دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی ,علمی، پژوهشی و فناوری

ضرورت توجه به سلامت روان دانشجویان و نقش کلیدی مراکز مشاوره در دانشگاه‌ها

به گزارش پایگاه خبری علم و فناوری : در پی افزایش فشارهای روانی و فرهنگی بر نسل جوان، به ویژه دانشجویان، موضوع سلامت روان به یکی از اولویت‌های مهم نظام آموزش عالی کشور تبدیل شده است. چهارمین گردهمایی مشترک روسای مراکز مشاوره و بهداشت دانشگاه‌های سراسری که در دانشگاه خوارزمی برگزار شد، فرصتی فراهم آورد تا مسئولان، کارشناسان و نمایندگان مجلس درباره چالش‌ها و راهکارهای ارتقای سلامت روان و جسم دانشجویان به بحث و تبادل نظر بپردازند. این گردهمایی نشان‌دهنده اهمیت روزافزون مراکز مشاوره در دانشگاه‌ها و ضرورت حمایت‌های همه‌جانبه از این نهادها است.

انسان دو بعدی و نقش باورها در سلامت روان

محمد سراج، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی، در این مراسم بر اهمیت توجه همزمان به جسم و روح تأکید کرد و گفت: «انسان موجودی دو بعدی است و باید به جسم و روح به یک میزان توجه کنیم، زیرا روح اثر مستقیم روی جسم دارد.» وی با اشاره به نقش مشاوره در بازشناسی و تقویت روح افزود: «یک کلمه حکیمانه می‌تواند مسیر زندگی انسان را تغییر دهد.» سراج تأکید کرد که باورها و اعتقادات عمیقاً رفتار انسان را شکل می‌دهند و برای تغییر رفتار باید به باورهای فرد توجه کرد. وی سخنان حکیمانه، به ویژه قرآن، را به عنوان برترین منبع برای رفع گره‌های روحی و پیشگیری از بحران‌هایی مانند خودکشی معرفی کرد.

سراج همچنین به نقش مهم مراکز مشاوره در تربیت و تعلیم نسل آینده اشاره کرد و از غفلت برخی مدیران ارشد علوم نسبت به اهمیت این مراکز گلایه نمود. وی اعلام کرد که دولت آمادگی دارد برای تقویت بخش مشاوره در دانشگاه‌ها همکاری کند.

سلامت روان، موضوعی راهبردی در آموزش عالی

لواسانی، معاون دانشجویی دانشگاه خوارزمی، سلامت روان را فراتر از یک موضوع فردی و به عنوان یک مسئله راهبردی در سیاست‌گذاری آموزش عالی معرفی کرد. وی به ویژگی‌های نسل جدید دانشجویان، معروف به «نسل Z»، اشاره کرد که در بستر فناوری‌های نوین رشد یافته‌اند و تأکید کرد که برای تعامل مؤثر با این نسل، مسئولان باید زبان، فرهنگ و شرایط زندگی آنان را به خوبی درک کنند.

لواسانی نقش فناوری‌های نوین، به ویژه هوش مصنوعی و داده‌محوری، را در تحلیل الگوهای رفتاری، پیش‌بینی بحران‌ها و طراحی مداخلات روان‌شناختی هوشمند و شخصی‌سازی‌شده برجسته دانست. وی همچنین ظرفیت‌های مغفول مانده‌ای مانند همیاران مشاور، نخبگان دانشگاهی، مشارکت اساتید و همراهی خیرین را فرصتی بزرگ برای تقویت مراکز مشاوره دانست.

از دیگر نکات مهم مطرح شده توسط لواسانی، اهمیت پایش سلامت سه‌گانه (روان، جسم و تربیت بدنی) بود که با تحلیل کلان داده‌ها می‌تواند به بهبود شرایط زیستی، تغذیه و روش‌های آموزشی دانشجویان کمک کند. وی همچنین بر نقش مشاوره تحصیلی در کاهش سنوات تحصیلی و بهبود مسیر تحصیلی دانشجویان تأکید کرد.

دانشگاه‌ها زیست‌بوم هویت‌ساز و ضرورت پیشگیری

سعید حبیبا، رئیس سازمان امور دانشجویان، دانشگاه‌ها را فراتر از محل تحصیل و به عنوان زیست‌بوم هویت‌ساز معرفی کرد که دانشجویان با فرهنگ‌های مختلف در آن گرد هم می‌آیند و باید محیطی امن و حمایت‌کننده فراهم شود. وی سه سیاست اصلی سازمان امور دانشجویان را هم‌افزایی سلامت جسم و روان، اقدامات پیشگیرانه و آموزش سبک زندگی سالم برشمرد.

حبیبا به اهمیت آموزش مهارت‌های روان‌شناختی، تاب‌آوری، فعالیت جمعی و نقش‌آفرینی اجتماعی در ارتقای سلامت روان اشاره کرد و بر طراحی محیط‌های دانشجویی امن در دانشگاه، خوابگاه‌ها و سلف‌ها تأکید نمود. وی همچنین نقش مراکز مشاوره در پیشگیری، آموزش عمومی، شناسایی زودهنگام مشکلات و حمایت تحصیلی را حیاتی دانست.

از نکات برجسته سخنان حبیبا، تأکید بر پیشگیری از خودکشی به عنوان یکی از اولویت‌های اصلی دانشگاه‌ها و سازمان امور دانشجویان بود. وی تصریح کرد که پیشگیری از خودکشی وظیفه‌ای جمعی است و تنها بر عهده روانشناسان و مشاوران نیست. همچنین ضرورت تحول در مراکز بهداشتی و درمانی دانشگاه‌ها، بهداشت محیط و تغذیه دانشجویی از دیگر موضوعات مهم مطرح شده بود.

جمع بندی

این گردهمایی نشان داد که سلامت روان دانشجویان به عنوان یکی از ارکان اصلی موفقیت تحصیلی و اجتماعی، نیازمند توجه ویژه و حمایت مستمر است. سخنان نمایندگان مجلس، مدیران دانشگاه‌ها و سازمان امور دانشجویان بر این نکته تأکید داشت که مراکز مشاوره باید به عنوان نهادهای کلیدی در دانشگاه‌ها تقویت شوند و از ظرفیت‌های فناوری و مشارکت‌های اجتماعی بهره‌مند گردند.

همچنین روشن شد که تغییرات فرهنگی و فناوری، به ویژه ورود نسل جدید دانشجویان که با فناوری‌های دیجیتال بزرگ شده‌اند، ضرورت بازنگری در روش‌های مشاوره و بهداشت روان را افزایش داده است. بهره‌گیری هوشمندانه از هوش مصنوعی و داده‌محوری می‌تواند خدمات مشاوره‌ای را دقیق‌تر، سریع‌تر و شخصی‌سازی‌شده‌تر کند.

در نهایت، توجه به پیشگیری از بحران‌های روانی، آموزش مهارت‌های زندگی و ایجاد فضای امن و حمایت‌کننده در دانشگاه‌ها، از مهم‌ترین راهکارهای ارتقای سلامت روان دانشجویان است که باید به صورت جدی در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های آموزش عالی لحاظ شود.

خبرنگار: مریم محرمی