کتاب‌ها، مقالات و مجلات

واکاوای مسائل علوم شناختی در شماره پنجم «خردورزی»

به گزارش پایگاه خبری علم و فناوری : 

پنجمین شماره از فصلنامه علوم اجتماعی خردورزی منتشر شد. مجله خردورزی با محوریت قرار دادن اندیشه بر اساس هویتی اسلامی به بررسی موضوعات اساسی در علوم انسانی و اسلامی با جمع‌آوری و بررسی آرای اندیشمندان و متفکران این حوزه‌ها به مدیرمسئولی رفیع‌الدین اسماعیلی و سردبیری مجید رحیمی می‌پردازد.

خردورزی در این شماره تلاش کرده با هدف تبیین ضرورت علوم‌شناختی و بررسی جایگاه آن در ایران و جهان، ذیل شش پرونده ماهیت علوم‌شناختی، فلسفۀ علوم‌شناختی، الهیات و علوم‌شناختی، علوم‌شناختی در ایران و جهان، وضعیت‌سنجی علوم‌شناختی و پروندۀ ویژه بررسی فعالیت‌های علمی شهید محسن فخری‌زاده در حوزۀ علوم‌شناختی و فناوری‌های نوین بپردازد، همچنین برخی از عناوین طرح شده در این شماره عبارت‌اند از: نسبت علوم اعصاب و ارادۀ آزاد، نقش مطالعات بدن‌مندی در تبیین و تبلیغ دین، علوم‌شناختی و تجربۀ نزدیک به مرگ و مغز، نقد تلقی افواهی از آزمایش‌های شناختی مرتبط با مفاهیم دینی، بررسی تعامل انسان و ماشین، اولویت‌های فناورانه در زیست‌بوم علوم‌شناختی، رویکرد پدیدارشناختی در علوم‌شناختی، بازخوانی و ارزیابی خبرگانی سند توسعه علوم‌شناختی، ظرفیت‌های فلسفه اسلامی برای تحول علوم‌شناختی است.

سردبیر در سرمقاله‌ این شماره با تیتر اتلاف انسان می‌خواهد بگوید اکتفای به نیازهای اعتباری موجب تلف شدن استعدادهای عظیم و ظرفیت تکوینی انسان است. نگارنده با بیان سیر تطور و تحول علوم در جهان از «دوران باستان و اختراع ابزارهای سنگی» تا «الگوریتم‌های هوش مصنوعی» می‌پردازد و به تبیینی از موضوع بحث یعنی علوم شناختی وارد می‌شود.

اولین بخش از این مجله به بررسی ماهیت علوم شناختی اختصاص دارد. پرسشی اساسی که در این فصل وجود دارد آن است که علوم شناختی چگونه بر زندگی و آینده انسان تأثیر می‌گذارد. دکتر فاطمه باذلی محبوب به بیان کاربرد علوم شناختی در آینده بشر می‌پردازد. وی بعد از بیان تاریخچه‌ای از علوم شناختی و جایگاه آن در ایران به بیان کاربردهای اصلی علوم شناختی با بیان بعضی از مصادیق آن مانند آموزش و یادگیری، روان‌شناسی جنایی، تصمیم گیری با رویکرد شناختی و غیره سیزده کاربرد را برای علوم شناختی عنوان می‌نماید.

بهار محمودی پژوهشگر علوم شناختی در یادداشتی تحت عنوان بازسازی ذهن؛ نگاهی به ربات‌های شناختی به بررسی ارتباط عصب روان شناختی و عصب شناختی می‌پردازد و در پایان نیز نتیجه می‌گیرد علوم شناختی همه ابعاد زندگی انسان را در بر می‌گیرد. نهال نوپا نیز عنوان یادداشتی از امین رمضانی دانشجوی دکتری علوم مهندسی و اعصاب است که به فناوری‌های نرم و علوم شناختی، بررسی تعامل انسان و ماشین و نسبت فناوری‌های شناختی در تبلیغ و تبیین دین و فرهنگ می‌پردازد. او در ادامه اولویت‌های فناورانه در زیست بوم علوم شناختی و وضعیت پروژه‌های شناختی در سطح کشور را مورد توجه قرار می‌دهد.

سومین مبحث این فصل به گفت‌وگو با دکتر احسان رضایت، عضو هیات علمی گروه علوم شناختی دانشگاه تهران با عنوان ماشین خودران اختصاص دارد که به بررسی جنبه‌ها و ساحت‌های مختلف اجتماع و کارکرد زیست بوم فناورانه علوم شناختی می‌پردازد.

حسین حسن‌پور، استادیار و محقق حوزه علوم شناختی محاسباتی از دانشگاه عالی دفاع ملی طی یادداشتی با عنوان «آیا محیط پیرامونی ما واقعی است؟» به بررسی فیلترهای ذهنی و درک پیرامونی انسان پرداخته است. احمد کاتب، پژوهشگر روانشناسی اجتماعی طی یادداشتی تحت عنوان «رایانه‌ها وارد جامعه می‌شوند!» درباره شناخت گرایی در روان شناسی اجتماعی بحث می‌کند. فاطمه توکلی نیز که پژوهشگر علوم اعصاب شناختی است در یادداشتی با عنوان ارزیابی شناختی؛ گذرگاهی جدید برای ورود به دنیای توانایی‌ها موضوع ارزیابی شناختی و اهداف آن را طرح و بررسی می‌کند. دکتر عباس پورهدایت، پژوهشگر مدل سازی شناختی از دانشگاه شهید بهشتی تهران در طی یادداشتی با عنوان جالب و قابل توجه «چه کسی باعث شد پادشاه لباس نپوشد؟» پیرامون تصمیم گیری از دیدگاه پژوهشگران دینی سخن به میان آورده است.