به گزارش خبرگزاری علم و فناوری از اردبیل؛ مطابق ســند راهبردی کشــور در امور نخبگان (مصوب 248 جلسه شورایعالی انقالب فرهنگی در مهرماه 1391)، نخبه به فردی برجسته و کارآمد اطالق می شود که در خلق و گســترش علم، فناوری، هنر، ادب، فرهنگ و مدیریت کشــور در چارچوب ارزش های اســلامی اثرگذاری بارز داشته باشد و همچنین فعالیتهای وی بر پایه هوش، خالقیت، انگیزه و توانمندی های ذاتی از یکســو و خبرگی، تخصص و توانمندیهای اکتســابی از سوی دیگر، موجب سرعت بخشیدن به پیشرفت و اعتلای کشور شود.

قابل استدلال است که برون کوچی نخبگان علمی خسارت های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی زیادی بر جامعه وارد می ســازد. چالش مهمتری که در جامعه وجود دارد این واقعیت است که از دانایی، توانایی، مهارت و تجربه بســیاری از نخبگان علمی حاضر و ســاکن در ایران، به هنگام و بهینه استفاده نمی شود؛ واقعیتی که شاید بتوان از آن به عنوان هدر رفت نخبگان علمی تعبیر نمود.

به همین منظور، کارگروه تحلیل و بررسی برون کوچی نخبگان و فارغ التحصیلان مقاطع عالی در خانه نخبگان بسیج علمی استان اردبیل برگزار شد.

دکتر سلمان فیضی، کارشناس موسسات و بازاریابی پارک علم و فناوری استان اردبیل در این کارگروه اظهار داشت: بایستی به موضوع برون کوچی نخبگان در سطح کلان نگاه کرد و عوامل و شاخص های تاثیرگذاری در برون کوچی را بررسی کرد.

وی با بیان اینکه افرادی در داخل و خارج هستند که نخبه نیستند ولی نخبه ها را هوشمندانه جذب می کنند، تصریح کرد: این افراد برنامه خاصی در این حوزه دارند و به صورت حمایتی به این موضوع نگاه نمی کنند و فقط به فکر منافع خودشان هستند.

فیضی گفت: در حوزه گردشگری دو اصطلاح دفع عوامل و جذب عوامل وجود دارد که می توان این دو عامل را به حوزه مرتبط دانست. عواملی وجود دارد که به صورت دافعه عمل می کند و انگیزه خروج از کشور را برای نخبگان تقویت می نماید و همچنین عواملی هم وجود دارد که نخبگان را می تواند جذب کند و انگیزه برون کوچی را کاهش دهد.

کارشناس موسسات و بازاریابی پارک علم و فناوری اردبیل گفت: ما زمانی می توانیم در سیاست گذاری و شناسایی موضوع قوی تر عمل کنیم که نگاه علمی و تحقیقی به مسئله داشته باشیم تا به شناخت دقیقتر این مسئله دست یابیم.

فیضی گفت: برخی از افرادی که اقدام به مهاجرت می کنند اندوخته علمی دارند و به موفقیت های علمی رسیدند و برخی نیز در حوزه صنعت و اختراع به موفقیت دست یافته اند و همچنین افرادی که در حوزه کسب و کار موفق هستند و گروه ورزشکاران به نام قهرمانان ورزشی اقدام به مهاجرت می کنند.

وی با اشاره به اهداف تشکیل این کارگروه افزود: هدف از تشکیل این کارگروه جذب نظرات افراد شاخص و دغدغه مند این حوزه است تا بتوانیم از جامعه آماری و جامعه اطلاعاتی استفاده کنیم و همچنین ارگان هایی را که مسئولیت این حوزه دارند را شناسایی کنیم.

کارشناس موسسات و بازاریابی پارک علم و فناوری اردبیل گفت: ما بایستی در ابتدا به شروع مسئله اشرافیت داشته باشیم و همچنین عوامل دافعه و جاذبه را شناسایی کنیم.

وی گفت: نخبگان به خاطر اینکه صاحب فکر و مهارتی در حوزه کسب و کار هستند و عنصر درونی خاصی دارند از عزت نفس بالایی برخوردارند و بسیار شکننده هستند و روحیه و ویژگی های شخصیتی خاص دارند.

دکتر موسی ترابی مدیر پژوهش دانشگاه محقق اردبیلی، نیز در این کارگروه تصریح کرد: موضوع برون کوچی نخبگان پیچیده و مشکل خاص اجتماعی است که یک روزه اتفاق نیافتاده است و تصمیم گیری در مورد آن چیزی نیست که یک لحظه ای به آن عمل کرد. قطعا مسائلی پیش آمده و در نهایت به جایی رسیده است که تبدیل به یک معضل اجتماعی شده است.

ترابی تصریح کرد: شرایط طوری شده است که هر دانشجویی به دنبال خروج از کشور است یکی از این ها هم فشار همسالان نیز در ایجاد انگیزه برای مهاجرت تاثیر گذار بوده است.

وی با اشاره به عوامل دافعه نخبگان افزود: وضعیت نابسمان اقتصادی، و عدم اشتغال در تخصص خود یکی دیگر از عواملی است که موجب شده است نخبگان به فکر خروج از کشور بیافتند. چرا که آنها روحیه حساسی دارند و به هر ذلتی تن نمی دهند.

وی گفت: اگر بخواهید به جامعه آماری از مهاجرت دست پیدا کنید بهتر است به دارالترجمه ها نیز مراجعه کنید، چرا که تقاضای ترجمه مدارک تحصیلی رو به افزایش است.

مدیر پژوهش دانشگاه محقق اردبیلی اظهار کرد: کشورهای دیگر با مهیا کردن امکانات و گذاشتن تجهیزات مورد نیاز، نخبگان را به سمت خود جذب می کنند تا بهره وری را در کشور خود افزایش دهند. اما شرایط در کشور ما متاسفانه طوری شده است که به دلیل تحریم های ظالمانه علیه کشورمان، دستگاه هایی با فناوری بالا را نمی توانیم تهیه کنیم و در اختیار نخبگان قرار دهیم.

وی با اشاره به مشکلات اجرایی در پژوهش افزود:  در جهان، علم به سرعت پیش می رود و بایستی به نوسازی ناوگان پژوهشی توجه ویژه ای داشت و این تجهیزات باید هر 5 سال یکبار تعویض شوند.

ترابی ادامه داد: ما برای حل این مشکل باید به مهندسی معکوس رو بیاوریم و این دستگاه در داخل کشور تولید شود.

مدیر پژوهش دانشگاه محقق اردبیلی گفت: برای جذب نخبگان باید شرایطی را در کشور مهیا کنیم تا از لحاظ مالی فرد نخبه دچار مشکل نشود و به نظر من اصلی ترین مانعی که مهاجرت رخ می دهد نیازهای مالی است.

وی با بیان اینکه نخبگان سرمایه علمی کشور هستند افزود: دستگاه های اجرایی باید شایسته سالاری واقعی را در کشور به وجود آورند. آن موقع است که خود فرد نخبه نیز پای کار می آید.

ترابی گفت: عوامل دیگری که در مهاجرت نخبگان تاثیر دارد تبلیغات و فضای مجازی و آزادی های اجتماعی است. در بحث تبلیغات، فضا را طوری نشان می دهند که نخبگان تمایل به مهاجرت پیدا می کنند اما در واقعیت شرایط در آنجا به گونه ای دیگر است.

ترابی به مشکلات موجود در دانشگاه ها اشاره کرد و گفت: یکی از مشکلات دانشگاه ها این است که رشته های علوم پایه از قبیل شیمی، فیزیک و ریاضی محض کار ندارند و این مسئله در دنیا اثبات شده است که اگر در هر کشور علوم پایه تضعیف شده باشد پایه های علمی آن کشور ضعیف می شود.

وی در پایان بیان کرد: وظیفه حاکمیت و  دولت این است که شرایط را طوری مهیا کنند محققان و نخبگان در این کشور بمانند و یا اینکه دوباره به کشور بازگردند در این زمینه سایر دستگاه های اجرایی و بنیاد ملی نخبگان هم می توانند به حل این معضل اجتماعی کمک نمایند.

انتهای پیام/