علمی، پژوهشی و فناوری

بحرانی جدید و خطرناک؛

اکسیژن موجود در آب دریاها به‌سرعت درحال کاهش است

به گزارش پایگاه خبری علم و فناوری : همان‌طور که می‌دانید، آب از ترکیب اتم‌های اکسیژن و هیدروژن تشکیل شده است. همان‌طور که هوا برای ما انسان‌ها نقشی حیاتی دارد، اکسیژن محلول در آب نیز برای اکوسیستم‌های آبی اهمیت بالایی دارد و فرقی نمی‌کند آب شور باشد یا شیرین. باتوجه‌به اینکه میلیاردها نفر در سراسر زمین برای غذا و کسب درآمد متکی به زیستگاه‌های آبی و آب شیرین هستند، کاهش اکسیژن آب می‌تواند خطراتی جدی به‌دنبال داشته باشد.

به عقیده دانشمندان، حالا باید پدیده «اکسیژن‌زدایی» از آب را به یکی دیگر از نگرانی‌هایمان برای کره زمین بیفزاییم. تغییرات اقلیمی، اسیدی شدن اقیانوس‌ها، تخریب لایه اوزون، نرخ ازدست‌دادن تنوع زیستی، کاهش سطح آب شیرین در دنیا و آلودگی‌های شیمیایی از دیگران نگرانی‌های دانشمندان در حوزه محیط‌‌زیست است. حالا اکسیژن‌زدایی هم چالشی بزرگ محسوب می‌شود.

از مهم‌ترین دلایلی که سبب تخلیه اکسیژن از آب می‌شود، گرمایش زمین است. هنگامی که کره زمین گرم و گرم‌تر می‌شود، غلظت اکسیژن محلول در آب نیز کاهش می‌یابد؛ به‌عبارت دیگر، آب‌های گرم نمی‌توانند اکسیژن زیادی در خود نگه دارند. با ادامه انتشار گازهای گلخانه‌ای که دمای هوا و آب را در سراسر زمین افزایش می‌دهند، میزان اکسیژن موجود در آب نیز به‌تدریج کم می‌شود.

هنگامی که مواد آلی و مغذی به‌شکل کودهای کشاورزی یا خانگی، فاضلاب و زباله‌های صنعتی وارد آب می‌شوند، جلبک و باکتری‌های تغذیه‌کننده از اکسیژن افزایش می‌یابند؛ همین یکی از دلایل اکسیژن‌زدایی از آب است.

در بدترین موارد، اکسیژن به حدی کاهش می‌یابد که میکروب‌های وابسته به اکسیژن خفه می‌شوند و می‌میرند؛ به‌این‌ترتیب، جمعیت‌های میکروبی که به اکسیژن متکی نیستند، از مواد آلی مرده میکروب‌های دیگر تغذیه می‌کنند و رشد و تولیدمثل آن‌ها نامتعادل افزایش می‌یابد. به‌هم‌خوردن تعادل میکروب‌های وابسته به اکسیژن و میکروب‌های دیگر سبب کاهش فوتوسنتز می‌شود و این چرخه باطل با نام «اوتروفیکاسیون» منجر به نابودی بیشتر حیات در آب می‌شود.

اکسیژن‌زدایی در آب همچنین به لایه‌های مختلف آب نیز بستگی دارد. ازآنجایی‌که سطح آب زودتر از اعماق آن گرم می‌شود، میزان اکسیژن در سطح کاهش می‌یابد و گونه‌های وابسته به اکسیژن نیز با خطر مرگ روبه‌رو می‌شوند اما در اعماق دریا مشکل کمبود اکسیژن برای جانداران وابسته بحرانی نیست و همین اختلاف سبب برهم‌خوردن تعادل زیستی در دریا می‌شود.

این موارد همگی بر اکوسیستم‌های آبی که بسیاری از ما برای غذا، آب آشامیدنی، درآمد و غیره به آن متکی هستیم، تأثیر منفی غیرمستقیم می‌گذارد.

دانشمندان باور دارند با کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، کاهش ورود فاضلاب و مواد سمی به داخل دریاها ممکن است نرخ اکسیژن‌زدایی را کاهش دهد یا به‌صورت بالقوه این فرایند را معکوس کند.