علمی، پژوهشی و فناوری

از دستاوردهای بی‌بدیل علمی تا طرح‌های برزمین‌مانده

به گزارش پایگاه خبری علم و فناوری : 

در آستانه چهل و چهارمین سال‌روز تاسیس جهاد دانشگاهی (۱۶ مرداد)، خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا در گفت‌وگوی اختصاصی با حسن مسلمی نائینی برجسته‌ترین دستاوردها و چالش‌های پیش‌روی جهاد دانشگاهی را بررسی کرد. مسلمی نائینی از ۱۰ آذر ۱۴۰۱، ریاست جهاد دانشگاهی را عهده‌دار شده است.

وی در این گفت‌وگو ابتدا به دستاوردهای جهاد دانشگاهی در مدت تصدی مسئولیت خود و حتی در ۴۳ سال قبل پرداخت و تاسیس مرکز ملی تحقیقات هوش مصنوعی، تفاهم‌نامه با استان‌های محروم برای رفع مشکلات این مناطق، شکاف هیدرولیکی برای چاه‌های نفت و احیای این چاه‌ها همچنین توجه بیشتر به وضعیت معیشتی کارکنان جهاد با برخی طرح‌ها مانند طرح معراج را از جمله این اقدامات برشمرد.

مسلمی نائینی در همان حال از ساخت بناهای نیمه‌کاره‌ای گفت که برخی از ۱۰ سال قبل آغاز شده و هنوز به نتیجه نرسیده است. مانند طرح ساخت بیمارستانی در اصفهان که پژوهشگاه رویان آغاز کرده ولی اکنون به دلیل نیمه‌کاره ماندن بنا طی این مدت ممکن است حتی جهاد مجبور به فروش آهن‌های موجود در بنا به عنوان آهن قراضه باشد.

وی البته اشاره کرد که برخی مشکلات حقوقی و اراضی نیز حل شده و برای مثال، زمین پارک علم و فناوری البرز که حدود ۳۷ سال پیش به مساحت ۳۰ هکتار در اختیار جهاد دانشگاهی قرار گرفته اما تاکنون فقط ۳ هکتار آن استفاده شده بود؛ در یک سال و نیم گذشته، بخش‌های جدیدی قطعه‌بندی و در اختیار شرکت‌های دانش‌بنیان به صورت اجاره‌ ۵۰ ساله قرار گرفته است.

تاسیس مرکز ملی تحقیقات هوش مصنوعی

مسلمی‌نائینی در تشریح برجسته ترین اقدامات جهاد دانشگاهی در این مدت گفت: از حدود یک سال و نیم قبل که مسئولیت جهاد دانشگاهی را بر عهده گرفتم، سرمایه انسانی را در اولویت نخست قرار دادیم؛ زیرا معتقدیم هر چه جهاد تاکنون انجام داده از برکت سرمایه انسانی والا، پرپتانسیل و خلاق بوده است. از همین رو سعی کردیم ارتباط‌مان را با این سرمایه انسانی تقویت کنیم و این موضوع را در سفرهای استانی، در تهران و دفتر مرکزی دنبال کردیم تا از پیشنهادهای اعضا در مسیر بهبود و ارتقای فرآیندها بهره بگیریم.

کارهای متعددی در حوزه‌های مختلف از جمله در علوم پزشکی انجام گرفته است؛ برای نمونه به همت پژوهشگاه رویان در حال تاسیس مرکز ملی تحقیقات هوش مصنوعی هستیم و ما با حمایت ویژه سعی داریم این کار هر چه سریع‌تر به سرانجام برسد تا مردم کشور و حتی منطقه، از نتایج آن استفاده کنند. این مرکز ملی می‌تواند محققان داخل و خارج از کشور را جذب کند، اکنون چند نفر از محققان ایرانی ساکن آمریکا اعلام آمادگی کرده‌اند که در صورت راه‌اندازی این مرکز، به کشور برگردند و با این مجموعه همکاری کنند.

فعالیت‌های این مجموعه بر امور پزشکی، هوش مصنوعی، هوش طبیعی و رباتیک متمرکز خواهد بود و امیدواریم دستاوردهای آن برای بهبود بیماران به ویژه سالمندان دچار مشکلات مغزی، هر چه زودتر به کار گرفته شود.

آیا فعالیت این مرکز، مشابه پژوهشگاه رویان خواهد بود؛ یعنی اقدامات تحقیقاتی و درمانی، به موازات هم ارائه خواهد شد؟

این مرکز یک مجموعه تحقیقاتی‌درمانی خواهد بود و اصولا از مزایای مراکز درمانی جهاد دانشگاهی، فعالیت توامان بخش‌های تحقیقاتی در کنار اقدامات درمانی است و این امر تقریبا در تمام کارهای جهاد دانشگاهی در حوزه‌های کشاورزی، صنعتی، علوم انسانی و فنی مهندسی مصداق دارد و این یکی از مزایای اصلی جهاد است.

یکی از چالش‌های ما در حوزه‌ سرمایه انسانی این است که متاسفانه از ابتدا بودجه جهاد دانشگاهی، بسیار اندک بوده و به همین جهت با پرداخت حقوق و مزایای فعلی، آنگونه که شایسته است نمی‌توانیم خدمات کارکنان را جبران کنیم، البته اقداماتی را در این راستا طی یک سال گذشته آغاز کردیم که طرح معراج یکی از آنهاست و خوشبختانه در هیات امنا تصویب و اجرایی شده و مبلغ مختصری به حقوق کارکنان جهاد اضافه شده است.

یکی از کارهای دیگر ما سفر به استان‌های مختلف است که تا کنون فقط یکی دو استان باقی مانده است. بر این باور هستیم که مدیریت، از پشت میز امکانپذیر نیست و باید در محل، حضور یافت و از نزدیک با مسائل و مشکلات و همچنین ظرفیت‌های هر استان آشنا شد. آخر هر هفته ضمن بازدید از واحدهای استانی و گفت‌وگو با همکاران، پیشنهادات آنها در دفتر مرکزی بررسی شده و با همفکری شورای معاونان برای حل مشکلات و خواسته‌های استان‌ها چاره‌اندیشی می‌شود.

در حوزه‌های صنعتی هم به همت جهادگران دانشگاهی کارهای بزرگی در دست انجام است که طراحی و تولید ترکشن موتور قطار از جمله آنهاست. این طرح کلان به نتیجه رسیده و قرارداد آن با مپنا منعقد شده است و فکر می‌کنم ۱۰۰ ترکشن موتور در آینده نزدیک به تولید انبوه برسد. تمام قطعات آن توسط مهندسان و کارشناسان جهاد دانشگاهی طراحی و تولید شده است و امیدواریم به زودی شاهد استفاده گسترده از آنها در حمل و نقل درون‌شهری و برون‌شهری باشیم.

با توجه به گستردگی جهاد از جهت نیروی انسانی و تشکیلات و شناخت ظرفیت‌های مناطق مختلف، آیا توجه ویژه‌ای به نیازهای مناطق محروم و کمتر برخوردار شده؟

بله، به همین جهت اولین سفر استانی ما به طور جدی سیستان و بلوچستان بود. هر چند جهاد دانشگاهی این استان، به قوت و قدرت دیگر استان‌ها نیست ما یک شبکه‌ در سراسر کشور هستیم. تفاهمنامه ای در حوزه‌های پزشکی، به خصوص گیاهان دارویی، دام سبک و سنگین با استاندار سیستان و بلوچستان منعقد کردیم. این تفاهم نامه براساس ظرفیت‌ها و نیازهای این منطقه صورت گرفت، چون واقعاً ظرفیت خوبی در حوزه گیاهان دارویی در استان سیستان بلوچستان وجود دارد، یا گاو سیستانی یکی از نژادهای خوب دام سنگین است که قرار شد با همکاری پژوهشگاه ابن سینا که در به نژادی دام سنگین کار می‌کند در سیستان و بلوچستان هم اقداماتی شود که صرفه و ارزش افزوده‌اش برای دامدار بیشتر شود یا با فرآوری گیاهان دارویی، از خام فروشی آنها جلوگیری کنیم و ارزش افزوده برای مردم محلی ایجاد شود.

در راستای محرومیت زدایی، در کنار معاونت علمی ریاست جمهوری در برگزاری نمایشگاه آباد ایران مشارکت جدی داشتیم و شرکت‌های مختلف ما در زمینه محرومیت زدایی کارهای متفاوتی انجام و ارائه دادند و امیدواریم از توان این شرکت‌ها در استانهای محروم یا کم برخوردار استفاده کنیم.

برای تامین آب مخصوصاً در استان‌های درگیر تنش آبی یا ارتقای وضعیت بهداشتی‌ و سلامت مناطق محروم چه اقداماتی در جهاد دانشگاهی انجام شده است؟

حوزه آب هم در تفاهمنامه با استاندار سیستان و بلوچستان مورد تاکید قرار گرفت؛ بعضی از واحدهای جهاد مثل واحد صنعتی اصفهان، در زمینه آب خیلی خوب کار کردند و این موضوع را به آنها محول کردیم ولی صادقانه بخواهم بگویم هنوز کامل نشده است.

وضعیت اجرا و پیشرفت طرح‌های کلان، پیشران ملی یا فناورانه‌ جهاد دانشگاهی چگونه است؟

یکی از طرح‌های کلان‌مان، مرکز ملی تحقیقات هوش مصنوعی است که البته واقعاً بودجه‌اش کم است و در صورت تامین اعتبار و راه اندازی سریع‌تر می‌توانیم تعداد زیادی از محققان را جذب کنیم و بستری هم برای کارآفرینی ایجاد شود. در حوزه‌های شکاف هیدرولیکی برای چاه‌های نفتی که تقریباً رو به موت و نیازمند به احیا هستند با همکاری وزارت نفت اقداماتی انجام داده ایم و برای تکمیل کار، منتظر تامین اعتبارات هستیم. یکی دیگر از کارهای بزرگ جهاد، طراحی و تولید ترکشن موتور قطار بوده که در دست انجام و پیشرفت است.

در حوزه‌ معدن برای مولدسازی معادن، کارهایی در حال انجام است و یکی از آنها توسعه فناوری‌های غنی سازی ذخایر هماتیت با همکاری وزارت صنعت است که با توجه به موفقیت محققان جهاد دانشگاهی در تبدیل هماتیت به مگنتیت، این کار گام مهمی در تامین ماده اولیه تولید فولاد در کشور به شمار می آید.