پزشکی و سلامت

سرزمین گیاهان دارویی/فرصتی برای تحول در بازار جهانی

به گزارش پایگاه خبری علم و فناوری : زهرا اردشیری؛ در دنیای امروز، گرایش به درمان‌های طبیعی و گیاهی به‌ویژه در کشور‌های توسعه‌یافته، به سرعت در حال افزایش است. نگرانی‌های عمومی از عوارض جانبی دارو‌های شیمیایی و تمایل به استفاده از روش‌های درمانی طبیعی و کم‌خطر، تقاضا برای دارو‌های گیاهی را در سطح جهانی بالا برده است. این تغییر نگرش جهانی به دارو‌های گیاهی فرصتی است که ایران می‌تواند با بهره‌برداری از ظرفیت‌های خود، نقش مهمی در تأمین نیاز‌های دارویی جهانی ایفا کند.

از نظر اقتصادی، صنعت گیاهان دارویی می‌تواند به یک موتور محرک برای رشد اقتصادی کشور تبدیل شود. با توجه به منابع غنی گیاهی و پیشرفت‌های علمی در حوزه فارماکوگنوزی، ایران می‌تواند دارو‌های گیاهی با کیفیت بالا تولید و به بازار‌های جهانی صادر کند. این امر نه تنها باعث رونق اقتصادی کشور می‌شود، بلکه به اشتغال‌زایی و توسعه مناطق محروم نیز کمک خواهد کرد.

در نگاه جهانی، ایران به‌عنوان یک کشور پیشرفته در تولید دارو‌های گیاهی شناخته می‌شود. بسیاری از کشور‌های اروپایی و آمریکای شمالی، که به‌طور سنتی به‌عنوان پیشروان در صنعت دارویی شناخته می‌شوند، در حال حاضر از گیاهان دارویی ایران به‌ویژه برای تولید دارو‌های خاص و مکمل‌های غذایی استفاده می‌کنند. این امر نشان‌دهنده توجه جهانی به پتانسیل‌های دارویی ایران است. اگر ایران بتواند این فرصت‌ها را به‌خوبی مدیریت کند و زیرساخت‌های لازم برای تولید دارو‌های گیاهی را گسترش دهد، می‌تواند به یکی از قطب‌های جهانی در این صنعت تبدیل شود.

 با اعلام رئیس انجمن فارماکوگنوزی ایران، ایران با ۲۸۰۰ گیاه دارویی بومی خود، یکی از غنی‌ترین کشور‌های جهان در این حوزه است. این تنوع گیاهی که اکنون با کل گیاهان دارویی موجود در اروپا برابر است، فرصت‌های اقتصادی عظیمی را در زمینه تولید و صادرات دارو‌های گیاهی برای ایران فراهم کرده است. در حالی که مصرف جهانی دارو‌های گیاهی به‌ویژه در کشور‌های اروپایی در حال افزایش است، ایران می‌تواند با بهره‌برداری از این پتانسیل، به یکی از بازیگران اصلی این بازار تبدیل شود

 فرصت‌های صادراتی و چالش‌های جهانی

ایران، بهشت گیاهان دارویی، با شرایط اقلیمی و جغرافیایی ویژه‌اش، یکی از غنی‌ترین ذخایر گیاهی جهان را در اختیار دارد. بیش از ۲۸۰۰ گونه گیاهی در ایران رشد می‌کند که بسیاری از آنها خواص درمانی قابل توجهی دارند. این گیاهان، از قرن‌ها پیش در طب سنتی ایران مورد استفاده قرار می‌گرفتند و هنوز هم بخش مهمی از درمان‌های غیرشیمیایی به شمار می‌آیند. اما در سال‌های اخیر، توجه جهانی به گیاهان دارویی، به‌ویژه در اروپا و دیگر کشور‌های صنعتی، بیش از پیش جلب شده است. روند مصرف دارو‌های گیاهی در این کشورها، به‌ویژه در زمینه درمان‌های تکمیلی و پیشگیری، به‌طور چشمگیری در حال افزایش است.

رشد بازار جهانی گیاهان دارویی

 آمار‌ها نشان می‌دهند که در سال‌های اخیر، مصرف گیاهان دارویی در کشور‌های صنعتی به ویژه در اروپا، به طرز قابل توجهی رشد یافته است. در این کشورها، به‌ویژه آلمان، فرانسه و انگلستان، مصرف دارو‌های گیاهی و مکمل‌های طبیعی، نه تنها در درمان بیماری‌ها بلکه در پیشگیری از آنها نیز افزایش یافته است. مصرف این محصولات در کشور‌های اروپایی به گونه‌ای است که به‌عنوان یک رکن اساسی در مراقبت‌های بهداشتی مورد توجه قرار می‌گیرد.

در این میان، ایران با توجه به ذخایر طبیعی خود، پتانسیل بالایی برای ورود به این بازار جهانی دارد. تنها در صورتی که ایران بتواند محصولات خود را با کیفیت بالا تولید کند و استاندارد‌های بین‌المللی را رعایت کند، می‌تواند سهم قابل توجهی از این بازار را به‌دست آورد. با این حال، به نظر می‌رسد که این امر در حال تحقق است.

مونوگراف‌ها؛ ابزار علمی برای معرفی گیاهان دارویی ایران به دنیا

مهناز خانوی، رئیس انجمن فارماکوگنوزی ایران، از پیشرفت‌های علمی در این زمینه خبر داد و گفت: اولین دوره دستیاری فارماکوگنوزی از سال ۱۳۶۸ آغاز شد و اکنون این رشته علمی در هفت دانشکده کشور تدریس می‌شود این امر نشان می‌دهد که ایران به‌دنبال تربیت نیروی متخصص در این حوزه است تا بتواند از پتانسیل‌های گیاهان دارویی به‌طور مؤثر استفاده کند. با تربیت بیش از ۲۵۰ فارماکوگنوزیست و ایجاد دوره‌های تخصصی، ایران قادر است محصولاتی با کیفیت بالا تولید کرده و در سطح بین‌المللی رقابت کند.

یکی از اقدامات مهم انجمن فارماکوگنوزی ایران، نگارش مونوگراف‌های گیاهان دارویی بومی ایران است. مونوگراف‌ها، که به‌عنوان شناسنامه گیاهان دارویی شناخته می‌شوند، اطلاعات جامعی در مورد ترکیبات، خواص و عوارض گیاهان دارویی ارائه می‌دهند. به گفته خانوی، این مونوگراف‌ها نه تنها برای معرفی گیاهان دارویی ایران به جهانیان بسیار مهم است، بلکه می‌تواند به افزایش اعتبار محصولات دارویی ایرانی در بازار‌های جهانی کمک کند. ایران در حال حاضر مسئول نگارش فارماکوپه بین‌المللی گیاهان دارویی بومی ایران است که این اقدام، به‌ویژه برای گیاهانی مانند زعفران، بابونه، انار و سماق، بسیار تأثیرگذار خواهد بود.

چگونه ایران می‌تواند با گیاهان دارویی، بازار جهانی را فتح کند؟

با وجود این پتانسیل عظیم، چالش‌هایی نیز در مسیر توسعه صنعت گیاهان دارویی ایران وجود دارد. یکی از این چالش‌ها، نبود زیرساخت‌های مناسب برای فرآوری و تولید انبوه این گیاهان است. در حالی که ایران منابع طبیعی فراوانی در اختیار دارد، نیاز به همکاری مؤثر میان بخش‌های دولتی و خصوصی برای ایجاد کارخانه‌ها و تجهیزات مدرن در زمینه تولید دارو‌های گیاهی وجود دارد. علاوه بر این، نداشتن استاندارد‌های بین‌المللی برای بسیاری از محصولات گیاهی ایران، مانع از ورود آسان این محصولات به بازار‌های جهانی می‌شود.

با این حال، فرصت‌های بی‌شماری برای ایران در این زمینه وجود دارد. با سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، افزایش همکاری‌های بین‌المللی و ارتقای کیفیت تولیدات، ایران می‌تواند به یک رقیب جدی برای کشور‌های پیشرفته در زمینه گیاهان دارویی تبدیل شود.

ایران؛ قطب آینده دارو‌های گیاهی با ۲۸۰۰ گونه گیاهی

 ایران با برخورداری از ۲۸۰۰ گونه گیاه دارویی، به یکی از غنی‌ترین کشور‌های جهان در این حوزه تبدیل شده است. در دنیای امروز که مصرف گیاهان دارویی در حال افزایش است، ایران می‌تواند با بهره‌برداری از این منابع طبیعی و توسعه زیرساخت‌های علمی و صنعتی، جایگاه خود را در بازار جهانی پیدا کند. گام‌های علمی برداشته شده در زمینه فارماکوگنوزی و تولید دارو‌های گیاهی، نویدبخش آینده‌ای روشن برای صنعت گیاهان دارویی ایران است. در صورتی که ایران بتواند چالش‌های موجود را پشت سر بگذارد، می‌تواند در آینده به یکی از قطب‌های جهانی در این صنعت تبدیل شود و نقش مؤثری در تأمین نیاز‌های دارویی جهانی ایفا کند.