علمی، پژوهشی و فناوری

اراک پیشگام در حمل‌ونقل پاک: راه‌اندازی اولین جایگاه شارژ ۳ مگاواتی اتوبوس‌های برقی در ایران

خبرگزاری علم وفناوری از استان مرکزی گزارش می دهد:

شهر اراک، به‌عنوان یکی از کلان‌شهرهای صنعتی ایران، سال‌هاست با معضل آلودگی هوا دست‌و‌پنجه نرم می‌کند. بر اساس گزارش‌های سازمان محیط زیست، بخش عمده‌ای از این آلودگی ناشی از منابع متحرک، به‌ویژه خودروها و ناوگان حمل‌ونقل عمومی است. در این شرایط، حرکت به سمت استفاده از فناوری‌های پاک و کاهش آلاینده‌های محیطی، نه‌تنها یک ضرورت، بلکه یک مسئولیت اجتماعی برای بهبود کیفیت زندگی شهروندان است.

در همین راستا، شهر اراک گام‌های بلندی در زمینه توسعه حمل‌ونقل پاک برداشته است. این شهر به‌عنوان پیشگام در کشور، برای اولین بار اقدام به راه‌اندازی جایگاه‌های شارژ ۳ مگاواتی و استفاده از اتوبوس‌های برقی در ناوگان حمل‌ونقل عمومی خود کرده است. این پروژه نه‌تنها نشان‌دهنده تعهد شهرداری و شورای شهر به کاهش آلودگی هوا است، بلکه الگویی برای سایر شهرهای کشور محسوب می‌شود.

در این مصاحبه، با علی اصغر غفاری، رئیس کمیسیون فنی، عمران و شهرسازی شورای اسلامی شهر اراک، همراه می‌شویم تا درباره ضرورت اجرای این پروژه، چالش‌های پیش‌رو، تأثیرات آن بر کاهش آلودگی هوا و برنامه‌های آینده برای گسترش حمل‌ونقل پاک در شهر اراک گفت‌وگو کنیم. این پروژه چگونه آغاز شد؟ چه فناوری‌هایی در آن به کار رفته است؟ و چگونه می‌تواند الهام‌بخش سایر شهرهای ایران باشد؟ پاسخ این پرسش‌ها و بیشتر را در ادامه این مصاحبه خواهیم شنید.

1- چه ضرورتی برای ایجاد این جایگاه شارژ در شهر اراک وجود دارد؟

شهر اراک یکی از شهرهای آلوده کشور است و بر اساس گزارش‌های سازمان محیط زیست، بخش عمده‌ای از این آلودگی ناشی از منابع متحرک، به‌ویژه خودروها و حمل‌ونقل عمومی است. بنابراین، ما باید به سمت گسترش حمل‌ونقل عمومی حرکت کنیم تا از ورود خودروهای شخصی به محدوده مرکزی شهر جلوگیری شود. این موضوع دو جنبه دارد: اولاً، گسترش حمل‌ونقل عمومی به کاهش آلودگی هوا کمک می‌کند و ثانیاً، طبق قانون کاهش آلودگی هوا، شهر اراک موظف است به سمت برقی‌سازی و استفاده از خودروهای کم‌آلاینده حرکت کند. در همین راستا، شهرداری و شورای شهر تصمیم گرفته‌اند که حمل‌ونقل عمومی را برقی‌سازی کنند. برای تحقق این هدف، ایجاد زیرساخت‌های لازم برای شارژ خودروهای برقی ضروری است.

2- آیا این پروژه بخشی از یک برنامه بزرگ‌تر برای توسعه حمل‌ونقل پاک در کشور و استان است؟

بله، این پروژه بخشی از یک برنامه بزرگ‌تر است. ما چند فاز را در نظر گرفته‌ایم. فاز اول، تمرکز بر حمل‌ونقل عمومی است تا حمل‌ونقل پاک در شهر اراک گسترش یابد. در فاز بعدی، به نوسازی تاکسی‌ها و خرید تاکسی‌های برقی خواهیم پرداخت. در فازهای بعدی نیز سایر بخش‌های حمل‌ونقل پاک را توسعه خواهیم داد. همه این اقدامات مانند قطعات یک پازل هستند که باید به‌تدریج به هم متصل شوند تا حمل‌ونقل پاک در شهر اراک محقق شود. هدف نهایی ما کاهش آلودگی هوا از طریق کاهش آلاینده‌های متحرک است.

3- با توجه به ناترازی انرژی در کشور، چگونه این پروژه را پیش می‌برید؟

 ما به این موضوع توجه کرده‌ایم. زمان شارژ خودروهای برقی را به‌گونه‌ای تنظیم کرده‌ایم که با زمان پیک مصرف برق هم‌پوشانی نداشته باشد. اتوبوس‌ها معمولاً در شب‌ها و زمانی که مصرف برق در شهر به حداقل می‌رسد، شارژ می‌شوند. علاوه بر این، ما برنامه‌هایی برای نصب پنل‌های خورشیدی در محل توقفگاه‌های اتوبوسرانی داریم تا بخشی از انرژی مورد نیاز خودروها از طریق این پنل‌ها تأمین شود. این اقدامات به کاهش ناترازی انرژی کمک می‌کند.

4- ظرفیت این جایگاه شارژ چقدر است و چه نوع اتوبوس‌هایی را پشتیبانی می‌کند؟

 ظرفیت این جایگاه شارژ ۳ مگاوات است و می‌تواند هم‌زمان ۱۵ اتوبوس را شارژ کند. این جایگاه از استانداردهای بین‌المللی شارژ خودروهای برقی پیروی می‌کند و قابلیت شارژ هر نوع اتوبوس برقی را دارد. علاوه بر این، ما در ۴ یا ۵ نقطه دیگر شهر نیز ایستگاه‌های شارژ برای خودروهای شخصی برقی ایجاد خواهیم کرد تا شهروندان بتوانند از این امکانات استفاده کنند.

5- چه فناوری‌هایی در این جایگاه شارژ به کار رفته است؟

 این بخش بیشتر مربوط به حوزه تخصصی شرکت‌های فنی است که برقی‌سازی خودروها را انجام می‌دهند. شرکت‌های مرتبط نظارت کامل بر این پروژه داشته‌اند و استانداردهای لازم را رعایت کرده‌اند. اما به طور کلی، فناوری‌های پیشرفته‌ای در این جایگاه به کار رفته است که امکان شارژ سریع و ایمن اتوبوس‌ها را فراهم می‌کند.

6- زمان مورد نیاز برای شارژ کامل یک اتوبوس برقی چقدر است؟

 این موضوع به نوع اتوبوس و سیستم شارژ آن بستگی دارد، اما به طور کلی، زمان شارژ کامل یک اتوبوس برقی چند ساعت طول می‌کشد. البته این زمان در طول شب انجام می‌شود و اختلالی در برنامه‌های حمل‌ونقل عمومی ایجاد نمی‌کند.

7- این پروژه چه تأثیری بر کاهش آلایندگی هوا و انتشار گازهای گلخانه‌ای در شهر اراک خواهد داشت؟

 همان‌طور که گفتم، بخش عمده‌ای از آلودگی هوا در شهر اراک ناشی از منابع متحرک است. با برقی‌سازی حمل‌ونقل عمومی، نه‌تنها مصرف سوخت‌های فسیلی کاهش می‌یابد، بلکه آلاینده‌های ناشی از این خودروها نیز به‌طور کامل حذف می‌شوند. این اقدامات به‌طور مستقیم بر کاهش آلودگی هوا و بهبود کیفیت زندگی شهروندان تأثیر خواهد گذاشت.

8- آیا مطالعاتی درباره کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی و بهبود کیفیت هوا انجام شده است؟

 بله، مطالعات گسترده‌ای در این زمینه انجام شده است. شهر اراک اولین شهری است که به‌صورت عملیاتی این پروژه را اجرا کرده است. ما اولین شهری هستیم که اتوبوس‌های برقی را به‌صورت عملیاتی وارد ناوگان حمل‌ونقل عمومی کرده‌ایم. این اقدامات تأثیر مستقیمی بر صرفه‌جویی در مصرف سوخت‌های فسیلی و کاهش آلودگی هوا خواهد داشت.

9- هزینه اجرایی این پروژه چقدر بوده و از کجا تأمین شده است؟

 هزینه این پروژه از محل منابع داخلی شهرداری تأمین شده است. اگرچه هزینه اولیه خرید اتوبوس‌های برقی حدود دو برابر اتوبوس‌های دیزلی است، اما در بلندمدت، این پروژه از نظر اقتصادی مقرون‌به‌صرفه خواهد بود. کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی و آلودگی هوا، تأثیرات مثبت این پروژه را در بلندمدت نشان خواهد داد.

10- چه چالش‌هایی در اجرای این پروژه وجود داشته و چگونه برطرف شده‌اند؟

 یکی از چالش‌های اصلی، نبود تخصص کافی در زمینه ساخت ایستگاه‌های شارژ در کشور بود. برای رفع این مشکل، از متخصصان دانشگاهی و شرکت‌های فعال در حوزه برقی‌سازی خودروها کمک گرفتیم. این پروژه به‌نوعی در کشور منحصر به‌فرد است و از نظر ایمنی و کیفیت اجرا، استانداردهای بالایی دارد.

11- زیرساخت‌های لازم برای گسترش این فناوری در سایر نقاط شهر وجود دارد؟

 زیرساخت‌های اصلی این پروژه توسط اداره برق تأمین شده است. البته همکاری بیشتر اداره برق می‌توانست زمان اجرای پروژه را کوتاه‌تر کند. انتقال خط ۳ مگاواتی برق به محل ایستگاه شارژ، یکی از چالش‌های فنی این پروژه بود که با همکاری اداره برق حل شد.

12- چه اقداماتی برای افزایش استفاده از اتوبوس‌های برقی در سیستم حمل‌ونقل پیش‌بینی شده است؟

در بودجه سال‌های ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳، اولویت خرید اتوبوس‌های برقی در نظر گرفته شده است. شهرداری دیگر هیچ گونه اتوبوس دیزلی خریداری نکرده و تمامی خودروهای جدیدی که مجوز گرفته‌اند، برقی هستند. این اولویت‌بندی نشان‌دهنده تعهد شهرداری به توسعه حمل‌ونقل پاک است.

13- چگونه شهروندان را با مزایای استفاده از وسایل نقلیه برقی آشنا می‌کنید؟

در حال حاضر، تمرکز ما بر فرهنگ‌سازی استفاده از حمل‌ونقل عمومی برقی است. شهروندان اراکی که از اتوبوس‌های برقی استفاده کرده‌اند، از کاهش سر و صدا و آلودگی هوا ابراز رضایت کرده‌اند. این تجربه‌ها به‌تدریج ذهنیت مردم را نسبت به مزایای خودروهای برقی تغییر خواهد داد. حتی برخی از شهروندان درخواست کرده‌اند که خطوط حمل‌ونقل عمومی آنها نیز به اتوبوس‌های برقی مجهز شود.

14- آیا از تجربه سایر کشورها در اجرای این پروژه استفاده کرده‌اید؟

 بله، ما قبل از اجرای این پروژه، تجربه کشورهای دیگر را بررسی کردیم. شرکت‌های مختلفی در چین و سایر کشورها در زمینه تولید اتوبوس‌های برقی فعال هستند. ما با چندین شرکت داخلی و خارجی مذاکره کردیم و در نهایت، شرکتی که به ما ضمانت‌های قوی‌تر در زمینه خدمات پس از فروش و کیفیت محصول داد انتخاب کردیم. این شرکت تعهدات بالاتری در زمینه باتری و موتورهای برقی ارائه داد که برای ما بسیار ارزشمند بود.

15- آیا اسکلت و شاسی اتوبوس‌های برقی نیز مورد بررسی قرار گرفته است؟

 بله، اسکلت و شاسی اتوبوس‌ها به‌طور کامل بررسی شده است. ما مواردی مانند سرعت، کیفیت، مدت زمان شارژ و مسافتی که هر اتوبوس می‌تواند طی کند را به‌دقت ارزیابی کردیم. در نهایت، با توجه به همه این معیارها، شرکتی را به عنوان تأمین‌کننده انتخاب کردیم.

این گفتگو نشان‌دهنده تلاش‌های مسئولین شهر اراک برای حرکت به سمت حمل‌ونقل پاک و کاهش آلودگی هوا است. با اجرای این پروژه، امیدواریم شاهد بهبود کیفیت زندگی شهروندان و کاهش آلاینده‌های محیطی در شهر اراک باشیم.