پزشکی و سلامت

در گفت و گو با علم و فناوری مطرح شد:

بازگشایی مدارس؛ فرصت اصلاح عادت غذایی در کودکان و نوجوانان

به گزارش خبری علم و فناوری از شیراز :  فاطمه عالیشوندی کارشناس تغذیه و رژیم درمانی در گفت و گو با خبرنگار علم و فناوری با اشاره به بازگشایی مدارس و اصلاح عادات و الگوهای تغذیه‌ای دانش‌آموزان، اظهار کرد: هر ساله با آغاز تعطیلات تابستانی به دلایل مختلف از جمله تغییر الگوهای خواب دانش‌آموزان، تفریح و مسافرت‌ها و الگوهای تغذیه‌ای دچار تغییرات زیادی می‌شود، به نحوی که مصرف مواد غذایی کم ارزش و حتی مواد غذایی مضر برای سلامتی از جمله چیپس، پفک و پفیلا، جایگزین مواد غذایی با ارزش می‌شود. 

وی ادامه ادامه داد: بازگشایی مدارس فرصت مناسبی است تا دانش‌آموزان این رویه نامناسب را اصلاح کنند، با شروع سال تحصیلی اغلب دانش‌آموزان به نوعی ملزم به مصرف سه وعده اصلی یعنی صبحانه، ناهار ، شام و حتی مصرف میان وعده مناسب می‌شوند.

این متخصص تغذیه و رژیم‌ درمانی افزود: نباید فراموش کرد که تغذیۀ سالم و کافی یا سبک زندگی صحیح بر سلامتی کودکان و نوجوانان در بزرگسالی اثر می‌گذارد. برخی از بیماری‌ها که امروزه با آن‌ها مواجهیم، مانند چاقی، دیابت، فشار خون یا به‌طورکلی بیماری‌های مزمن غیرواگیر ممکن است در همان سنین کودکی و نوجوانی ریشه داشته باشند.

او با تأکید بر اینکه رعایت اصل تعادل و تنوع در تغذیۀ دانش‌آموزان اهمیت ویژه‌ای دارد، اظهار کرد: تعادل و تنوع به زبان ساده یعنی اینکه کودک و نوجوان از تمامی مواد هرم غذایی به‌اندازۀ نیاز و مقدار کافی استفاده کند. دربارۀ هرم غذایی نیز باید گفت که گروه‌های اصلی آن نان و غلات، میوه و سبزیجات، گوشت‌ها و شیر و لبنیات هستند. در رأس هرم نیز یک گروه متفرقه داریم که بدن نیاز کمی به آن‌ها دارد، یا باید با احتیاط مصرف شوند. چربی‌ها و شیرینی‌ها در این دسته قرار می‌گیرند. البته بدن به چربی نیاز دارد، مثلاً چربی امگا۳ مفید است، اما شیرینی این‌گونه نیست.

لزوم مصرف صبحانه برای دانش آموزان

به گفته وی، متخصصان تغذیه به خانواده‌ها توصیه کردند در مورد بازگشایی مدارس با توجه به شیوع کرونا، حتماً بر خوردن صبحانه در کودکشان، جدیت داشته باشند، زیرا صرف صبحانه باعث دریافت مواد مغذی مختلفی برای کودک می‌شود که به افزایش تمرکز و یادگیری درس‌هایش کمک می‌کند. همچنین نقش مؤثری در تقویت سیستم ایمنی بدن کودک دارد.

این کارشناس تغذیه و رژیم درمانی می‌گوید: در کودکانی که وعده صبحانه را حذف می‌کنند میزان دریافت میان وعده‌ها و مواد غذایی ناسالم مثل چیپس، پفک، بیسکویت، کیک افزایش پیدا می‌کند و شاهد چاقی و اضافه وزن در این گروه از بچه‌ها خواهیم بود. همچنین کودکانی که دارای چاقی و اضافه وزن هستند عملکرد سیستم ایمنی بدنشان ضعیف‌تر از سایر کودکان است. در نتیجه استعداد ابتلاء به بیماری‌ها در آن‌ها افزایش پیدا می‌کند.

ویژگی‌هایی تغذیه سالم برای دانش‌آموزان

فاطمه عالیشوندی در خصوص ویژگی های تغذیه سالم برای دانش آموزان نیز می‌گوید: برنامه غذایی در زمان مدرسه و خارج از مدرسه تفاوت چندانی ندارد، فقط موضوع این است که در این دوره کودکان و دانش آموزان بیشتر به مصرف غذاهای سالم روی بیاورند و خوردن مواد غذایی مضر را متوقف کنند. اگر فردی به عنوان یک محصل می‌خواهد از حداکثر پتانسیل ذهنی و جسمی خود استفاده کند، باید تمام مواد مغذی شامل املاح و ویتامین‌ها را به صورت متعادل و با توجه به نیاز بدنش مصرف کند.

او با تأکید بر اینکه بچه‌های سنین مدرسه باید حداقل ۸ ساعت خواب شبانه‌روزی داشته باشند، تصریح کرد: البته دقیق‌تر این است که بچه‌های ۶ تا ۱۲ سال بین ۹ تا ۱۲ ساعت بخوابند. بچه‌های ۱۳ تا ۱۸ نیز به ۸ تا ۱۰ ساعت خواب شبانه‌روزی نیاز دارند. بنابراین، بهترین زمان خواب برای بچه‌ها حدود ۹ تا ۱۰ شب است. خواب بعدازظهر نیز بهتر است نداشته باشند یا نهایتاً ۳۰ دقیقه بخوابند، چون خواب به‌موقع در شب مهم‌تر و بر سلامتی کودک و نوجوان تأثیر بیشتری دارد.

رفتارهای نادرستی که عادت غذایی می‌شوند

وی با نظر به عادات نادرست غذایی کودک و نوجوان بیان کرد: در این سن برخی از کودکان و نوجوانان مصرف گوشت را کاهش می‌دهند. معمولاً با عباراتی چون دوست نداریم و بو می‌دهد از خوردن گوشت ممانعت می‌کنند. اغلب نیز الگوی نامناسبی در خانه دارند، مثلاً خواهر و برادر یا یکی از والدین ممکن است گوشت نخورد. بهتر است به چنین کودکان و نوجوانانی گوشت را به‌صورت چرخ‌کرده یا شکل‌دار داد. برای نمونه می‌توانند همبرگر خانگی درست کنند یا در ماکارونی بریزند.

این متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی یادآور شد: بچه‌هایی که از خوردن شیر ممانعت می‌کنند، بهتر است شیرموز بخورند. کشک، دوغ، ماست و شیربرنج یا فرنی هم جایگزین‌های خوبی برای شیر به شمار می‌آیند. شیرکاکائو آن‌هم خانگی آخرین گزینه باید باشد. چون کاکائو در جذب کلسیم شیر تأثیر منفی می‌گذارد. شیرکاکائوی صنعتی هم اصلاً توصیه نمی‌شود، چون بسیار چرب است.

عالیشوندی یکی از عادات بد غذایی دانش‌آموزان را خوردن تنقلات دانست و اظهار کرد: والدین اصلاً نباید تنقلاتی مانند چیپس و پفک خریداری کنند. نباید چیپس و پفک جزو عادات غذایی کودک یا نوجوان ما شود، زیرا بسیار مضر است و سیری کاذب ایجاد می‌کند.

وی در همین خصوص ادامه داد: همچنین ذائقۀ بچه‌ها را تغییر می‌دهد، چون شور هستند و اگر عادت شود، ممکن است تمایلشان به خوردن غذاهای سالم کاهش یابد. ‌بهتر است ماهی یک بار در خانه با سیب‌زمینی ورقه‌ورقه برای بچه‌ها چیپس خانگی یا پفیلا درست کنند. آبمیوه صنعتی به‌هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود. به‌طورکلی میوۀ طبیعی از آبمیوه طبیعی نیز بهتر است.

این فعال حوزه تعذیه و رژیم درمانی در خاتمه کلام با نظر به بحث بد اشتهایی بچه‌ها توضیح داد: مخصوصاً در روزهای اول مدرسه ممکن است به‌دلیل استرس و فشار، کودک تمایلی به خوردن نداشته باشد و بی‌اشتها شود. اگر این حالت گذرا باشد، ایرادی ندارد. اما اگر بی‌اشتهایی دانش‌آموز ادامه‌دار شد و یک هفته از آن گذشت، نیاز به بررسی دقیق‌تر دارد. باید مشخص شود که علت بی‌اشتهایی کودک و نوجوان به‌علت استرس‌های اوست یا خیر. گاهی پدر و مادر از روی محبت ظرف تغذیه فرزندنشان را پر می‌کنند که اشتباه است و بعید نیست که یکی از علل بی‌اشتهایی باشد. نظم در زمان غذاخوردن، تنوع غذایی و توجه به علایق دانش‌آموز نیز کمک می‌کند تا بی‌اشتها نشود.

انتهای پیام/