واحدهای فناور و شرکت‌های دانش‌بنیان ,علمی، پژوهشی و فناوری

ساخت دستگاه رادیولوژی ایرانی با کیفیت بالاتر و قیمت پایین‌تر توسط یک شرکت دانش‌بنیان

با توجه به مشکل تهیه ارز و مبادلات با خارج، بومی‌سازی این دستگاه‌ها یکی از نیازهای کشور بود که هم قیمت کالا مناسب‌تر و هم نیاز داخل تأمین شود.یک شرکت تولیدکننده دستگاه‌های رادیولوژی دیجیتال، تولیدکننده این تجهیزات در داخل کشور است که اکثر قطعات آن را با فناوری ایرانی تولید می‌کند. تا قبل از تولید، این دستگاه‌ها کلا وارد می‌شدند. این شرکت به دلیل تشخیص بهتر دستگاه‌های تولید داخل و هزینه‌ کمتر، اقدام به تولید این محصولات کرد و از 1402 دانش بنیان شد.

این دستگاه‌ها برای عکسبرداری از بیمار در بیمارستان و مراکز تصویربرداری استفاده می‌شود که در دو نوع ثابت و متحرک است. برای بیمارانی که قابلیت انتقال ندارند، از نوع متحرک آن و در بخش‌های مختلف بیمارستان استفاده می‌شود.

دستگاه ثابت و متحرک هرکدام چند مدل هستند بسته به نیاز و کاربردی که مراکز درمانی یا بیمارستان دارد که امکانات و قیمت مدل‌های متفاوت با هم فرق دارد. این شرکت هردونوع را تولید می‌کند.بهرام سپهی، مدیر فنی و عضو هیئت مدیره این شرکت در ارتباط با دلیل احساس نیاز برای تولید این دستگاه‌ها می‌گوید: «مبادلات با خارج و تهیه ارز خیلی مشکل شده و ارز با نرخ‌های مختلف در بازار است و گاهی بانک مرکزی ارز تخصیص نمی‌دهد یا دیر تخصیص می‌دهد. لذا ما تصمیم گرفتیم وابستگی خود را کمتر کنیم. ضمن این که اداره تجهیزات تشویق می‌کرد که درصد ساخت را بالا ببریم.»

جزئیات محصول

سپهی در ارتباط با جزئیات این محصول می‌گوید: «در حال حاضر رادیولوژی دیجیتال را تولید می‌کنیم. فقط دو سه ماژول(قطعه الکتریکی) آن وارد می‌شود و در این مورد هنوز به مرحله اقتصادی نرسیده که خودمان بتوانیم تولید کنیم. بقیه قسمت‌های دستگاه شامل قسمت‌های مکانیکی، بُردهای الکترونیک با آخرین ابزار و دستگاه‌های موجود در مجموعه طراحی و تولید می‌شود.

 همه این بُردها و قطعات مکانیکی که تولید شد به سالن مونتاژ می‌رود و روی هم سوار می‌شوند و تولید شکل می‌گیرد سپس به دست مراکز درمانی می‌رسد.کارخانه ما از سال 1385 راه اندازی شده و تولید می‌کردیم اما به مرحله بومی‌سازی این دستگاه به این اندازه (بیش از 60 الی 70 درصد داخل کارخانه خودمان ساخته می‌شود) دو سال است که رسیدیم و هنوز 30 درصد قطعات وارد می‌شود و وابسته هستیم و دنبال آن هم هستیم که بتوانیم بومی‌سازی را به 80 درصد برسانیم.»

تفاوت قیمت با نمونه وارداتی

سپهی در این‌باره می‌گوید: «محصول ما ارزانتر از وارداتی است اما به خاطر برخی از سیاست‎های وزارت صمت و بهداشت، قطعات با دلار تقریبا 80 هزار تومان به دست ما می‌رسد در صورتی که افرادی که دستگاه رادیولوژی وارد می‌کنند با ارز 32 هزار تومان وارد می‌کنند. طبیعتا ما قطعات اولیه را دو برابر آنها می‌خریم و باید خیلی ارزش افزوده ایجاد کنیم که محصول ما ارزان‌تر باشد؛ هرچند در حال حاضر هم ارزان‌تر هستیم اما اگر این رانت از وارد کننده برداشته شود، تولیدکننده‌ها بیشتر پا می‌گیرند و سود بیشتر و اشتغال‌زایی بیشتری ایجاد می‌شود.

قیمت تمام شده دستگاه‌ها با سطوح مختلف فرق دارد. ارزان‌ترین دستگاه‌ها چینی هستند. قطعات ما هیچ یک چینی نیستند یا تولید داخل هستند یا از قطعات اروپایی، ژاپنی و آمریکایی استفاده کردیم. اگر قطعات چینی استفاده شود، باز 10 الی 20 درصد بالاتراز قیمت ما می‌شود.تنها پیشنهاد ما این است که ارز تک نرخی شود و با همان نرخ که ما قطعات اولیه را وارد می‌کنیم وارد کننده نیز محصول را وارد کند.

 وارد کننده همه قطعات از ساده‌ترین تا پیچیده ترین را با ارز 32 تومان وارد می‌کند و رقابت با این‌ها برای ما سخت است.علی‌رغم این مسائل باز هم قیمت ما پایینتر است زیرا ارزش افزوده ای که ما ایجاد می‌کنیم خیلی زیاد است. قیمت قطعات های تک( High-tech) در بازار بین المللی هم بالا است و این محصولات ما حدود 30 درصد از اجناس اروپایی ارزان‌تر است.»

میزان نیاز کشور به دستگاه‌های رادیولوژی

مدیر فنی این شرکت می‌گوید: «الان 90 درصد دستگاه‌هایی که در مراکز درمانی نصب می‌شود تولید داخل است. نیاز کشور به این دستگاه‌ها سالیانه حدود 400 دستگاه است که ما حداقل 100 عدد تولید می‌کنیم و تا 200 عدد نیز ظرفیت داریم. در ارتباط با میزان اشتغال‌زایی نیز 130 نیرو داریم.»

مزیت محصول دانش بنیان

سپهی در ارتباط با دانش‌بنیان شدن محصولات این شرکت می‌گوید: «مزیت محصول دانش‌بنیان این است که اکثر قسمت‌های دستگاه رادیولوژی تولید ما فناوری خود ما است. شرکت‌های دیگر اکثرا قطعات را از خارج می‌آورند. ما نیز تا سال گذشته این کار را می‌کردیم. اداره تجهیزات پزشکی گواهینامه مونتاژ به ما داده بود و الان گواهی ساخت گرفتیم و دانش ساخت دستگاه رادیولوژی را بومی کرده‌ایم.»

مشکلات و چالش‌ها

مدیر فنی این شرکت در ارتباط با چالش‌های مربوط به پروانه تولید می‌گوید: «اگر وارد کننده باشید، سازمان انرژی اتمی فقط مدارک جزئی از شما می‌گیرد و اجازه می‌دهد شما وارد کنید اما الان که ما تولید کننده هستیم و پروانه تولید از اداره تجهیزات داریم از انرژی اتمی هم باید پروانه بگیریم و مدارکی که از ما می‌خواهند باید در آزمایشگاه‌های مورد تأیید خودشان باشد. این‌ها دوباره‌کاری و موازی‌کاری و هزینه‌بر است.

نمی‌شود از چند نهاد موازی پروانه گرفت. این سختگیری‌های غیر ضروری خلاف شعار حمایت از تولید است. تولید کننده باید از یک نهاد مشخص مجوز بگیرد اما ما باید از نهادهای مختلف بگیریم که کار همدیگر را قبول ندارند.اداره تجهیزات می‌گوید من متولی دستگاه‌های رایولوژی هستم و سازمان انرژی اتمی می‌گوید من متولی هستم. این دو نهاد با هم چالش دارند و جز مدت کوتاهی که تعامل خوبی داشتند، هیچگاه تعامل نداشتند.»