دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی ,علمی، پژوهشی و فناوری

جایزه ملی نوآوری اجتماعی؛ رقابت برای حل چالش‌های بزرگ ایران با ایده‌های نو

به گزارش پایگاه خبری علم و فناوری : در شرایطی که میلیون‌ها ایرانی با آسیب‌های اجتماعی، کمبود دسترسی به آب سالم و نبود آمار دقیق از معضلاتی مانند قاچاق روبه‌رو هستند، نوآوری اجتماعی به عنوان مسیری نو برای تغییر معرفی شده است."جایزه ملی نوآوری اجتماعی" با هدف حمایت از ایده‌های خلاقانه برای حل مشکلات اجتماعی کشور، فراخوان داده و در چهار سطح به ارزیابی طرح‌ها می‌پردازد.

پرچم‌داری نوآوری اجتماعی در میدان فناوری نرم 

سید مهدی شریفی، دبیر ستاد توسعه فناوری‌های نرم و خلاق معاونت علمی ریاست‌جمهوری، در نشست خبری «جایزه ملی نوآوری اجتماعی» با انتقاد از تمرکز صرف بر فناوری‌های سخت، از آغاز یک جریان جدی برای تقویت جایگاه فناوری‌های نرم در کشور خبر داد و گفت: «زمان آن رسیده که از نوآوری‌های فرهنگی و اجتماعی به عنوان ابزار قدرت نرم بهره بگیریم.

سید مهدی شریفی، دبیر ستاد توسعه فناوری‌های نرم و خلاق معاونت علمی ریاست‌جمهوری، صبح امروز در نشست خبری جایزه ملی نوآوری اجتماعی که در ساختمان معاونت علمی برگزار شد، بر لزوم تقویت رویکرد کشور به فناوری‌های نرم و صنایع خلاق تأکید کرد.

وی با بیان اینکه تاکنون مسیر توسعه فناوری در کشور عمدتاً بر پایه فناوری‌های سخت و اقتدارآفرین پیش رفته، گفت: «فناوری‌های نرم و صنایع خلاق مظلوم واقع شده‌اند و من آمده‌ام تا پرچم این حوزه را برافراشته کنم.»

شریفی با اشاره به ظرفیت بالای صنایع خلاق در تحول فرهنگی و اجتماعی افزود: «در حالی که بسیاری منتظر ورود تجهیزات خارجی هستند، کارگزاران صنایع خلاق، نیروهای خوش‌فکر و کارگران فرهنگی می‌توانند با قدرت نرم، رفتار و نگرش جامعه را تغییر دهند. تجربه جهانی نشان داده که کشورهایی که در عرصه قدرت نرم پیشتاز هستند، بر بستری از نوآوری فرهنگی ایستاده‌اند.»

او همچنین جایزه ملی نوآوری اجتماعی را گامی مهم در جهت تقویت این نگاه دانست و تصریح کرد: «در چهار ماه اخیر تلاش کردیم جایگاه فناوری‌های نرم را در کشور به نمایش بگذاریم و این جایزه، نمادی از این رویکرد نوین است.»

شریفی در ادامه از تمرکز ویژه ستاد بر چهار حوزه کلیدی انیمیشن، اسباب‌بازی، بازی‌های رایانه‌ای و حوزه‌های عمومی خبر داد و گفت: «انتخاب این حوزه‌ها بر مبنای استراتژی و تأثیرگذاری بلندمدت آن‌ها انجام شده است.»

او با تأکید بر عادلانه بودن حمایت‌ها بر اساس شاخص‌های کلیدی، اظهار داشت: «پرداخت‌ها و حمایت‌ها مبتنی بر ارزیابی دقیق بوده و به‌دور از سلیقه و رانت خواهد بود.»

دبیر ستاد نرم و خلاق با اشاره به نقش دانشگاه‌هایی مانند شهید بهشتی و شریف در اجرای این رویداد گفت: «برگزاری این جایزه پاسخی به مطالبه چندساله شورای عالی انقلاب فرهنگی و نهادهای دیگر است؛ ما این مسیر را آغاز کرده‌ایم تا تغییراتی بنیادین رقم بخورد.»

شریفی حل مشکلات اجتماعی با تکیه بر صنایع خلاق را از اهداف اصلی این حرکت دانست و افزود: «نوآوری اجتماعی باید دوباره به میدان بازگردد؛ چرا که بخش بزرگی از چالش‌های کشور، به‌ویژه موضوعاتی مانند بازماندگان از تحصیل، تنها از طریق راه‌حل‌های فرهنگی و نوآورانه قابل حل هستند. بیش از ۸۰ درصد ورودی‌های کلانتری‌ها از میان بازماندگان از تحصیل هستند و ما این موضوع را به شکل ویژه پیگیری می‌کنیم.»

او تأکید کرد که این حرکت صرفاً یک رویداد نمادین نیست و افزود: «ما دنبال تحول واقعی هستیم. رسانه‌ها در این مسیر باید دیده‌بان ما باشند و اگر از مسیر منحرف شدیم، هشدار دهند. هدف ما عبور از شعار و رسیدن به اقدام مؤثر است.»

اهمیت نقش فعالان اجتماعی در حل معضلات اجتماعی 

علی‌اصغر سعدآبادی، دبیر علمی جایزه ملی نوآوری اجتماعی، با اشاره به آمارهای نگران‌کننده در حوزه آسیب‌های اجتماعی، اظهار کرد: «حدود ۱۵ میلیون نفر در کشور به صورت مستقیم یا غیرمستقیم درگیر مواد مخدر هستند. بسیاری از روستاها هنوز از دسترسی به آب سالم محروم‌اند و در زمینه‌هایی چون قاچاق، آمار دقیق و رسمی وجود ندارد. در چنین شرایطی، نقش فعالان اجتماعی بیش از پیش اهمیت پیدا می‌کند.»

او ادامه داد: «این مسائل با راه‌حل‌های سنتی قابل حل نیستند و همین‌جاست که نوآوری اجتماعی وارد میدان می‌شود تا آینده‌ای روشن رقم بزند. نوآوری اجتماعی یعنی حل مسائل اجتماعی به روش‌هایی خلاقانه، اثربخش و با رویکردی کنشگرانه.»

به گفته سعدآبادی، معاونت علمی ریاست‌جمهوری با هدف حمایت از جریان نوآوری اجتماعی، ابزارهایی سیاست‌گذارانه طراحی کرده که یکی از مهم‌ترین آن‌ها جایزه ملی نوآوری اجتماعی است.

او افزود: «در کنار این جایزه، دو اقدام مهم دیگر نیز در حال اجراست. نخست، تدوین کتابی برای تعریف و تبیین شاخص‌های ارزیابی علمی ایده‌های نوآورانه اجتماعی؛ و دوم، برگزاری نخستین کنفرانس ملی نوآوری اجتماعی که بستری برای ارائه ایده‌ها و شکل‌گیری گفت‌وگوی علمی در این حوزه خواهد بود.»

سعدآبادی تأکید کرد که این جایزه دو جریان را به موازات دنبال می‌کند: نخست، رشد افرادی که ایده‌های نو دارند؛ و دوم، مواجهه با چالش‌های جدی کشور. «در ارزیابی طرح‌ها، تمرکز ما بر میزان تأثیر اجتماعی آن‌هاست و نه صرفاً پیامدهای اقتصادی.»

جایزه در چهار سطح طراحی شده است: نوآوری فردی، سازمانی، حکمرانی و نهایتاً نوآوری جمعی و شبکه‌ای. روند ارزیابی شامل چهار مرحله است: خوداظهاری، دگر ارزیابی، ارزیابی تخصصی و داوری علمی.

لبافی، از دیگر برگزارکنندگان این رویداد، گفت: «تمرکز ما بر سنجش دقیق تأثیر نوآوری‌های اجتماعی است. در این کنفرانس، از تولیدات علمی حمایت می‌شود تا به توسعه ادبیات و شاخص‌های ارزیابی در این حوزه کمک شود.»

براساس اعلام برگزارکنندگان، مبلغ جایزه اصلی ۲۰۰ میلیون تومان تعیین شده و تسهیلات ۵ میلیارد تومانی برای طرح‌های برگزیده در نظر گرفته شده است. همچنین جوایز تقدیری برای دیگر ایده‌های شایسته پیش‌بینی شده است.

این جایزه به ابتکار ستاد توسعه فناوری‌های نرم و هویت‌ساز معاونت علمی ریاست‌جمهوری برگزار می‌شود و مخاطبان آن شامل استارتاپ‌های اجتماعی، NGOها، تشکل‌های مردمی، پژوهشگران، دانشجویان و شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی هستند.

جایزه در پنج سطح محتوایی شامل: بلوغ نوآوری، رویش اجتماعی، پویایی اجتماعی، نهادینه‌سازی و تحول‌آفرینی اجتماعی ارزیابی می‌شود. همچنین جوایز ویژه‌ای برای طرح‌های مرتبط با سرمایه‌گذاری در تولید و حمایت از بازماندگان از تحصیل در نظر گرفته شده است.

مهلت ارسال مستندات تا ۱۵ آذرماه ۱۴۰۴ و از طریق وب‌سایت رسمی جایزه خواهد بود.