علمی، پژوهشی و فناوری

اقدامات وزارت علوم برای حفظ رشد شتاب علمی در دولت شهید جمهور

به گزارش پایگاه خبری علم و فناوری : پیمان صالحی معاون پژوهشی وزیر علوم در آئین تجلیل از سردبیران و مدیران مسئول نشریات نمایه شده در پایگاه‌های معتبر بین‌المللی که صبح امروز در دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد، با بیان اینکه سرمایه‌گذاری در علم وفناوری هزینه نیست بلکه یک سرمایه است، گفت: سهم‌ زیاد در بودجه دانشگاه اختصاص به نیروی انسانی دارد و کمتر در زیر ساخت‌ها هزینه می‌شود و برای اینکه بتوانیم بودجه زیر ساخت را افزایش دهیم در حال پیگیری هستیم‌.

وی افزود: از ۱۷۳ مجله نمایه شده ۱۳ هزار مقاله در دنیا منتشر شده که برخی مقالات علمی ایران در مجلات معتبر بین‌المللی منتشر شده است، اگر بتوانیم روند نمایه سازی را تداوم دهیم می‌توانیم در سطح بین‌المللی به جایگاه بهتر دست یابیم.

صالحی گفت: بیشترین توسعه در مقالات بین‌المللی به حوزه کشاورزی اختصاص داشته است.

معاون پژوهشی وزیر علوم به برخی اقدامات وزارت عتف برای حفظ رشد شتاب علمی اشاره کرد و گفت: تدوین آیین‌نامه پژوهانه جامع، تدوین ‌تصویب آیین‌نامه پایه‌های تشویقی، تصویب و اجرای آیین‌نامه پژوهشگران پسادکتری و اخذ مجوز امریه سربازی برای آنها، تصویب و اجرای آیین‌نامه پژوهشگران مستقل در شورای عالی‌های، مصوبه جهش علمی بر مبنای عملکرد ‌و تدوین آیین نامه تعاملات بین‌المللی بخشی از اقدامات این معاونت در وزارتخانه در سه سال دولت سیزدهم بود.

به گفته معاون پژوهشی وزارت علوم بودجه ۱۰۰ میلیون یورویی معادل ۳ هزار میلیارد تومان از صندوق توسعه ملی برای تجهیز و نوسازی زیرساخت‌های پژوهشی به دانشگاه‌ها بر اساس شاخص‌ها و اولویت‌های تعداد اعضای هیئت علمی، دانشجو، قراردادهای ارتباط با صنعت، جایگاه دانشگاه در رتبه بندی‌ها و غیره اختصاص یافت که تا ۲۸ اسفند ۱۴۰۲ به صورت کامل به حساب تمام دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها بر اساس عدالت توزیعی واریز شد.

وی درباره آیین‌نامه جامع پسا دکتری توضیح داد: این آیین‌نامه با پیش بینی چهار نوع پسا دکتری به تصویب شورای عالی عتف رسیده است.

 البته در گذشته یک آیین نامه کلی داشتیم، اما اکنون هر کدام به رسمیت شناخته می‌شوند. حوزه پسادکتری بنیادی در حوزه‌های علوم پایه، انسانی و مهندسی است که پژوهشگران جهت فعالیت در مرزهای دانش می‌توانند از این تحقیقات استفاده کنند.

وی ادامه داد: ۳ نوع پسا دکتری با محوریت کاربردی (پروژه‌های صنعتی)، فناوری (شرکت‌های دانش بنیان) و صنعتی (شرکت‌های بزرگ) به آیین نامه قبلی اضافه شده است و دانشجویانی که فعالیت پژوهشی خود را در این ۳ محور بگذرانند به آنها امریه سربازی تعلق می‌گیرد.

معاون پژوهشی عنوان کرد: حدود ۵۰۰ سهمیه در سال به افرادی اختصاص می‌یابد که می‌توانند سربازی خود را به عنوان پسا دکتری در شرکت‌های دانش بنیان و شرکت‌های صنعتی با انجام تحقیقات پژوهشی بگذرانند تا هم ۲ سال از ظرفیت پژوهشی فارغ التحصیلان استفاده شود و هم با تحقق این کار فعالیت صنعتی با کمک دانش پژوهشگران توسعه بیشتری یابد.

صالحی گفت: تعداد قابل توجهی پژوهشگر پسادکتری جذب شده اند و این روند امسال با قوت بیشتری پیش می‌رود. از آنجا که صندوق شورای عالی عتف تشکیل شده است، می‌تواند در تأمین مالی نسبت به محدودیت‌های گذشته بهتر عمل کند.

محققان پسا دکتری موتور محرکه کشورهای پیشرفته برای حرکت در مرزهای دانش و حل مسائل هستند؛ زیرا دغدغه تولید مقاله در این میان خیلی مطرح نمی‌شود، بلکه شناسایی مسائل و ارائه راه حل و حل نیاز لازم است.

معاون پژوهشی وزارت علوم در بخش دیگری به تولیدات علمی ایران در شاخص رتبه‌بندی‌های مختلف جهانی اشاره کرد و گفت: در ابتدای دولت سیزدهم ۴۵ دانشگاه در رتبه بندی تایمز حضور داشتند که در سال گذشته به ۶۵ دانشگاه ارتقا یافت و اکنون به ۷۳ دانشگاه رسیده است؛ این آمار رشد حدود ۵۰ درصدی را در تعداد نشان می‌دهد.

وی به رقابت علمی ایران با کشورهای همسایه از نظر کیفی اشاره کرد و گفت: نیازمند سرمایه‌گذاری‌های بیشتر است، وقتی دانشگاهی در کشورهای منطقه چند برابر آموزش عالی ایران بودجه دریافت می‌کند، مطمئناً جایگاه بهتری را در بلندمدت به خود اختصاص می‌دهندصالحی سهم ایران از تولیدات بین المللی را حدود یک و نیم درصد در هر هزار نفر عنوان کرد: سرانه مطلوب و قابل قبولی را نشان می‌دهد.

سهم مقالات علمی ثبت شده به نسبت جمعیت ایران در پایگاه اسکوپوس سال گذشته ۷۷ هزار بوده و در سال جاری به ۷۴ هزار مقاله رسیده است. 

آمریکا با ۳۵۰ میلیون نفر جمعیت حدود ۸۰۰ هزار مقاله تولید می‌کند که شاخص بهتری را در این میان دارد زیرا امکانات بسیار خوبی در دسترس این کشور قرار گرفته است.

وی در مقایسه سرمایه‌گذاری قابل توجه چین نسبت به اندازه کل تولید ناخالص داخلی ایران در علم و فناوری پرداخت و گفت: سهم پژوهش از تولید ناخالص داخلی حدود ۳ میلیارد دلار است و چین به اندازه کل تولید ناخالص داخلی ایران در علم و فناوری سرمایه‌گذاری می‌کند. تولید ناخالص داخلی ترکیه ۹۰۶ میلیارد دلار و سهم پژوهش فناوری حدود ۱۲ میلیارد دلار است.