پزشکی و سلامت ,دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی ,علمی، پژوهشی و فناوری

توسط دانشیار و فوق تخصص غدد و متابولیسم کودکان:

اعلام نتایج طرح تحقیقاتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از فراوانی 46.9درصد خرابی محل تزریق انسولین در بیماران زیر هجده سال

به گزارش پایگاه خبری علم و فناوری از اصفهان: دکتر ندا مستوفی زاده در  نشست خبری دیابت در کودکان واحد ترجمان دانش دانشگاه علوم پزشکی با ارائه طرحی با عنوان بررسی توزیع فراوانی لیپودستروفی درکودکان و نوجوانان زیر هجده سال دیابتی تزریق کننده انسولین مراجعه کننده به درمانگاه‌های غدد اطفال وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال 97 تا 98؛ ابتدا نکاتی را مورد تاکید قرار داد وگفت: دیابت نوع یک شایع‌ترین نوع دیابت کودکان است بروز آن زیر 30 سال است بنابراین مخاطبین آن بیشتر کودکان و نوجوانان هستند و در حیطه کاری کودکان قرارمی‌گیرد. 

وی افزود:همچنین تصوری که مردم دارند در مورد این نوع دیابت این است که شاید بشود با داروهای ضد دیابت خوراکی هم این نوع دیابت را درمان کرد و یا گزینه‌های درمانی دیگری غیر از انسولین مثلاً مثل رژیم و ورزش و این نوع موارد می‌شود این نوع دیابت را درمان کرد در صورتی که درمان دیابت نوع یک فقط و فقط انسولین است و قطع کردن انسولین می‌تواند عوارض جبران ناپذیری برای بیمار به دنبال داشته باشد و بیمار را حتی به کما ببرد؛  بنابراین شاید نکته اول این باشد که باید اشاره کنیم که درمان این بیماران فقط با انسولین است.

دانشیار گروه کودکان و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی؛در  ادامه  با بیان اینکه در زدن انسولین این بیماران حداقل ۴ بار ممکن است در شبانه روز نیاز به تزریق انسولین داشته باشند، اظهار داشت: این مسئله در خیلی از وقت‌ها پذیرش را برای خانواده‌ها و خود کودک یا نوجوان را دچار مشکل می‌کند و مسئله خرابی محل تزریق نیز برای این بیماران وجود دارد.

وی در ادامه گفت:  با توجه به مسئله لیپودیستروفی که منظورخرابی محل تزریق است؛ ما طرح را انجام دادیم چون در بیماراندیابت نوع یک  تعداد تزریقات آنها در شبانه روز حداقل چهار بار است پس تعداد تزریقات زیادی دارند و اگر تزریق به درستی صورت نگیرد یا اینکه چرخش محل تزریق به درستی رعایت نشود این می‌تواند منجر به خرابی محل تزریق یا به اصطلاح لیپو دیستروفی بشود. 

فوق تخصص غدد و متابولیسم کودکان در خصوص جامعه آماری طرح؛ گفت:  جامعه آماری این طرح کودکان و نوجوانان زیر ۱۸ سال مبتلا به دیابت نوعی ۱ مراجعه کننده به درمانگاه مرجع (درمانگاه بیمارستان امام حسین) بودند. 

وی با تصریح اینکه درمانگاه مرجع (درمانگاه بیمارستان امام حسین) درمانگاه اختصاصی دیابت هست که؛ کودک و نوجوان این بیماران را  انتخاب و  ارزیابی کردیم. 

دکتر مستوفی‌زاده ادامه داد: معاینه محل تزریق این ۱۹۴ نفر توسط دستیاران که در این مورد آموزش دیده بودند؛  انجام شد که خرابی محل تزریق یا همان لیپودیستروفی را به ۳ درجه بر اساس قطر آن درجه یک درجه، درجه ۲ و درجه ۳ تقسیم شده بود و بعد بررسی گردید چند درصد بیمارانی که مراجعه می‌کنند محل تزریق آنها مشکل دارد. 

فوق تخصص غدد و متابولیسم کودکان توضیح داد: خرابی محل تزریق یا لیپودیستروفی می‌تواند منجر به این بشود که دیابت به خوبی کنترل نشود چون انسولینی که در محل خراب تزریق گردد طبعاً جذب مناسبی ندارد و ممکن است دوزی که برای بیمار تجویز می‌کنیم به طور کامل به بدن بیمار تجویز نشود همین باعث می‌شود که مریض از کنترل خارج گردد. 

وی اعلام کرد: در بچه‌هایی که ما بررسی کردیم  ۴۶.۹ درصد این کودکان و نوجوانانی که مراجعه کننده به درمانگاه مرجع ما بودند دچار خرابی محل تزریق بودند و بر اساس درجه‌بندی ۳۳ درصد درجه یک ؛ 12درصد  درجه دو و یک نیم درصد درجه ۳ یا نوع شدید خرابی محل تزریق  انسولین را داشتند.  

دکتر مستوفی‌زاده ادامه داد: در این طرح عواملی که مرتبط با محل تزریق مشکل دار یا خراب هست را بررسی کردیم و از بین فاکتورهای خطری که در این بچه‌هایی که این مشکل را داشتند و بررسی کردیم چند مورد از نظر آماری با خرابی محل تزریق از نظر آماری معنادار شد. 

وی گفت:  یکی از فاکتورهایی که رابطه معناداری با خرابی محل تزریق داشت؛ مدت زمان دیابت بود یعنی بچه‌هایی که دیابت آنها مدت زمان طولانی‌تری داشت بیشتر دچار این عارضه لیپودیستروفی می‌شدند. 

دکتر مستوفی زاده افزود: یک فاکتور دیگری که رابطه معناداری با خرابی محل تزریق داشت؛ BMI یا شاخص توده بدنی کمتر بود یعنی بچه‌هایی که لاغرتر بودند و شاخص توده بدنی کمتری داشتند باز اینها بیشتر احتمال لیپودیسروفی داشتند؛  مورد دیگر دوز انسولین بود بچه‌هایی که دوز بالاتر را  بسته به نیاز یا سن یا تغذیه یا شرایط دیگر  می‌گرفتند بیشتر در محل تزریق دچار لیپودیستروفی بودند. همچنین یکی دیگر از عوامل قند سه ماهه بیشتر از ۷ درصد بود یعنی بچه‌ها و نوجوانانی که کنترل نبودند و بیماری آنها کنترل مناسبی نداشت این‌ها هم باز خرابی محل تزریق بیشتر بود. 

وی تاکید کرد: البته این یک سیکل معیوب است یعنی هر چقدر محل تزریق مشکل‌دارتر باشد و دچار تورم و سفتی یا همان لیپودیسروفی بشود چون جذب انسولین مختل می‌شود بنابراینکنترل خود بیماری هم مشکل می‌شود و از کنترل خارج می‌گردد یعنی این‌ها علت و معلول همدیگر هستند. 

دکتر مستوفی زاده با اشاره به اینکه این یک مطالعه جدیدی  بود چون این عارضه اخیراً یا در جمعیت ما اصلاً بررسی نشده بود مخصوصاً در گروه سنی کودکان و نوجوانان، گفت: نتایج این مطالعه نکته بسیار مهمی هم برای والدین و هم برای پزشکان دارد چون بسیاری از بیماران که در درمانگاه یا مطب مراجعه می‌کنند می‌بینیم که بعنوان جزئی ازمر اقبت دیابت آنها اصلاً محل تزریق معاینه نمی‌شود و یا اینکه خود بیمار اصلا متوجه آن نمی‌شود و به آن توجهی ندارد و بعد از اینکه ما تمام عوامل را بررسی می‌کنیم که چرا کنترل دیابت این بیمار مطلوب نیست به عنوان یکی از عوامل خیلی مهم به این نکته می‌رسیم که اصلاً محل تزریق این بیمار مشکل دارد و دچار لیپو دیستروفی هست. این مطالعه سال ۲۰۱۹ انجام شد. 

وی تاکید کرد:  و این را باید هم از والدین و نوجوانانی که خودشان تزریق می‌کنند و هم پزشکان بخواهیم که جزئی از معاینه و ارزیابی حتماً رویت محل تزریق باشد واگر می‌بینیم که محل تزریق دچار تورم و سفتی می‌شود دیگر در آن محل تا بهبود نبایستی هیچ انسولینی تزریق شود آن محل باید استراحت داده شود و حتی بعضی وقت‌ها مشاهده می‌شود که از روش‌های گرم کردن و ماساژ استفاده می‌کنند که اینها هیچ کدام مورد علمی ندارد و اصلاً این محل دستکاری نباید بشود تا اینکه به صورت خود به خود بعد از یک مدتی که بیمار تزریق در آن محل نداشته باشد بهبود یابد و بتوانند استفاده کنند. 

فوق تخصص غدد و متابولیسم کودکان در خصوص اینکه نتایج طرح  برای استفاده از آن  ارائه شده یا نه؛ گفت: این جزئی از آموزش ما در همه رده‌هاست اولاً در حیطه فراگیرانمان همیشه آموزش می‌دهیم معاینه محل تزریق همچنین بیمار و والدین که کارساده‌ای هم هست و باید برای مریض انجام شود  ولی خیلی وقت‌ها متاسفانه توجهی نمی‌شود.

وی ادامه داد: و در مورد کلاس‌های آموزشی هم روزهای سه‌شنبه در درمانگاه دیابت  بیمارستان امام حسین این آموزش را  داریم و  یک تیم شامل متخصص غدد؛پرستار آموزش شیوه دیابت و متخصص تغذیه هم حضور دارند در کنار همدیگر و کلاس‌های آموزشی دیابت ما هر هفته در همین درمانگاه در کنار ویزیت ما برگزار می‌شود. 

مسستوفی زاده با تاکید برینکه هر سه شنبه کلاس داریم و در این کلاس‌ها این موارد و نکات ظریف که در مورد تزریق انسولین و مواجه با دیابت نوع یک است از صبح تا ظهر جلسه حدود سه چهار ساعته است که والدین شرکت می‌کنند؛ تصریح کرد: بیمارانی که تازه تشخیص داده شده‌اند آموزش داده می‌شوند و این‌ها نکاتی است که هم به رده فراگیران و هم به والدین آموزش داده می‌شود و نکته مهم اجرا است آموزش انجام می‌شود. 

فوق تخصص غدد و متابولیسم کودکان با بیان اینکه با توجه به نتایج این طرح که ۵۰ درصد بیماران مراجعه کننده به  درمانگاه مرجع  دچار لیپودیستروفی هستند و آمار بالایی هست و در بالین هم ما این را می‌بینیم یعنی از هر چند تا مریض دیابتی که مراجعه می‌کنند یکی دو مورد محل تزریق مشکل دارد؛ گفت:  در حالی که به دلیل عدم توجه و معاینه محل تزریق کنترل دیابت دچار مشکل شده؛ دنبال راه‌های پیچیده می‌گردند که دیابت را کنترل کنند؛ بعضی وقت‌ها سراغ داروهای گران قیمت و  حتی کشورهای دیگر می‌روند یا درمان‌هایی که مربوط به دیابت نوع دو هست را پیش می‌گیرند که دیابت کنترل شود در صورتی که اصلاح رفتار بسیار ساده می‌تواند نتایج خیلی خوبی داشته باشد.

وی خاطرنشان کرد: ارائه نتایج این طرح جهت معاینه و مراقبت و توجه به محل تزریق  در کلاس‌های آموزشی  و  وبینارهای دوره‌ای که داریم این مطالب را آموزش می‌دهیم ونتایج طرح در آموزش‌ها و موارد مرتبط گنجانده شده ا ست.

انتهای پیام/