علمی، پژوهشی و فناوری

یک ادعای ثابت نشده در مورد هوش مصنوعی بوف!

به گزارش پایگاه خبری علم و فناوری : محمود علی پور در جدید ترین یادداشت خود در حوزه هوش مصنوعی و تکنولوژی به بررسی و نقد هوش مصنوعی ایرانی بوف پرداخته که  به شرح ذیل است:

 افشای واقعیت پشت پرده‌ی یک ابزار وابسته به فناوری خارجی  و تبلیغات رسانه‌ای و فریب افکار عمومی 
امروز در اخبار سراسری تلویزیون ایران، با شور و هیجان اعلام شد: «هوش مصنوعی ایرانی شابوف، همراه هوشمند شما، رونمایی شد!»  ادعا شد که این ابزار  کاملاً بومی، رایگان و پیشرفته  است، به کاربران امکان مکالمه‌ی هوشمند، آپلود فایل‌های صوتی، متنی و تصویری، و حتی تولید محتوا را می‌دهد. اما بررسی دقیق‌تر نشان می‌دهد که این ادعاها نه‌تنها گمراه‌کننده، بلکه احتمالاً  یک فریب تبلیغاتی آشکار  است.  

 آیا «بوف» واقعاً یک هوش مصنوعی ایرانی است؟
ادعای اصلی،  بومی بودن این فناوری  است. اما بیایید منطقی بررسی کنیم:  
- مدل‌های هوش مصنوعی زبانی پیشرفته مانند ChatGPT، Claude یا Gemini حاصل سرمایه‌گذاری‌های میلیارددلاری، داده‌های عظیم، و تیم‌های پژوهشی بین‌المللی هستند. حتی کشورهای پیشرفته نیز هنوز در حال توسعه‌ی این فناوری‌اند.  
- خروجی‌های «بوف» به طرز شگفت‌انگیزی به پاسخ‌های مدل‌های خارجی مانند openai GPT-4 شباهت دارد.  احتمال بسیار زیاد این است که «بوف» صرفاً از APIهای هوش مصنوعی خارجی استفاده می‌کند و فقط یک رابط فارسی روی آن سوار شده است. 
- اگر «بوف» واقعاً ایرانی است، چرا مستندات فنی، مقاله‌های پژوهشی یا اطلاعاتی درباره‌ی تیم توسعه‌دهنده‌ی آن وجود ندارد؟ 

پس حقیقت این است که «بوف» چیزی جز یک واسطه برای APIهای خارجی نیست  ، اما در اخبار، به‌عنوان یک دستاورد ملی معرفی شد.

رایگان بودن؟ یک دروغ دیگر!
در خبر رسمی اعلام شد که «بوف»  رایگان  است، اما واقعیت چیست؟
- این سرویس در حالت رایگان محدود به ۲۰ سؤال در روز است. برای افزایش این تعداد به ۱۰۰ سؤال یا استفاده از قابلیت‌هایی مانند تولید تصویر، کاربران باید ماهانه ۱۰۰ هزار تومان پرداخت کنند. 
- مدل‌های زبانی پیشرفته هزینه‌ی پردازشی بالایی دارند. هر درخواست به مدل‌هایی مانند GPT-4 می‌تواند بین ۰.۰۱ تا ۰.۱ دلار هزینه داشته باشد.  چطور ممکن است این سرویس واقعاً رایگان باشد؟ 
- این احتمال وجود دارد که «بوف»  از طریق تبلیغات یا فروش داده‌های کاربران، هزینه‌های خود را جبران کند. اما آیا این موضوع در اخبار اعلام شد؟ خیر!

پس نه‌تنها این ابزار ایرانی نیست، بلکه رایگان هم نیست  ، اما رسانه‌ی ملی بدون هیچ بررسی، این دروغ را پخش کرد.

عملکرد ضعیف و وابستگی به زیرساخت‌های خارجی  
اگر «بوف» یک مدل ایرانی بود، باید عملکردی مخصوص زبان و فرهنگ فارسی ارائه می‌داد:  
- شناخت دقیق لهجه‌ها و گویش‌های ایرانی  
- پاسخ‌های عمیق‌تر در حوزه‌ی فرهنگ، ادبیات و تاریخ ایران  
- پردازش صوتی و تصویری کاملاً بومی  

اما تست‌های عملی نشان می‌دهد که «بوف» در این حوزه‌ها بسیار کند و ضعیف است و خطاهای آن مشابه ترجمه‌های نامفهوم مدل‌های خارجی است. 

همچنین، اگر آپلود و پردازش صوت و تصویر در این پلتفرم واقعاً داخلی بود، نیاز به زیرساخت ابری قدرتمند  داشت که در ایران وجود ندارد. آیا داده‌های کاربران ایرانی در سرورهای خارجی ذخیره می‌شود؟ این موضوع اصلاً شفاف‌سازی نشده است! 

 چرا این دروغ تبلیغ شد؟ پشت پرده‌ی این نمایش چیست؟  
چرا چنین پروژه‌ای با این حجم از اغراق معرفی شد؟ چند احتمال وجود دارد:  
جلب اعتماد عمومی:  نمایش پیشرفت علمی غیرواقعی برای فریب مردم و القای حس پیشرفت فناوری  
جذب بودجه‌های دولتی:  پروژه‌های هوش مصنوعی میلیاردها تومان بودجه می‌گیرند، و معرفی یک «دستاورد ملی» می‌تواند راهی برای دریافت این بودجه باشد  
انحراف افکار عمومی:  در شرایطی که مشکلات زیرساختی، تحریم‌ها و ضعف اینترنت پابرجاست، تبلیغات چنین پروژه‌هایی می‌تواند برای پرت کردن حواس مردم از واقعیت باشد  

 پیامدهای خطرناک این ادعاها 
این‌گونه دروغ‌پردازی‌ها، فراتر از یک تبلیغ نادرست، عواقب جدی دارد:  
اعتماد عمومی از بین می‌رود:  وقتی مردم بفهمند که «بوف» یک مدل خارجی است که فقط فارسی‌سازی شده، به هیچ نوآوری داخلی اعتماد نخواهند کرد.  
 سرمایه‌گذاران گمراه می‌شوند:  شرکت‌ها و استارتاپ‌های واقعی که روی هوش مصنوعی کار می‌کنند، به دلیل تبلیغات کاذب «بوف» ممکن است سرمایه‌گذاری مناسب جذب نکنند.  
 مسائل امنیتی جدی ایجاد می‌شود:  اگر «بوف» مستقیماً به APIهای خارجی متصل باشد، * داده‌های کاربران ایرانی ممکن است در سرورهای خارجی ذخیره شود. این موضوع باید شفاف‌سازی شود.  

به جای دروغ، شفافیت می‌خواهیم! 
ایران ظرفیت‌های واقعی در حوزه‌ی فناوری دارد، اما  پروژه‌های کپی‌شده با برچسب ایرانی، تنها باعث بی‌اعتمادی و تخریب اعتبار علمی کشور می‌شوند. 
 اگر واقعاً از APIهای خارجی استفاده می‌شود،  چرا صادقانه اعلام نمی‌کنند؟ 
به‌جای چنین نمایش‌های تبلیغاتی، باید روی توسعه‌ی واقعی سرمایه‌گذاری شود:  
 ارائه‌ی مستندات فنی شفاف  درباره‌ی نحوه‌ی کارکرد «بوف»  
 حمایت از پژوهش‌های داخلی به‌جای تبلیغات دروغین 
 ایجاد زیرساخت واقعی برای پردازش هوش مصنوعی در ایران
تا زمانی که این مسائل حل نشود، هر ادعای دیگری درباره‌ی «هوش مصنوعی ایرانی» چیزی جز یک دروغ تبلیغاتی دیگر نخواهد بود.