علمی، پژوهشی و فناوری

ذره‌بین «هابل» و «جیمز وب» روی کرکس فضایی

به گزارش پایگاه خبری علم و فناوری :  به نقل از ناسا، مشاهدات مشترک «هابل» و «جیمز وب» درباره خرده‌قرص اطراف ستاره «کرکس نشسته»، جزئیات جدیدی را از آن ارائه می‌دهند و همچنین این دو تلسکوپ فضایی در همکاری جدید خود، پرتره زیبایی را نیز از دو کهکشان در حال برخورد به نمایش گذاشته‌اند.

گروهی از ستاره‌شناسان «دانشگاه آریزونا» (UArizona) از تلسکوپ‌های فضایی «هابل» و «جیمز وب» برای بررسی عمیق و بی‌سابقه یک خرده‌قرص با قطر حدود ۱۰۰ میلیارد مایل استفاده کردند که ستاره «کرکس نشسته» یا «وگا» (Vega) را احاطه کرده است.

 «آندراس گاسپار» (Andras Gáspár) از پژوهشگران این پروژه گفت: این نمای بسیار واضح از وگا بین تلسکوپ‌های هابل و جیمز وب دیده می‌شود. این یک منظومه اسرارآمیز است، زیرا برخلاف سایر قرص‌های دور ستاره‌هاست که ما آنها را مشاهده کرده‌ایم. قرص دور وگا به طرز مضحکی صاف است.

جیمز وب، درخشش فروسرخ ساطع‌شده از قرص حاوی ذرات به اندازه شن را دید که در اطراف ستاره آبی-سفید ۴۰ برابر درخشان‌تر از خورشید ما می‌چرخند. هابل، یک هاله بیرونی از این قرص را با ذرات بزرگتری مشاهده کرد که نور ستارگان را منعکس می‌کنند.

خرده‌قرص‌ها باقی‌مانده گرد و غبار و گاز‌هایی هستند که روزگاری در اطراف ستاره‌های جوان در حال چرخش بوده‌اند. توزیع گرد و غبار در خرده‌قرص وگا به صورت لایه‌لایه است، زیرا فشار نور ستاره، دانه‌های کوچک‌تر را سریع‌تر از دانه‌های بزرگ‌تر بیرون می‌راند. «شویلر وولف» (Schuyler Wolff) پژوهشگر ارشد این پروژه گفت: این که ما شاهد تفکیک اندازه ذرات گرد و غبار هستیم، می‌تواند به ما در درک پویایی زیربنای قرص‌های اطراف ستاره‌ها کمک کند.

قرص اطراف وگا دارای یک شکاف ظریف است و حدود ۶۰ واحد نجومی از ستاره خود فاصله دارد (دو برابر فاصله نپتون از خورشید)، اما تا زمانی که در تابش خیره‌کننده ستاره گم شود، بسیار صاف است. پژوهشگران می‌گویند که این نشان می‌دهد حداقل یک سیاره با جرم نپتون وجود ندارد که در مدار‌های بزرگ مانند منظومه شمسی ما در گردش باشد.

«کیت سو» (Kate Su) از پژوهشگران ارشد این پروژه گفت: ما با جزئیات می‌بینیم که چه مقدار تنوع در میان قرص‌های اطراف ستاره وجود دارد و این تنوع چگونه به منظومه‌های سیاره‌ای زیرین گره خورده است. ما اطلاعات بسیاری را درباره منظومه‌های سیاره‌ای پیدا می‌کنیم؛ حتی زمانی که نمی‌توانیم سیارات پنهان را ببینیم. هنوز ناشناخته‌های بسیاری درباره فرآیند تشکیل سیاره وجود دارد و من معتقدم که مشاهدات جدید وگا به محدود کردن مدل‌های تشکیل سیاره کمک می‌کنند.

دو تلسکوپ فضایی جیمز وب و هابل در همکاری دیگری پرتره زیبایی را از دو کهکشان در حال برخورد به نمایش گذاشته‌اند.

پرتره ساخته‌شده توسط این کهکشان‌ها مرهون ترکیبی از نور فروسرخ میانی تلسکوپ فضایی جیمز وب و نور مرئی و فرابنفش تلسکوپ فضایی هابل است. کهکشان مارپیچی کوچک‌تر در سمت چپ موسوم به «IC ۲۱۶۳» از پشت کهکشان مارپیچی بزرگ‌تر «NGC ۲۲۰۷» در سمت راست عبور کرده است.

هر دو کهکشان، میزان تشکیل ستاره را افزایش داده‌اند. تخمین زده می‌شود که آنها در کنار هم، سالانه تعداد زیادی ستاره جدید را به اندازه خورشید تشکیل دهند. کهکشان راه شیری، دو یا سه ستاره جدید خورشیدمانند را در سال تشکیل می‌دهد.