علمی، پژوهشی و فناوری

هنرمند پاپیه ماشه: از بازیافت تا خلق آثار هنری زیست‌محیطی

خبرگزاری علم و فناوری از استان مرکزی گزارش می دهد:

پاپیه ماشه، یک تکنیک هنری قدیمی است به معنای "کاغذ جویده شده" می‌باشد. در این روش، کاغذ یا مقوا به همراه مواد چسبنده ترکیب شده و به شکلی خمیری تبدیل می‌شود که برای ساخت اشکال مختلف استفاده می‌شود. این هنر به دلیل استفاده از مواد بازیافتی و قابلیت ایجاد طرح‌های متنوع و پیچیده، نه تنها در دنیای هنرهای دستی محبوب است، بلکه به عنوان یک روش پایدار در برابر ضایعات نیز شناخته می‌شود. با استفاده از پاپیه ماشه، هنرمندان می‌توانند مجسمه‌ها، اشیای دکوری، وسایل کاربردی و حتی آثار هنری پیچیده‌ای بسازند که علاوه بر زیبایی، دارای استحکام و دوام بالایی هستند.

نونا آزادیان، هنرمند جوان و خلاق در زمینه پاپیه ماشه، با استفاده از مواد بازیافتی و ایده‌های نو، توانسته آثار هنری منحصر به فردی خلق کند که نه تنها زیبایی و خلاقیت را در بر دارد، بلکه پیامی زیست‌محیطی را نیز منتقل می‌کند. از ساخت اولین مجسمه‌ها با خمیر دست‌ساز تا ورود به عرصه حرفه‌ای، او در این گزارش از چالش‌ها و تجربیات خود در این هنر قدیمی و محبوب می‌گوید.

1.  بگویید چطور با هنر پاپیه ماشه آشنا شدید؟

نونا آزادیان: «دقیقاً به یاد ندارم که کی و از کجا با هنر پاپیه ماشه آشنا شدم، چرا که این هنر قدمت بسیار زیادی دارد. اما اولین بار حدود 6 سال پیش تصمیم گرفتم که خودم این هنر را تجربه کنم. برای ساخت خمیر پاپیه ماشه، مدت‌ها در گوگل جستجو کردم و در نهایت با خمیر ساخته شده‌ام، چند مجسمه کوچک از سردیس حیوانات درست کردم. سپس حدود 3 سال قبل، آموزش‌های حرفه‌ای را شروع کردم و از آن زمان به ساخت آثار بزرگتر پرداختم.

2. چه چیزی شما را به سمت فعالیت حرفه‌ای در این زمینه سوق داد؟ آیا یک اتفاق خاص یا علاقه‌ی قدیمی باعث شد این مسیر را انتخاب کنید؟

از کودکی به مجسمه‌سازی علاقه زیادی داشتم و با مواد مختلفی همچون گل رس، برف، خمیر و هر چیزی که قابلیت شکل‌پذیری داشت، مجسمه می‌ساختم. اما آشنایی حرفه‌ای با هنر پاپیه ماشه، باعث شد که این علاقه را با شدت بیشتری دنبال کنم و به سمت فعالیت حرفه‌ای در این زمینه سوق داده شوم.

3. چرا پاپیه ماشه را به عنوان حرفه خود انتخاب کردید؟ چه ویژگی خاصی در این هنر وجود دارد که برای شما جذاب است؟

این هنر برای من جذابیت خاصی دارد؛ از یک طرف ظاهرش به مجسمه‌سازی و کار با دست شباهت دارد که حس خوبی به انسان منتقل می‌کند، و از طرف دیگر در باطنش، به بازیافت وسایل قدیمی، دورریختنی و بلااستفاده پرداخته می‌شود. ترکیب این دو جنبه باعث محبوبیت این هنر برای من شده است. علاوه بر این، در پاپیه ماشه محدودیتی از نظر اندازه، طرح یا مدل وجود ندارد و شما واقعاً می‌توانید هر چیزی را که به آن فکر می‌کنید یا دوست دارید، بسازید.

4. برای مخاطبانی که شاید آشنایی زیادی با پاپیه ماشه نداشته باشند، کمی درباره این تکنیک توضیح دهید. مواد اولیه، مراحل کار، و ابزارهای مورد نیاز چیست؟

پاپیه ماشه به معنای "کاغذ جویده شده" است. اصلی‌ترین ماده در ساخت خمیر پاپیه ماشه، کاغذ یا مقوا، دستمال کاغذی یا حتی شانه تخم‌مرغ (بسته به نوع کاربرد) به همراه چسب برای قوام و استحکام کار است. البته مواد دیگری نیز می‌توانند برای بهبود کیفیت خمیر استفاده شوند.

پس از تهیه خمیر، مرحله بعدی اسکلت‌سازی است که بر اساس طرح یا مجسمه مورد نظر ساخته می‌شود. در این مرحله می‌توان از وسایل بازیافتی برای ایجاد اسکلت استفاده کرد. سپس در مرحله سوم، خمیر پاپیه ماشه روی اسکلت قرار داده شده و فرم‌دهی نهایی صورت می‌گیرد. در نهایت، پس از خشک شدن خمیر، مرحله سمباده‌کشی و پرداخت انجام می‌شود و در نهایت، کار رنگ‌آمیزی می‌شود.

5. چطور ایده‌های جدید برای طراحی دست‌سازه‌هایتان به ذهنتان می‌رسد؟ آیا از الگوهای سنتی الهام می‌گیرید یا بیشتر به دنبال سبک‌های مدرن هستید؟

با دیدن آثار هنری هنرمندان ایرانی و جهانی، ایده‌های جدید زیادی به ذهنم می‌رسد. برای من جالب است که ببینم هنرمندان حرفه‌ای از چه المان‌هایی برای خلق آثارشان الهام می‌گیرند. این الهامات می‌تواند از آثار باستانی، نقاشی‌ها یا حتی تصورات ذهنی خودم باشد. به‌عنوان مثال، ممکن است به یک میز قدیمی نگاه کنم و در ذهنم یک خرس را در آن تجسم کنم؛ همین تجسم می‌تواند به عنوان ایده‌ای برای شروع یک کار جدید برایم عمل کند.

6.  کدام یک از دست‌سازه‌های پاپیه ماشه‌ای که ساخته‌اید برایتان خاص‌تر است و چرا؟

عود سوز آفریقایی‌ام به نظر خودم بسیار منحصر به فرد و خاص است. در زمانی که آن را می‌ساختم، انرژی زیادی برایش گذاشتم و به همین دلیل برایم اهمیت ویژه‌ای دارد.

7. میان محصولاتتان، چه نوع دست‌سازه‌هایی بیشتر مورد استقبال مشتریان قرار می‌گیرد؟

کارهایی که علاوه بر زیبایی، جنبه کاربردی هم دارند، مانند ظروف، گلدان‌ها و سایر اشیای دکوری کاربردی، بیشتر مورد استقبال مشتریان قرار می‌گیرند.

8. آیا در طراحی‌هایتان به دنبال ایجاد یک سبک خاص هستید که محصولاتتان را منحصر به فرد کند؟

بله، حتماً. من همیشه سعی می‌کنم که سبک خاص خودم را در طراحی‌هایم پیاده‌سازی کنم تا محصولاتم از دیگر آثار مشابه متمایز و منحصر به فرد باشند. این سبک به من این امکان را می‌دهد که هویت و اصالت آثارم را حفظ کنم و در عین حال، با نوآوری و خلاقیت، کارهایی متفاوت ارائه دهم.

9.بزرگ‌ترین چالش‌هایی که در مسیر تولید و فروش دست‌سازه‌های پاپیه ماشه با آن مواجه هستید چیست؟

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هایی که در مسیر تولید و فروش دست‌سازه‌های پاپیه ماشه با آن مواجه هستم، بازار بسیار رقابتی است که در حال حاضر برای این هنر ایجاد شده است. این رقابت بالا، باعث شده که فروش محصولات کمی دشوارتر شود و برای جلب توجه مشتریان، نیاز به تلاش و نوآوری بیشتری باشد.

10.  پاپیه ماشه به عنوان یک هنر دستی ممکن است زمان‌بر باشد. چطور با محدودیت‌های زمانی کنار می‌آیید؟

بله، واقعاً کار با پاپیه ماشه زمان‌بر است، به‌ویژه که الان یک دختر 1.5 ساله دارم و بیشتر وقت روزم را با او می‌گذرانم. اما در زمان‌هایی که دخترم می‌خوابد یا شب‌ها، من فرصتی برای انجام کارهایم پیدا می‌کنم. اینطور است که سعی می‌کنم با برنامه‌ریزی و استفاده از زمان‌های آزاد، به تولید آثارم ادامه دهم.

11. آیا از مواد بازیافتی در کارهایتان استفاده می‌کنید؟ اگر بله، این موضوع چه تأثیری بر کار شما و پیام زیست‌محیطی آن دارد؟

بله، خوشحالم که از مواد بازیافتی در کارهایم استفاده می‌کنم و این مواد دوباره به چرخه تولید باز می‌گردند. خودم یکی از طرفداران سرسخت حفظ محیط زیست هستم، و به همین دلیل، استفاده از این مواد نه تنها به کاهش ضایعات کمک می‌کند، بلکه پیامی زیست‌محیطی نیز به همراه دارد. این کار به من این امکان را می‌دهد که در عین خلق آثار هنری، به حفاظت از کره زمین نیز توجه داشته باشم.

12.  مشتریانی که کارهای شما را خریداری می‌کنند، بیشتر به چه جنبه‌هایی (زیبایی‌شناسی، خلاقیت، یا مفهوم) توجه دارند؟

خدا را شکر، مشتریانی که تا به حال داشته‌ام از قشر فرهیخته جامعه بوده‌اند و به طور معمول هر سه جنبه، یعنی زیبایی‌شناسی، خلاقیت و مفهوم، برایشان حائز اهمیت بوده است. این مشتریان به جنبه‌های مختلف آثار توجه دارند و از هنر به عنوان یک تجربه چندبعدی و معنا‌دار بهره می‌برند.

13-چطور محصولاتتان را به بازار عرضه می‌کنید؟ آیا از شبکه‌های اجتماعی، نمایشگاه‌ها، یا فروشگاه‌های فیزیکی استفاده می‌کنید؟

برای عرضه محصولاتم، از هر سه روش استفاده می‌کنم. هم از شبکه‌های اجتماعی برای معرفی و فروش آنلاین بهره می‌برم، هم در نمایشگاه‌ها شرکت می‌کنم تا محصولاتم را به طور مستقیم به مشتریان عرضه کنم، و هم از فروشگاه‌های فیزیکی برای فروش حضوری استفاده می‌کنم.

14-با توجه به اینکه رقابت در حوزه هنرهای دستی بالاست، چه راهکاری برای برجسته‌کردن کار خود در بازار دارید؟

برای برجسته‌کردن کار خود در بازار، سعی می‌کنم همیشه نظر و ایده‌های شخصی خودم را اجرایی کنم و از کپی‌برداری پرهیز کنم. هدف من این است که محصولی جدید، خاص و منحصر به فرد ارائه دهم که با خلاقیت و اصالت خود، توجه مشتریان را جلب کند.

15-آیا تاکنون با سفارش‌های خاص یا پروژه‌های ویژه‌ای (مثلاً طراحی برای برندها یا افراد مشهور) کار کرده‌اید؟

ان‌شاءالله به زودی فرصتی برای همکاری در پروژه‌های ویژه یا سفارش‌های خاص برای برندها یا افراد مشهور پیش خواهد آمد.

16-چه برنامه‌هایی برای توسعه کسب‌وکارتان در آینده دارید؟ آیا به صادرات یا همکاری با برندهای بزرگ فکر می‌کنید؟

بله، قطعاً. در آینده به دنبال توسعه کسب‌وکارم هستم و برنامه دارم که به صادرات محصولاتم فکر کنم. همچنین، همکاری با برندهای بزرگ و شناخته‌شده نیز یکی از اهدافم است تا بتوانم محصولاتم را به بازارهای جدید معرفی کنم.

17-چه چیزی بیشتر از همه در این کار شما را هیجان‌زده می‌کند؟

آنچه بیشتر از همه در این هنر مرا هیجان‌زده می‌کند، محدودیت بسیار کمی است که در اجرای کارها وجود دارد. این هنر به من اجازه می‌دهد که هر طرحی را که به ذهنم می‌رسد به واقعیت تبدیل کنم. همچنین، اینکه نتیجه کار برخلاف ظاهرش، بسیار سبک و مقاوم است، برایم شگفت‌انگیز است.

18-آیا از هنر یا فرهنگ خاصی برای طراحی‌هایتان الهام می‌گیرید؟
بله، من از کارهای قدیمی و باستانی ایرانی الهام می‌گیرم. آثار تاریخی و فرهنگی ایران با جزئیات و زیبایی‌های خاص خود همیشه منبع الهام برای طراحی‌هایم بوده‌اند.

19-به نظر شما، هنر پاپیه ماشه چقدر پتانسیل دارد که در دنیای مدرن امروز جایگاه خود را پیدا کند؟

پاپیه ماشه پتانسیل بسیار زیادی دارد تا در دنیای مدرن امروز جایگاه خود را پیدا کند. این هنر امروزه دوباره در سطح جهانی شناخته شده و مورد توجه قرار گرفته است. هنرمندان بزرگ و کوچک در سراسر دنیا از آن استفاده می‌کنند و روز به روز محبوب‌تر می‌شود.

20-اگر بخواهید این هنر را به نسل جوان‌تر معرفی کنید، چه چیزی به آن‌ها خواهید گفت؟

اگر بخواهم این هنر را به نسل جوان‌تر معرفی کنم، به آن‌ها خواهم گفت که پاپیه ماشه نه تنها یک هنر زیبا و خلاقانه است، بلکه فرصتی برای بیان شخصیت و ایده‌های خود به صورت دست‌ساز و منحصر به فرد است. این هنر به شما این امکان را می‌دهد که با استفاده از مواد ساده و بازیافتی، آثار هنری زیبا و پایدار خلق کنید و در عین حال، مهارت‌های دست‌سازی و خلاقیت خود را پرورش دهید

21-استفاده از مواد بازیافتی در پاپیه ماشه به چه میزان به کاهش زباله‌ها و کمک به محیط‌زیست کمک می‌کند؟

استفاده از مواد بازیافتی در پاپیه ماشه به طور قابل توجهی به کاهش زباله‌ها و کمک به محیط‌زیست کمک می‌کند. با استفاده از مقواها، کاغذها، بطری‌ها، قوطی‌ها، پلاستیک‌ها و دیگر مواد دورریختنی، نه تنها این مواد از چرخه مصرف خارج نمی‌شوند، بلکه تبدیل به آثار هنری زیبا می‌شوند. اما چیزی که کمی نگران‌کننده است، افزایش استفاده از یونولیت در ساخت اسکلت دکوری‌های جدید و مدرن است. این ماده باعث افزایش تولید مواد تجزیه‌ناپذیر می‌شود که می‌تواند به محیط‌زیست آسیب بزند.

22-چه توصیه‌ای به خانم‌های جوانی که می‌خواهند یک کسب‌وکار هنری را شروع کنند، دارید؟

توصیه من این است که در کار خود خلاقیت به خرج بدهند و مهارت‌های اجرایی‌شان را بهبود ببخشند. با تلاش و تمرکز روی کیفیت کار، می‌توانند آثار ماندگاری خلق کنند که علاوه بر زیبایی، ارزش هنری نیز داشته باشند. از هیچ فرصتی برای یادگیری و رشد در این مسیر غافل نشوند.