واحدهای فناور و شرکت‌های دانش‌بنیان

جمعه 26 بهمن 1403

توسعه پایدار دانش‌بنیان، نیازمند توجه همزمان به مالکیت فکری

به گزارش پایگاه خبری علم و فناوری :

مالکیت فکری از دو کلمه مالکیت و فکر تشکیل شده که اولی از جنس ثروت و دومی همان علم، دانایی و دانش است. از طرفی شرکت دانش‌بنیان نیز از دو عنصر شرکت و دانش تشکیل شده که باز هم رسالت اصلی هر شرکتی تحقق یک سری اهداف مالی و اقتصادی است. لذا دو اسم مالکیت فکری و شرکت دانش‌بنیان و خلاق، از نظر مبنایی و رسالت قرابت بسیار زیادی با هم دارند و نمی‌توان آنها را از هم تفکیک کرد یا رشد آنها را جدا از هم رقم زد.

دانش و فناوری کالای اصلی یک شرکت دانش‌بنیان یا خلاق است که طبیعی است با رشد و افزایش شرکت‌های دانش‌بنیان نیاز به جای‌گیری محافظت‌هایی از این جنس نیز بیشتر شود و اینجاست که مالکیت فکری به عنوان مجموعه قوانین حفاظت از دارایی‌های فکری و نامشهود پا به میان گذاشته و دوشادوش این شرکت‌ها در عرصه ظاهر خواهند شد. به طور مثال یکی از شاخص‌های مهم پیشرفتگی کشورهای توسعه‌یافته، تعداد اختراعات آن کشور است که این شاخص‌ها فقط زمانی رشد صحیح می‌کنند که حفاظت قانونی لازم نیز ایجاد شود. بنابراین بحث مالکیت فکری جزو ملزومات اصلی و جدانشدنی در رشد و بسط دانش‌بنیان است.

دارایی‌های نامشهود این شرکت مانند دانش و فناوری به شدت نیازمند حمایت توسط مجموعه قوانین مالکیت فکری هستند و در این بین علاوه بر تقویت مبادی قانونی، باید خود شرکت‌ها نیز با این دارایی‌های خود آشنا شوند و مفهوم و ارزش دارایی‌های نامشهود خود را بدانند. لازم است شرکت‌ها لیستی تخصصی از این دارایی‌های خود را استخراج کنند و سپس از نحوه حفاظت هر کدام از این دارایی‌ها مطلع شوند. به طور مثال اکثر این شرکت‌ها نمی‌دانند یک سری از اطلاعات آنها جزو "راز تجاری" است و تنها زمانی به فکر حفظ آنها می‌افتند که آن را از دست داده‌اند یا حادثه‌ای مشابه را رویت کرده‌اند.

امنیت دانش‌بنیانی

امنیت دانش‌بنیانی مقوله بسیار مهمی است که زیرساخت یک توسعه پایدار ملی را پایه‌ریزی می‌کند؛ زیرا امنیت دانش‌بنیانی، امنیتی فراگیر را در همه عرصه‌ها چون اقتصاد، نظامی، پزشکی و بازار برقرار می‌کند. امنیت خود دانش‌بنیان را نیز مبانی حقوقی جامعه و در رأس همه، مالکیت فکری تأمین می‌کند که طبیعی است با سوق جامعه ما به سمت دانش‌بنیانی، نیاز واقعی ما به مالکیت فکری واضح‌تر دیده خواهد شد. پس توجه به مالکیت فکری یک لازمه مهم است که نباید منتظر شویم که نیاز آن در اثر پیدایش مشکلات لمس شود، بلکه همزمان با رشد شرکت‌های دانش‌بنیان، مقوله مالکیت فکری نیز رشد کند و همپا با دانش‌بنیان رو به بالا حرکت کند. پس این امنیت در کنار مالکیت فکری برای دانش‌بنیانی قدرت و پایندگی را به ارمغان دارد و بازتاب نهایی این موضوع در توسعه پایدار متجلی خواهد شد.

دانش‌بنیان و دانشگاه‌های نسل سوم

شرکت‌های دانش‌بنیان در واقع شکل بسیار فشرده‌ای از یک دانشگاه نسل سوم، یعنی دانشگاه‌های کارآفرین است و حتی نمونه موفق‌تر از دانشگاه نسل سوم می‌باشند؛ چرا که توانسته‌اند از اعضای خود کارآفرینان بارزی بسازند و از علم و تجربه خود ارزش افزوده برای جامعه ایجاد کنند؛ ولی بسیاری از دانشگاه‌های ما هنوز جرأت و شهامت تولید ثروت از علم خود را نیافته‌اند حتی بر روی کاغذ و آیین‌نامه‌ها. لذا با ایجاد ارتباط بین این شرکت‌ها و دانشگاه‌ها، منابع عظیمی از علم آکادمیک جامعه می‌تواند به مرور زمان وارد عرصه تجارت گردد. جالب‌تر اینکه دانشگاه نسل سه نیز رسالتش تبدیل علم یا همان فکر به ثروت (ثروت از جنس مالکیت است) را دارد؛ یعنی این دانشگاه‌ها نیز تقارب و نزدیکی بسیار عمیقی با مالکیت فکری دارند. شرکت‌ها دانش‌بنیان مانند دانشگاه‌های نسل سه در فضای اقتصادی تنفس و ارتزاق می‌کنند و هر جا بحث پول باشد پای مناقشات و مسائل حقوقی چون مالکیت فکری نیز باز می‌شود. پس با ورود دانشگاه‌ها به این عرصه می‌توان این موارد را از قبل آسیب‌شناسی کرد و همزمان با کمک به شرکت‌های دانش‌بنیان، اساتید و فارغ‌التحصیلان را نیز به این شرکت ها وارد کرد