واحدهای فناور و شرکت‌های دانش‌بنیان

ساماندهی زنجیره ارزش دانش بنیان ها در گرو حمایت دولتی ها

به گزارش پایگاه خبری علم و فناوری : یکی از فاکتورهای مهم برای توسعه هر استان حرکت به سوی اقتصاد دانش بنیان است لذا باید دراین زمینه سیاست‌های بالادستی و پشتیبانی‌های تسهیلاتی فراهم واقدامات لازم انجام شود تا جوانان ما در شرکت‌های دانش بنیان مورد حمایت و پشتیبانی قرار بگیرند. حمایت دستگاه ها می‌تواند نوعی سازماندهی چندوجهی را بین دانش بنیان ها تا عرضه محصولات آنها در بازار به وجود آورند و همچنین براساس سلسله مراتب یک ساختارمشخص را نیز برای دستیابی به اهداف ایجاد کنند، همچنین تبادلات مکرر بین شرکت‌ها و مؤسسه‌ها با شرکت های دانش بنیان، هماهنگی و اعتماد بهتری را تقویت می‌کند و در ساماندهی زنجیره ارزش مؤثر است.

اکثر تجهیزات و محصولات فناورانه از دل تحقیقات دانشگاهی یا تحقیقات غیر‌صنعتی به‌وجود آمده و مراحل تجاری‌سازی و تولید را طی نکرده‌اند،همچنین حتی شرکت‌هایی که به تجاری‌سازی و تولید یک محصول یا قطعه فناورانه قادر شده‌اند نیز با چالش قرار گرفتن در زنجیره ارزش یک صنعت بزرگ‌تر که باعث اتصال آنها با صنعت و ایجاد شبکه بازرگانی و تأمین و بازاریابی و فروش می‌شود، مواجهند. یک شرکت دانش بنیان در مسیر بلوغ خود و تکمیل زنجیره ارزش خود نیازهای فناورانه خود را درک کرده و با توسعه و دستیابی به فناوری موجب رشد فناوری و فعالیت‌های دانش‌بنیان می‌شود. با این حال شرکت‌های کوچک و متوسط در اغلب کشورهای جهان با توجه به تجربه کم در مواجهه با فضای کسب و کار با مشکلات مشابهی روبه‌رو هستند که در مورد کشور ما نیز صادق است.

به علت نبود مراجع حمایت کننده و اثرگذار شرکت های کوچک نمی‌توانند روی تغییرات محیطی تأثیرگذارند و این مسأله آسیب‌پذیری این دسته از دانش بنیان ها را افزایش می‌دهد. تأمین منابع مالی برای این شرکت‌ها در مقایسه با شرکت‌های بزرگ مشکل‌تر است به ویژه آن‌که بانک‌ها شرایط سخت‌تری را از نظر وثیقه و نرخ بهره بالاتری به آنان تحمیل می‌کنند. گاهی نبود ساماندهی کامل خطوط ارتباطی و ارتباط منسجم تأمین کالا و قطعات زنجیره ارزش، بازار، تأمین مالی، همکاری‌های دانشی میان نهادها، باعث افزایش زمان استهلاک در این نوع شرکت‌ها و کاهش بهره‌وری آنها می شود.

تصویب قوانینی در راستای حمایت از دانش‌بنیان ها، تولیدات آنها واشتغال‌آفرینی صورت گرفته و به تمام دستگاه‌ها ابلاغ شده است که درصورت اجرا می تواند به شتاب گرفتن فعالیت ها در این حوزه و تسهیل‌گری، هموارسازی مسیر و حمایت از رونق فناوری و نوآوری در کشور کمک کند. قوانینی که نهادها را موظف به نقش آفرینی در تکمیل زنجیره ارزش و تولید اقلام راهبردی اولویت دار در کشور با استفاده از توان شرکت های دانش بنیان کرده است و تاکید دارد که این نهادها منابع و اختیارات خود را با اولویت استفاده از ظرفیت همه ذینفعان، شرکت ها و موسسات دانش بنیان، واحدهای فناور مستقر در مراکز رشد و پارک های علم و فناوری برای تکمیل و توسعه زنجیره های ارزش مذکور و تسهیل سرمایه گذاری و ارتقای توانمندی های فناورانه و تولیدی اقلام راهبردی در داخل کشور و توسعه صادرات، به کار گیرند.

تولید زنجیره ارزش دانش بنیان‌ها نیاز به ورود و حمایت نهادهای دولتی دارد

محمدرضا قربانی، رئیس پارك علم و فناوری خراسان شمالی درگفت وگو با خبرنگار ما می گوید: تولید زنجیره ارزش دانش بنیان‌ها اقدامی ملی است که نیاز به ورود و حمایت نهادهای دولتی دارد.

قربانی می افزاید: در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا برای اینکه هزینه‌های صرف شده کاهش یابد و درصد ایده‌هایی که به تجاری سازی رسیده و موفق شده‌اند را افزایش دهند، از روش‌هایی مانند ایجاد زنجیره ارزش به خصوص در بین فناورها و شرکت‌های دانش بنیان استفاده می‌کنند. 

او با بیان اینکه با ایجاد زنجیره ارزش یک شرکت دانش بنیان می‌تواند حداکثر ارزش را با کمترین هزینه ممکن به دست بیاورد، می افزاید: با استفاده از زنجیره ارزش می‌توان حلقه‌های مختلفی را به هم متصل کرد تا دانش بنیان‌ها با استفاده از این حلقه‌ها که هر کدام نیز بر اساس توانایی‌های یک شرکت دانش بنیان دیگر به وجود آمده‌اند و در واقع داشته‌های یک یا چند شرکت دیگر هستند بتوانند مسیر طولانی گفته شده را سریعتر و با گارانتی موفقیت بیشتری طی کند.

قربانی ادامه می دهد: تولید زنجیره ارزش دانش بنیان‌ها اقدامی ملی است که نیاز به ورود و حمایت نهادهای دولتی دارد، در این زمینه اقداماتی صورت گرفته است اما این اقدامات کافی به نظر نمی‌رسد.

رئیس پارك علم و فناوری خراسان شمالی می گوید: با توجه به اینکه خراسان شمالی جز مناطق کمتر برخوردار است سعی ما بر این بوده است که برای ایجاد زنجیره ارزش تا حد امکان از ظرفیت‌ها و فناوری‌های شرکت‌های دانش بنیان و فناور بومی استان در حل مسائل و چالش‌های استان استفاده کنیم. 

قربانی اضافه می کند: برای تحقق این هدف تاکنون پارک علم و فناوری اقدام به برگزاری چهار رویداد تانا توسعه و ارتقاء زیست بوم نوآوری استان‌ها نموده است.

او عنوان می کند: محور این رویدادها ارائه مسائل و چالش‌ها و نیازهای فناورانه استان در حوزه‌های کشاورزی صنایع غذایی سلامت و درمان و صنعت بوده است. 

رئیس پارك علم و فناوری خراسان شمالی می گوید: در مجموعه پارک و مراکز رشد، شرکت‌هایی حضور دارند که ماموریت آنها ایجاد زنجیره‌های ارزش است، این شرکت‌ها مسائل را می‌شناسند و با طراحی زنجیره ارزش ضمن افزایش سبد محصولات، تولیدات خود را جانمایی می‌کنند.

قربانی می افزاید: به عنوان نمونه یک شرکت فناور که در زمینه محصولات بهداشتی آرایشی با پایه گیاهی و طبیعی فعال است و نیاز به برخی گیاهان دارویی خاص دارد در بعضی روستاها و مناطق نیروی انسانی را آموزش می‌دهد و این نیروی انسانی با کشت و تولید گیاهان مورد نظر، محصولی را به تولید خواهد رساند و از این طریق علاوه بر اشتغال برای نیروی انسانی در مناطق محروم خدماتی نیز به شرکت‌های دانش بنیان ارائه می‌شود.

او ادامه می دهد: به عنوان مثال دیگر شرکت‌هایی در حوزه ساخت ماشین‌های خاص داریم که بر مبنای فعالیت آنها می توان کارگاه‌های کوچک را در مناطق محروم ایجاد کرد.نمونه این ماشین آلات دستگاه سی‌ان‌سی چوب است که می‌توان از خدمات این دستگاه‌ها در حوزه مبل سازی و مصنوعات چوبی بهره برد. 

نقش موثر زنجیره ارزش در ایجاد اشتغال پایدار

رئیس پارك علم و فناوری خراسان شمالی می گوید: اگر شرکت‌های دانش بنیان دستگاه‌های تولیدی خود را با تسهیلات مناسب در اختیار مددجویان کمیته امداد قرار دهند میتوان به ایجاد زنجیره ارزش و نیز اشتغال پایدار آنها کمک کرد. 

قربانی ادامه می دهد: علاوه بر این موارد پارک علم و فناوری برای ایجاد و ماندگاری این گونه زنجیره‌های ارزش صندوق پژوهش و فناوری استان، صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری، صندوق‌های کارآفرینی، بنیاد برکت و سایر نهادهای مالی را درگیر این طرح کرده است تا اقدام به تسهیلگری کنند.

او می افزاید: از نمونه‌های موفق زنجیره ارزش ایجاد شده با کمک پارک علم و فناوری با همکاری دیگر دستگاه‌های متولی می‌توان به زنجیره ارزش گیاهان دارویی اشاره کرد که از مرحله تولید بذر،کشت و برداشت تا فرآوری بسته‌بندی و نهایتاً بازاریابی و فروش می باشد.

رئیس پارك علم و فناوری خراسان شمالی می گوید: زنجیره ارزش دیگری در حوزه صنعت و معدن ایجاد شده است که از مرحله اکتشاف و استخراج تا مرحله فرآوری و تولید شمش و قطعات ادامه می یابد. 

قربانی می افزاید: همچنین در حوزه صنعت زنجیره ارزشی از مرحله احصای نیاز فناورانه و طراحی مجدد مسئله تا تهیه rfp و  ارائه راه حل و ساخت نمونه داخلی قابل رقابت با نمونه خارجی چه از نظر قیمت و چه از نظر عملکرد می باشد.

حمایت متولیان تاثیر زیادی درادامه حیات شرکت های دانش‌بنیان دارد

مدیر شرکت دانش بنیان راهکار ابزار بلقیس درگفت وگو با خبرنگار ما می گوید: با وجود این که حمایت دستگاه های دولتی و شرکت ها در استان تاثیر بسیاری در ادامه حیات شرکت های دانش‌بنیان دارد اما تاکنون حمایت و کمک دستگاه‌های دولتی و شرکت ها در حد شعار باقی مانده است.

احمدی می افزاید: پارک علم و فناوری دلسوزانه مشکلات و امور شرکت های دانش بنیان را دنبال می کند اما در این راه نیاز به حمایت دستگاه های دولتی است.

او با بیان اینکه با وجود شرکت متعدد در مناقصات اما کار به ما داده نمی شود، ادامه می دهد: شرکت های دانش بنیان در استان با وجود داشتن نیروهای انسانی متخصص و با علم و دانش اما مورد استقبال متولیان قرار نمی گیرند و به دانش ما بها داده نمی شود به دلیل بی مهری و نبود بازار کار در استان با وجود مشکلات فراوان اما مجبور به مهاجرت به خارج از استان و به استان های بزرگ همچون تهران شده ام.

احمدی  اضافه می کند: متاسفانه دراستان حمایت از شرکت های دانش‌بنیان و حمایت از تولید و نیروهای توانمند هیچ جایگاهی ندارد و سرمایه داران به فکر و معتقد به تولید و ساخت داخلی توسط نیروهای مجرب استان خود نیستند و تنها به فکر منافع خود هستند.

او با گلایه از عدم حمایت،می گوید: صنایع استان باید از فناوری دانش بنیان ها استقبال کنند اما بسیاری از دانش بنیان ها به دلیل عدم حمایت در حال تعطیلی هستند که باید تقویت شوند.

احمدی در ادامه با بیان اینکه تمام زندگی و سرمایه خود را برای راه اندازی و زنده نگه داشتن شرکت خود هزینه کردم و اکنون اکر وضعیت به همین روال پیش برود با سال ها سابقه کار و تخصص و دانش دیگر نمی توانیم دوام بیاوریم. 

او با بیان اینکه به دلیل نداشتن سرمایه اولیه شرکت های دانش بنیان به تنهایی و بدون حمایت قادر به تولید و دوام نیستند، می گوید:همین امر سبب مهاجرت بسیاری از نیروهای متخصص به خارج کشور شده است.

او می گوید: متولیان باید به فکر تولید داخل و محصولات دانش بنیان ها و عدم وابستگی به غرب و سایر کشورها باشند اما متاسفانه به تولید دانش بنیان‌ها بها داده نمی شود.

اقتصاد شرکت های دانش‌بنیان وابسته به بازاریابی است

مدیر یکی از شرکت های تولید تجهیزات الکترونیکی نیز در گفت وگو با خبرنگار ما می گوید: یکی از مهم‌ترین چالش‌های شرکت‌های دانش‌بنیان‌ بازار و مشتری‌هایی است که هدف شرکت‌های دانش‌بنیان است، اگر شرکت‌های دانش‌بنیان نتوانند بازار خوبی را پیدا کنند و محصولات خودشان را گسترش دهند و فراگیر کنند طبعاً آن اقتصاد خیلی رونق پیدا نمی‌کند.

زارعی می گوید: شرکت های دانش بنیان در ابتدای کار خود نیاز به حمایت دارد، بنابراین برای زنده ماندن ودوام کار، حمایت از این شرکت‌ها ضرورت دارد.

او یکی از مشکلات بزرگ در زمینه حمایت دستگاه های دولتی از دانش بنیان ها بحث کمک برای به نتیجه رساندن کسب و کار این شرکت ها عنوان می کند و می گوید: برخی از شرکت های دانش بنیان محصول محور و برخی خدمات محور هستند که حمایت های دولتی برای به نتیجه رساندن آنها بسیار مهم است.

این مدیرشرکت دانش بنیان می افزاید:دولتی ها با حمایت و خرید محصولات دانش بنیان ها و به کار گیری خدمات آنها می توانند به دوام این شرکت ها همچنین برای رشد و پیشرفت ورسیدن به زنجیره ارزش واقعی خود کمک شایانی داشته باشند.

زارعی می گوید: وقتی از حمایت دانش بنیان ها صحبت می کنیم شاید همه فکر می کنند منظورما پرداخت تسهیلات است اما منظور از به نتیجه رساندن و حمایت از این شرکت ها فقط  پرداخت وام نیست بلکه حمایت از محصولات و خدمات آنها است.

او جذب هر چه بیشتر سرمایه گذاران را در رونق کار شرکت های دانش بنیان مورد اهمیت دانسته و می گوید: شرکت های  دانش‌بنیان در سال های اولیه به دلیل نوپا بودن در پرخطرترین دوران خود هستند و به حمایت بیشتر نیاز دارند تا شکوفا شود.