پزشکی و سلامت

در گفت و گو با کارشناس روانشناسی بالینی انجام شد.

روز جهانی پیشگیری از خودکشی: نگاهی به چالش‌ها و راهکارها

فاطمه نوشادی کارشناس روانشناسی بالینی در گفت و گو با خبرنگار علم و فناوری گفت: خودکشی، به‌عنوان یک بحران فردی و اجتماعی، پیامدهای عمیقی بر افراد و خانواده‌ها می‌گذارد. با افزایش آگاهی و فراهم‌سازی حمایت‌ های لازم، می‌توانیم به کاهش نرخ خودکشی و حفظ سلامت روان جامعه کمک کنیم.

وی ادامه داد: خودکشی یکی از معضلات جدی و نگران ‌کننده‌ ای است که جامعه جهانی با آن دست ‌و ‌پنجه نرم می‌کند. هر ساله، میلیون‌ ها نفر در سراسر جهان درگیر بحران‌های روانی می‌شوند که در برخی موارد، منجر به خودکشی می‌گردد. 

او با اشاره به اینکه توجه به اهمیت این مسئله، سازمان‌های بین‌المللی و نهادهای بهداشت روانی روز ۱۰ سپتامبر را به‌عنوان “روز جهانی پیشگیری از خودکشی” تعیین کرده‌اند، تصریح کرد: هدف از این روز، افزایش آگاهی عمومی، ارائه راهکارهای پیشگیری و تشویق به حمایت از افرادی است که در فکر خودکشی قرار دارند.

این کارشناس روانشناسی بالینی در این باره می‌گوید: خودکشی یکی از چالش‌های بهداشت روان و یکی از ده علت اصلی مرگ در بسیاری از کشورها است. این مسئله پیچیده به دلیل تعامل عوامل مختلف زیستی، ژنتیکی، روانشناختی، اجتماعی، فرهنگی و محیطی رخ می‌دهد که سالانه بیش از 700,000 نفر را در سراسر جهان به کام مرگ می‌کشاند.

او افزود: هر خودکشی تأثیرات اجتماعی، عاطفی و اقتصادی گسترده ای دارد و این مسئله نه تنها بر فرد آسیب دیده تأثیر می‌گذارد، بلکه خانواده و جامعه را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.

این کارشناس روانشناسی بالینی افزود: دلیل اینکه برخی افراد با وجود شرایط سخت و چالش برانگیز، اقدام به خودکشی نمی‌کنند، این است که از سلامت روانی بالایی برخوردارند، توانایی مدیریت افکار و هیجانات خود را دارند و مهارت های خود کنترلی و حل مسئله را به خوبی آموخته و به کار می‌گیرند.

او افزود: بین ۷۵ تا ۹۰ درصد خودکشی ها توسط افرادی انجام می‌شود که حداقل یک سال با یک اختلال روانی مواجه بوده‌اند. از آنجا که خودکشی یکی از سه علت اصلی مرگ در میان دانشجویان است، دانشگاه‌ ها می‌توانند نقش مهمی در ایجاد مهارت‌ های لازم برای مقابله با فشار روانی در جوانان ایفا کنند.

این مقام مسئول خاطرنشان کرد: پیشگیری از خودکشی مستلزم آگاهی، حمایت اجتماعی و درمان مناسب است. صحبت کردن درباره احساسات و مشکلات، مراجعه به مشاوران و روانشناسان، و ایجاد شبکه‌های حمایتی می‌تواند به کاهش این مشکل کمک کند. توجه به سلامت روان و فراهم کردن بسترهای حمایتی برای افراد در معرض خطر بسیار ضروری است.

وی در خصوص شعار امسال نیز افزود: شعار امسال (٢٠٢۵) این روز بدانیم و اقدام کنیم است که هدف آن تشویق افراد به گفتگو و ارجاع به متخصصان سلامت روان است.

باورهای نادرست درباره خودکشی و شیوه صحیح برخورد با افراد آسیب ‌پذیر

وی در این خصوص گفت: پیشگیری از خودکشی یکی از مسائل چالش برانگیز جهان امروز است. در کشورهای گوناگون و در زمان‌ های مختلف، آمار خودکشی ممکن است بالا برود یا پایین بیاید.

او می‌گوید: در بعضی کشورها آمار خودکشی هر روز بیشتر می‌شود. در 30 سال گذشته، خودکشی در دنیا 300 درصد افزایش داشته و آمارها می‌گویند در هر 40 ثانیه، 1 نفر به دلیل خودکشی از دنیا می‌رود. خودکشی یکی از ده عامل اصلی مرگ و میر در دنیا و سومین عامل مرگ و میر در نوجوانان و جوانان 15 تا 24 سال است

وی به چند نشانه هشداردهنده درباره خودکشی اشاره کرد و گفت: از نشانه های هشدار دهنده می‌توان به، احساس بی‌ارزشی و حرف زدن مکرر از شکست‌ های زندگی، افزایش یا کاهش شدید وزن، به هم خوردن چرخه ی خواب و بیداری، انصراف از هر گونه فعالیت گروهی یا جمع‌ های دوستانه، سوء مصرف مواد و دارو، تنظیم وصیت ‌نامه، سابقه اقدام به خودکشی، مرگ یا خودکشی یکی از اطرافیان و به بهبود ناگهانی خلق وقتی با نشانه‌ های بالا اشاره کرد.

نشانه های هشدار دهنده خودکشی و نقش تمام شدن رابطه در خودکشی

در ادامه به برخی از باورهای اشتباه در پیشگیری از خودکشی می‌پردازیم که می‌تواند بسیار خطرناک باشد؛ و توجه به آنها اهمیت بالایی دارد تا بتوانید به اطرافیان خود در پیشگیری از خودکشی کمک کنید.

فاطمه نوشادی به برخی از باورهای اشتباه در پیشگیری از خودکشی اشاره کرد گفت: یکی از عواملی که می‌تواند باعث پیشگیری از خودکشی بشود، حرف زدن درباره آن است. وقتی کسی درباره خودکشی با شما حرف می‌زند هول نکنید! سعی کنید از مسائلش و احساساتش سوال کنید و به او گوش بدهید. درباره اینکه چه چیزی او را به این نقطه رسانده کنجکاو باشید! اگرچه حرف زدن از خودکشی یا سوال کردن درباره آن تشویق کسی به خودکشی نیست اما خوب است به اتفاقی که در حال افتادن است توجه کنیم. 

وی به یکی دیگر باور های غلط اشاره کرد و افزود: پیشگیری از خودکشی در کشورهای مختلف باعث شده سامانه‌ هایی با این هدف شکل بگیرند. در ایران می‌توان با سامانه 123 در هر ساعت از شبانه‌روز تماس گرفت و از مشاوران این سامانه برای مدیریت قصد خودکشی کمک گرفت. 

وی گفت: پروتکل هایی برای پیشگیری از خودکشی وجود دارد و می‌توان با ماندن در کنار افراد و تشویق آنها به حرف زدن یا ارائه راهبردی که بتواند به آنان کمک کند از میل به خودکشی کاست.

این کارشناس در ادامه بیان کرد: میل خودکشی می‌تواند در افرادی که با افسردگی اساسی دست و پنجه نرم می‌کنند یا اختلالات شخصیت دارند وجود داشته باشد. اما اکثر افرادی که قصد خودکشی دارند لزوما بیمار روانی نیستند. فارغ از بیمار بودن یا نبودن او، یک گفتگوی دوستانه با کسی که قصد خودکشی دارد می‌تواند نقش بسیار موثری در بهبود حال او و پیشگیری از خودکشی داشته باشد.

نقش حمایت اجتماعی و خانواده در پیشگیری از خودکشی

فاطمه نوشادی کارشناس روانشناسی بالینی در این خصوص نیز اظهار کرد: حمایت اجتماعی و خانوادگی از مهم‌ترین عوامل پیشگیری از خودکشی است. 

وی افزود:  افرادی که از حمایت خانواده، دوستان و جامعه برخوردارند، کمتر به خودکشی فکر می‌کنند. خانواده‌ها و نزدیکان باید علائم هشداردهنده‌ مانند تغییرات شدید در رفتار، کاهش اشتها، بیخوابی یا صحبت‌ های ناامیدانه را جدی بگیرند و به دنبال کمک حرفه‌ ای باشند.

او در خاتمه کلام گفت: روز جهانی پیشگیری از خودکشی فرصتی است تا با تأکید بر اهمیت سلامت روان و حمایت از افرادی که با بحران‌های روانی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند، جامعه‌ ای سالم‌تر و ایمن تر بسازیم. هر فردی می‌تواند با افزایش آگاهی، ارائه حمایت عاطفی و کمک به افرادی که در معرض خطر قرار دارند، نقش مؤثری در پیشگیری از خودکشی ایفا کند.

انتهای پیام/

خبرنگار/ فاطمه شعبانی