اهمیت فناوری های نوین در پاکیزگی شهری

فدوی با اشاره به نقش تجهیزات مدرن در بهبود کیفیت خدمات شهری، افزود: این دستگاه که مبتنی بر فناوری روز اروپاست، سال‌ها به دلیل کمبود قطعات و هزینه‌های بالای تعمیرات غیرفعال مانده بود.

مطالعات نشان می‌دهند که استفاده از ماشین‌آلات پیشرفته در نظافت شهری، علاوه بر افزایش کارایی، موجب کاهش آلودگی صوتی و انتشار ذرات معلق می‌شود.(European Environment Agency,2021)

صرفه جویی اقتصادی با احیای دستگاه های موجود

رئیس سازمان مدیریت پسماند اراک خاطرنشان کرد: واردات دستگاهی مشابه با این سطح از فناوری، حداقل ۳۵ میلیارد تومان هزینه دارد، در حالی که بازسازی این دستگاه تنها با ۶۰۰ میلیون تومان و به صورت کاملاً داخلی انجام شده است.

بر اساس پژوهش‌های موسسه تحقیقاتی Mckinsey2022  بازسازی و بهینه سازی ماشین آلات قدیمی می تواند تا 40/0 از هزینه های جایگزینی بکاهد و همچنین ضایعات الکترونیکی را کاهش دهد.

دستاوردهای فنی و زیست محیطی

فدوی تأکید کرد که احیای این جاروب مکانیزه، گامی موثر در اقتصاد چرخشی (Circular Economy) است. اقتصاد چرخشی بر پایه استفاده مجدد، تعمیر و بازیافت تجهیزات قرار داد و به گفته سازمان ملل متحد (unep,2020)، این رویکرد می تواند تا 30/0 از مصرف منابع طبیعی بکاهد. همچنین، بهره گیری از نیروهای متخصص داخلی برای اورهال دستگاه های پیشرفته، گامی در جهت خودکفایی فناورانه است که مطابق باگزارش بانک جهانی 2023، یکی از ارکان توسعه پایدار شهری محسوب می شود.

الگویی برای مدیریت پایدار پسماند

این اقدام نه تنها موجب صرفه‌جویی مالی شد، بلکه نشان داد که با تکیه بر دانش بومی می‌توان از خروج ارز جلوگیری و کیفیت خدمات شهری را ارتقا داد. 

فدوی ، این پروژه را نمادی از مدیریت هوشمند منابع دانست و افزود: احیای این دستگاه، اثباتی بر توانمندی نیروهای داخلی در به‌کارگیری فناوری‌های پیچیده است.

مقایسه احیای تجهیزات شهری در ایران وجهان و بررسی وضعیت استان مرکزی

1-وضعیت جهانی: تأکید بر اقتصاد چرخشی و بازیافت ماشین آلات

در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، احیای ماشین الات شهری به‌ویژه در حوزه مدیریت پسماند، بخشی از استراتژی اقتصاد چرخشی (Circlar Economy)است. بر اساس گزارش  سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD,2022) کشورهای اروپایی مانند آلمان و سوئد تا  50/0 از ماشین‌آلات فرسوده شهری را بازسازی و دوباره به چرخه خدمات بازمی‌گردانند. این کار علاوه بر کاهش هزینه‌ها، کاهش انتشار کربن (به‌طور متوسط ۲۵٪ کمتر از تولید دستگاه جدید) را به همراه دارد(European Environment Agency,2021).

مقایسه احیای تجهیزات شهری در ایران و جهان و بررسی وضعیت استان مرکزی

در کشورهای در حال توسعه مانند هند و برزیل نیز پروژه های مشابه باحمایت سازمان های بین المللی مانند بانک جهانی اجرا می شود. بر اساس مطالعه موسسه منابع جهانی (WRI,2023)، بازسازی تجهیزات شهری در این کشورها تا 30/0 هزینه های مدیریت پسماند را کاهش داده است.

2-وضعیت ایران: چالش ها و فرصت ها

در ایران، با وجود محدودیت های تحریمی و کمبود قطعات، برخی شهرداری ها به ویژه درکلان شهرهایی مانند تهران و اصفهان، رویکرد بازسازی تجهیزات فرسوده را در پیش گرفته اند. 

گزارش مرکز پژوهش های مجلس(1402) نشان می دهد که 40/0 ازخودروهای جمع آوری پسماند در ایران بیش از 15سال عمر دارند و نیازمند نوسازی یا بازسازی هستند.

با این حال، کمبود بودجه و نبود سیاست گذاری یکپارچه، مانع گسترش این رویکرد در تمام شهرها شده است. پژوهش دانشگاه تهران (1401) تأکید می‌کند که اگر ایران بتواند 10/0 از ماشین آلات شهری خود را احیا کند، سالانه حدود 200 میلیارد تومن صرفه جویی اقتصادی خواهد داشت.

استان مرکزی: الگوی موفق در استفاده از توان داخلی

استان مرکزی، به ویژه شهر اراک ،با تکیه بر تخصص نیروهای بومی، گام های موثری در بازسازی تجهیزات شهری برداشته است. احیای جاروب مکانیزه والتوری نمونه ای از این موقعیت است.

در آخر کشورهای پیشرفته با سیاست‌های اقتصاد چرخشی، احیای تجهیزات را به‌عنوان یک اولویت زیست‌محیطی و اقتصادی دنبال می‌کنند.

ایران با وجود چالش‌های مالی، پتانسیل بالایی در استفاده از نیروهای متخصص داخلی دارد (مانند نمونه موفق اراک).

استان مرکزی می تواند به الگویی برای سایر مناطق تبدیل شود در صورتی که حمایت های دولتی و تحقیقاتی افزایش یابد.

این تحلیل نشان می‌دهد که استان مرکزی با تکیه بر نوآوری داخلی می تواند مسیر توسعه پایدار را طی کند، اما نیازمند حمایت های کلان تر برای گسترش این تجربه به سایر مناطق است.

منبع

مرکز پژوهش‌های مجلس (1402). گزارش وضعیت ناوگان مدیریت پسماند در ایران.

دانشگاه تهران (1401). بررسی اقتصاد بازسازی ماشین آلات شهری.

سازمان مدیریت پسماند شهرداری اراک (1403). داده های عملکرد بازسازی تجهیزات.

European Environment Agency. (2021). Noise and Air Pollution from Urban Cleaning Vehicles

McKinsey & Company(2020) The Economic Benefits of Equipment Refurbishment

United Nations Environment Programme (UNEP). (2020). Circular Economy in Waste Managemen

خبرنگار: طاهره جوکار

انتهای گزارش/