزن به‌دست آمده در یک متر مربع، به میزان عملکرد در هر هکتار تبدیل می‌شود.

جمع‌بندی و چشم‌انداز آینده

کیل‌گیری، پلی است بین علم و عمل، بین کشاورز و تصمیم‌گیران کلان. داده‌های حاصل از این ارزیابی‌های میدانی در شهرستانی مانند شازند، به مدیریت جهاد کشاورزی استان مرکزی این امکان را می‌دهد تا با چشمی باز و مبتنی بر آمار، برای توزیع بهینۀ نهاده‌ها، برنامه‌ریزی آموزشی برای کشاورزان و ترویج ارقام پربازده اقدام کند.

نتایج این بررسی‌ها که در روزهای آینده نهایی خواهد شد، نه تنها میزان موفقیت کشت نخود دیم در منطقه را نشان می‌دهد، بلکه به عنوان الگویی برای توسعه کشت این محصول استراتژیک و کم‌آب‌بر در دیگر مناطق استان و کشور مورد استفاده قرار خواهد گرفت. این رویکرد علمی، گامی بلند در مسیر تحقق کشاورزی پایدار و افزایش بهره‌وری در بخش کشاورزی است.

خبرنگار: طاهره جوکار

انتهای خبر/