پزشکی و سلامت

کاهش نگران‌کننده نرخ زاد و ولد در استان مرکزی؛ هشدارها و برنامه‌های جدید برای افزایش جمعیت

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری از استان مرکزی طی سال‌های اخیر، استان مرکزی با کاهش چشمگیر نرخ زاد و ولد مواجه شده است. بر اساس آمارهای رسمی سازمان ثبت احوال، نرخ تولد در این استان به یکی از پایین‌ترین سطح‌های خود در دهه گذشته رسیده است.

عوامل کاهش زاد و ولد کارشناسان دلایل متعددی برای این کاهش ذکر می‌کنند که از جمله آن‌ها می‌توان به تغییرات اقتصادی و اجتماعی اشاره کرد. افزایش هزینه‌های زندگی، ناپایداری اقتصادی، و تغییر در الگوهای خانواده از عوامل کلیدی این روند هستند. همچنین، تغییر نگرش جوانان به ازدواج و تشکیل خانواده، تحصیلات طولانی‌تر و تمرکز بیشتر بر توسعه شغلی نیز در این مسئله تاثیرگذار بوده‌اند.

آمار زاد و ولد آمارهای منتشر شده از سوی اداره کل ثبت احوال استان مرکزی نشان می‌دهد که در سال گذشته، تعداد تولدها در این استان 10 درصد کاهش یافته است. این رقم نسبت به میانگین کشوری کاهش بیشتری را نشان می‌دهد و نگرانی‌هایی در خصوص ساختار جمعیتی و سالمندی در سال‌های آینده ایجاد کرده است( سازمان ثبت احوال استان مرکزی، آمارهای جمعیتی سال 1403).

به منظور مقابله با این روند، دولت و سازمان‌های محلی برنامه‌هایی نظیر مشوق‌های مالی برای خانواده‌های دارای فرزند، ایجاد تسهیلات مسکن و ارتقای زیرساخت‌های رفاهی را در نظر گرفته‌اند. برخی از مسئولان نیز بر لزوم ترویج فرهنگ ازدواج و فرزندآوری در میان جوانان تاکید دارند.

خبرگزاری علم و فناوری گفت‌وگویی با دکتر اردلان زیلابی معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اراک درباره فرزندآوری و نرخ موالید انجام داده است که در ادامه می‌خوانید:

دکتر اردلان زیلابی گفت: میزان فرزندآوری و نرخ موالید در استان مرکزی نسبت به جمعیت در سن باروری بسیار پایین بوده و روند کاهشی دارد.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اراک افزود: در کشور ما از دهه چهل برنامه‌های تنظیم و کنترل جمعیت آغاز شد، اما با وقوع انقلاب این روند متوقف گردید. در دهه ۷۰، سیاست‌های کنترل جمعیت با شدت بیشتری از سر گرفته شد و کتاب‌ها و دستورالعمل‌های متعددی در این زمینه ابلاغ گردید. با این حال، نتایج این فرایند به شکلی متفاوت از پیش‌بینی‌ها شکل گرفت. 

دکتر زیلابی ادامه داد: عوامل متعددی همچون مسائل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی بر کنترل جمعیت تأثیرگذار هستند؛ بنابراین نباید به آن نگاه تک‌بعدی داشت. متأسفانه، نرخ فرزندآوری در استان به سمت کاهش و حتی نزدیک شدن به صفر پیش می‌رود. 

وی بیان کرد: در هرم جمعیتی، قاعده هرم از جوانی به سالمندی و رأس آن از پیری به جوانی تغییر یافته است. فرزندآوری در فرهنگ و آداب ما همواره مایه افتخار و احترام به خانواده و بنیان آن بوده و به‌عنوان یکی از ارکان جامعه مورد توجه قرار داشته است، اما امروزه با افزایش سن ازدواج، تشکیل زندگی به تدریج جای خود را به طلاق داده است. 

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اراک تصریح کرد: از کل جمعیت استان، ۱۵۰ هزار نفر در رده سنی ۲۰ تا ۴۰ سال مجرد و بدون همسر هستند که در صورت فراهم شدن شرایط ازدواج برای آن‌ها، می‌توان به افزایش نرخ موالید کمک کرد. همچنین، حدود ۲۲۰ هزار زن متأهل در استان امکان فرزندآوری دارند، اما تنها برای ۱۷ هزار نفر از آن‌ها ثبت باروری و موالید گزارش شده است، به عبارتی فقط ۸ درصد این جمعیت دارای فرزند شده‌اند. 

دکتر زیلابی در پایان صحبتهای خود برای رفع موانع ازدواج و تسهیل این امر توسط دستگاه‌های مسئول تأکید کرد و افزود: از آبان ۱۴۰۰، در راستای سیاست‌های افزایش جمعیت، مصوبات و لوایحی از سوی مجلس شورای اسلامی، به دنبال منویات مقام معظم رهبری، به دانشگاه علوم پزشکی ابلاغ شد که این دانشگاه اهتمام ویژه‌ای به این موضوع داشته است. پیش از اجرای این سیاست‌ها و تشکیل ستاد مربوطه، استان مرکزی در رتبه ۲۶ کشور قرار داشت. اما در سال گذشته با توجه و تلاش ویژه نسبت به این قانون و فشار رئیس دانشگاه علوم پزشکی برای اجرای آن توسط دستگاه‌های مرتبط، رتبه استان از ۲۶ به ۱۱ ارتقا یافته است.