همایش‌ها و جشنواره‌ها ,دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی

در همایش بین المللی بادگیر دانشگاه یزد مطرح شد؛

اهمیت بادگیر را باید فراتر از یک سازه معماری ساده دانست

به گزارش پایگاه خبری علم و فناوری : دومین همایش بین‌المللی بادگیر با حضور جمعی از اعضای هیئت‌علمی، صاحب‌نظران این حوزه، دانشجویان و چند تن از مسئولان استانی در دانشگاه یزد برگزار شد.

دکتر سیدعلیرضا افشانی معاون پژوهش و فناوری دانشگاه یزد در این همایش گفت: شهر یزد با بادگیرها شناخته شده است و به یک نماد برای معرفی یزد تبدیل شده و زندگی مسالمت آمیز با طبیعت گرم و خشک به کمک این بادگیرها زیست پذیر شده اند و به شکل‌گیری سکونت‌گاه یزد و تداوم آن کمک کردند.

وی افزود: بادگیر یکی از منابع مهم تبدیل انرژی است و دانشگاه یزد با همین نگاه مرکز پژوهشی بین‌المللی بادگیر را راه‌اندازی کرده است و ذیل این مرکز گروه‌های پژوهشی فن‌آوری بادگیر و معاصرسازی و تجاری‌سازی بادگیر راه‌اندازی شده است.

دکتر افشانی در ادامه سخنان خود اعلام کرد: یک نشریه پژوهشی جدید در این راستا در مرحله اخذ مجوز از وزارت علوم قرار دارد و پس از اخذ مجوز، به زبان انگلیسی منتشر خواهد شد. یونسکو در انتشار این فصلنامه همکاری خواهد داشت و این امر می‌تواند به انتشار گسترده‌تر فعالیت‌های پژوهشی و علمی دانشگاه یزد در عرصه داخلی و خارجی کمک کند.

وی در ادامه به دیگر فعالیت‌های در دست پیگیری مرکز پژوهشی بادگیر اشاره کرد و گفت: امروز اولین اطلس بادگیر در همین همایش رونمایی خواهد شد.

وی افزود: در دو سال گذشته، شانزده طرح پژوهشی در مرکز بادگیر با همکاری نهادهای مختلف از جمله شهرداری‌ها و میراث فرهنگی انجام شده است. این فعالیت‌های پژوهشی نشان‌دهنده تلاش‌های دانشگاه یزد در جهت ارتقاء سطح علمی و پژوهشی و همکاری‌های بین‌المللی است.

عزیزالله سیفی، رئیس شورای اسلامی شهر یزد، در نشستی با اشاره به اهمیت بادگیرها به عنوان نماد معماری سنتی یزد، گفت: در زمانی که تکنولوژی روز وجود نداشت، مردم یزد در منطقه‌ای گرم و خشک توانستند با ساخت بادگیر، زندگی آرامش‌بخشی را با تکنولوژی خاص خود به وجود آورند.

از نظر زیبایی، بادگیرها منحصر به فرد هست

وی افزود: از نظر زیبایی، بادگیرها منحصر به فرد هستند و مردم یزد توانستند با فکر و ایده هنری، این طرح را در شهر اجرایی کنند و ما باید بتوانیم این ظرفیت را به دنیا معرفی کنیم.

سیفی با اشاره به قرارداد خواهرخواندگی شهر تاریخی یزد با ۸ شهر دیگر، اعلام کرد: به زودی قرارداد خواهرخواندگی با شهر پرباران انزلی نیز منعقد خواهد شد.

وی همچنین تأکید کرد: یزد به دلیل توجه به بافت تاریخی، اولین شهرداری مناطق تاریخی را با هدف حفظ و احیای مناطق تاریخی ایجاد کرده است و بودجه مناسبی به این حوزه اختصاص داده‌ شده است.

سیفی در پایان بر اهمیت استفاده از ظرفیت‌های طبیعی و تاریخی یزد در راستای توسعه صنعت گردشگری تاکید کرد و گفت که امروزه بسیاری از کشورهای پیشرفته بیشترین درآمد خود را از صنعت توریسم به دست می‌آورند. وی اظهار داشت که ایران به دلیل داشتن ظرفیت‌های تاریخی و طبیعی غنی، می‌تواند از این پتانسیل‌ها برای رشد و توسعه اقتصادی استفاده کند.

بادگیرها نشان دهنده خلاقیت گذشتگان ما در حل مسائل محیطی هستند

دکتر رضا اکبری رییس دانشکده هنر و معماری دانشگاه یزد در این همایش به اهمیت مرکز پژوهشی بادگیر این دانشگاه اشاره کرد و اظهار داشت: این مرکز به عنوان پژوهشکده نوع یک، نقش مهمی در ترویج پژوهش‌های مرتبط با بادگیرها و معماری پایدار ایفا می‌کند.

دکتر اکبری بیان کرد: در سال‌های گذشته، فعالیت‌های ارزنده‌ای در مرکز پژوهشی بادگیر انجام گرفته است که بیشتر در حوزه ثبت بوده و اکنون به اطلس بادگیرهای ایران رسیده است. این تلاش‌ها باعث حفظ و ثبت بادگیرها و همچنین توجه به وجه کاربردی و کارکردی آن‌ها شده است.

وی ادامه داد: تمرکز ما بر ثبت و حفاظت از بادگیرها بسیار ارزشمند است، اما باید به تدریج به وجه کاربردی و کارکردی آن‌ها نیز توجه کنیم. بادگیرها به عنوان یک فناوری تاریخی، نشان دهنده ابداع و خلاقیت گذشتگان ما در حل مسائل محیطی هستند.

دکتر اکبری تأکید کرد: ما باید از گذشته بیاموزیم که چگونه مسائل را حل کنیم و به کم قانع نشویم. این ابداع‌ها را به المان‌های شهری تبدیل کنیم و در طراحی‌هایمان به آن‌ها توجه کنیم.

وی افزود: توجه به وجه فناورانه و کارکردی بادگیرها و تعامل رشته‌های مختلف معماری، سازه، مکانیک و هنر می‌تواند به حل مسائل امروز کمک کند. ما نیازمند همکاری و هم‌نشینی این رشته‌ها هستیم تا بتوانیم به خلاقیت و ابداع در حوزه معماری پایدار دست یابیم.

دکتر اکبری در پایان گفت: امیدواریم که با همکاری پژوهشگران و متخصصین در این همایش، بتوانیم به اهداف خود در حوزه پژوهش‌های مرتبط با بادگیرها و معماری پایدار برسیم.

بادگیرها نمادی از پایداری و سازگاری معماری با محیط زیست هستند

دکتر علیرضا نقوی، مدیر منطقه بافت تاریخی شهرداری یزد، در سخنانی بر اهمیت بادگیرها به عنوان بخشی از معماری سنتی ایران و هویت فرهنگی یزد تاکید کرد. 

وی اظهار داشت: بادگیرها نه تنها در حوزه معماری بلکه در فضای اجتماعی نیز نقش مهمی داشته‌اند و نشان دهنده جایگاه اجتماعی مالکین خانه‌ها بوده‌اند.

دکتر نقوی افزود: بادگیرها نمادی از پایداری و سازگاری معماری با محیط زیست هستند. شهر یزد در سال ۱۳۹۷ به عنوان پایتخت شهرهای پایدار جهان شناخته شد و تلاش‌هایی برای حفظ و حفاظت از خط آسمان و المان‌های شهری نظیر بادگیرها انجام شده است.

وی به اهمیت ثبت میراث جهانی یزد و تعهد مدیریت شهری به حفظ این میراث اشاره کرد و گفت: شهرداری یزد تلاش کرده تا با حفظ خطوط آسمان و المان‌های شهری مانند بادگیرها، به پایداری و ارتقاء کیفیت زندگی ساکنین شهر کمک کند.

دکتر نقوی همچنین به انتقاداتی اشاره کرد که در خصوص استفاده نکردن بهینه از دستاوردهای گذشته مطرح شده و گفت: متاسفانه در بسیاری از موارد نتوانسته‌ایم از فرصت‌ها و منابع موجود به درستی استفاده کنیم و این امر باعث فرصت‌سوزی شده است.

وی به اهمیت حفظ بناهای تاریخی و الگوهای معماری گذشته اشاره کرد و گفت: در بافت تاریخی یزد باید بناهای خشتی و الگوهای سنتی معماری حفظ شوند و همچنین نیازهای مدرن زندگی امروز نیز مد نظر قرار گیرد. این کار نیازمند مشوق‌های مناسب و همکاری شهرداری و شورای شهر است.

دکتر نقوی با بیان اینکه باید امروزه به معماری قدیم برگردیم گفت: بر اساس الگوهای علمی و تجربیات بزرگان باید به معماری نگاه کنیم.تجربه‌ها باید منتقل شده تا آسیب به زندگی کمتر شود.

وی تصریح کرد:‌ما باید نیازهای مردم را برای زندگی امروز ببینیم و این نگاهی است که باید در فضای دانشگاهی وجود داشته باشد.

وی طی سخنانی به اهمیت تلفیق سنت و فناوری روز در ترویج معماری پایدار و حفظ بافت تاریخی اشاره کرد. وی اظهار داشت: یکی از اهداف ما در این دوره، ارتقاء کیفیت زندگی در بافت تاریخی و ماندگاری مردم با توجه به نیازهای روز است.

دکتر نقوی افزود: جدا از بافت تاریخی، ترویج معماری پایدار که ترکیبی از سنت و فناوری روز است، از اهداف اصلی ما است. دستاوردهای این اقدامات در حوزه معماری و بافت تاریخی قابل مشاهده است. 

وی در ادامه گفت: در دوره اخیر تلاش کرده‌ایم که کیفیت زندگی را در بافت تاریخی بهبود بخشیم و شرایطی فراهم کنیم که مردم با توجه به نیازهای روز خود بتوانند در این بافت زندگی کنند. 

دکتر نقوی همچنین به همکاری‌های مستمر میان دانشگاه‌ها و مدیریت شهری اشاره کرد و اظهار داشت: اساتید و دانشجویان مقطع ارشد و دکترا می‌توانند نقش مهمی در طراحی و اجرای پروژه‌های شهری داشته باشند.امیدواریم این همکاری‌ها در کنار حمایت‌های مدیریت شهری، به موفقیت‌های بیشتری در حوزه فضاسازی و طراحی شهری منجر شود.

وی در پایان تاکید کرد: امیدواریم با همکاری‌های مشترک و پشتیبانی از پروژه‌های دانشگاهی، بتوانیم به اهداف خود در زمینه معماری پایدار و حفظ بافت تاریخی دست یابیم.

اهمیت بادگیر را باید فراتر از یک سازه معماری ساده دانست

دکتر حسین مهدوی‌پور، رئیس مرکز پژوهشی بین‌المللی بادگیر دانشگاه یزد و دبیر علمی این همایش، در سخنان خود به دستاوردهای مهم مرکز پژوهشی بادگیر اشاره کرد و گفت: در طول فعالیت این مرکز، با همکاری استادان دانشکده هنر و معماری دانشگاه یزد، حدود ۷۵۰۰ بادگیر در سراسر کشور شناسایی شده‌اند. متاسفانه تعدادی از این بادگیرها به دلایل مختلف تخریب شده‌اند، اما خوشبختانه در سال‌های اخیر، مردم ما با درک اهمیت این میراث فرهنگی، تلاش کرده‌اند تا آسیب‌های وارد شده را جبران کنند.

دکتر مهدوی‌پور در ادامه اهمیت بادگیر را فراتر از یک سازه معماری ساده دانست و افزود: بادگیر تنها یک ساختار خشت و گلی روی سقف خانه‌ها نیست. این پدیده نمایانگر یک تفکر است که باید از آن دفاع کنیم. 

وی اظهار کرد: تمامی آثار تاریخی ما دارای ارزش هستند زیرا نشان‌دهنده ردپای تمدن و تاریخ ما هستند. انسان با اندیشه‌هایش شناخته می‌شود و برخی از این اندیشه‌ها در آثار تمدنی، همچون بادگیر، تجلی می‌یابد. بادگیر، به عنوان یک نمونه برجسته از این اندیشه‌ها، به نوعی نمود تمدنی است که در طول تاریخ در زندگی مردم تاثیر داشته و همچنان کارآمد باقی مانده است.

وی سپس به دو هدف اصلی مرکز پژوهشی بادگیر اشاره کرد: اولین هدف ما ثبت این تفکر است. این تفکر، که ریشه در یک تکنولوژی بومی و پایدار دارد، می‌تواند الگویی برای معماران جوان، صنعتگران و عموم مردم باشد. دومین هدف ما، ترویج این تفکر و نهادینه‌سازی آن در جامعه است. مرکز پژوهشی بادگیر در تلاش است تا این مفاهیم را به نسل‌های جدید منتقل کند و از آن‌ها در راستای توسعه و پیشرفت استفاده نماید.

دکتر مهدوی‌پور در ادامه از دستاوردهای پژوهشی مرکز یاد کرد و گفت: در سال گذشته، با انجام ۱۶ طرح پژوهشی در سطح کشور، توانستیم بادگیرهای مختلف را شناسایی و مورد مطالعه قرار دهیم. نتایج این پژوهش‌ها نشان داد که بادگیرها در مناطق مختلف ایران تفاوت‌های بسیاری دارند و هر کدام از آن‌ها نمایانگر یک تکنولوژی خاص است. بادگیر یک سازه پیچیده است که نیازمند تخصص‌های خاص است و متاسفانه در این حوزه کمبود نیروی متخصص احساس می‌شود. مرکز پژوهشی بادگیر قادر است این تکنولوژی را رصد کرده و آن را به روز نگه‌دارد.

وی در ادامه افزود: یکی از اقدامات مهم مرکز، تأسیس نشریه علمی با عنوان "بادگیر" است که به همت دانشگاه یزد در حال راه‌اندازی است. این نشریه به منظور ثبت یافته‌ها و دستاوردهای پژوهشی در سطح جهانی ایجاد می‌شود. در این راستا، بادگیر به عنوان یک پدیده معماری و فناوری، یکی از محورهای برجسته‌ای است که می‌توانیم در سطح جهانی مطرح کنیم. در شرایط کنونی که با بحران انرژی مواجهیم، یکی از راهکارهای مدیریت مصرف انرژی، بازگشت به تفکری است که منجر به خلق بادگیرها شده است.

دکتر مهدوی‌پور همچنین به برگزاری همایش‌ها و نمایشگاه‌های جانبی در این راستا اشاره کرد و گفت: در حاشیه این همایش، نمایشگاهی از ۸۰ اثر نقاشی و هنرهای تجسمی استادان و دانشجویان دانشگاه یزد برگزار خواهد شد. همچنین، یکی از مهم‌ترین دستاوردهای این مرکز، رونمایی از کتاب "اطلس بادگیر" است. این کتاب، جلد اول آن شامل بادگیرهای ثبت شده در یزد است و در مراحل بعدی، بادگیرهای دیگر شهرهای ایران نیز در آن معرفی خواهند شد.

در پایان، دکتر مهدوی‌پور بر اهمیت ثبت جهانی بادگیر تأکید کرد و افزود: هدف نهایی ما این است که صنعت بادگیر را به نام ایرانیان ثبت کنیم و با همکاری دانشگاه، شهرداری و میراث فرهنگی، آن را در فهرست میراث جهانی ثبت نماییم. برگزاری این‌گونه همایش‌ها و فعالیت‌ها فرصتی است تا بتوانیم ثبت جهانی بادگیر را به‌طور جدی پیگیری کنیم و گامی موثر در این زمینه برداریم.

رونمایی از کتاب "اطلس بادگیر"

دکتر محمدرضا نقصان محمدی، دبیر علمی این همایش، در سخنان خود با اشاره به اهداف این همایش گفت: این همایش علاوه بر توجه به محورهای اصلی خود، بر علم، فن، هنر، تکنولوژی و زیبایی بادگیرها در شهر یزد نیز تأکید دارد. 

وی تصریح کرد: ما در این همایش نزدیک به ۵۰ مقاله علمی پژوهشی دریافت کرده‌ایم که از میان آن‌ها ۱۵ مقاله برای ارائه انتخاب شدند. این همایش تنها به ارائه مقالات محدود نمی‌شود، بلکه شامل رونمایی از کتاب "اطلس بادگیر"، برگزاری نمایشگاه و نشست‌های علمی نیز خواهد بود. علاوه بر این، برخی طرح‌های پژوهشی نیز در این رویداد ارائه خواهد شد.

وی در ادامه به اهمیت موضوع منظر بادگیر در مکتب شهری یزد اشاره کرد و افزود: یکی از نکات برجسته‌ای که باید در نظر گرفته شود، بحث منظر بادگیر در مکتب شهر یزد است، به ویژه بادگیرهایی که دیگر در دسترس نیستند. امیدوارم که بتوانیم بادگیر را که در دوره خود یکی از پیشرفته‌ترین روش‌ها و تکنولوژی‌های بلندمرتبه‌سازی بود، به‌عنوان ترکیبی از فن و هنر در نظر بگیریم. سازه بادگیر به عنوان یکی از فنی‌ترین سازه‌های بلندمرتبه‌سازی، نمونه‌ای بارز از هوش و ابتکار مهندسی در معماری سنتی ایرانی است.

دکتر علی شهابی‌نژاد نیز در این مراسم گزارشی از برنامه‌های همایش دو روزه ارائه کرد و به برگزاری همایش به‌صورت حضوری و مجازی اشاره نمود.

در آیین افتتاحیه این همایش، از کتاب "اطلس جامع بادگیرهای ایران" رونمایی شد.

انتهای پیام/