علمی، پژوهشی و فناوری

رئیس دانشگاه آزاد شهرستان فراشبند:

بنیه علمی پژوهشی و فناوری شاخصه اصلی قدرت نمایی ملت ها

دکتر مهراب محبی ريئس دانشگاه آزاد شهرستان فراشبند در در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری تصریح کرد: تمامی کشورهای پیشرفته با تکیه بر علم و تبدیل علم به ثروت و فناوری، توانسته‌اند رشد اقتصادی، توسعه همه جانبه از قبیل فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی در کشور خود به همراه داشته باشد.

محبی با اشاره به اینکه اگر در کشوری علم توسعه یابد، به تبع آن وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بهبود پیدا خواهد کرد، بیان کرد: با وجود توصیه به گسترش علم و فناوری در تمامی سطوح، در عمل مشکلاتی داریم که می‌تواند یکی از عوامل آن، نقش تقنین و قانونگذاری در همین راستا باشد و در بعضی از مواقع اجرایی کردن کار با دشواری بسیاری همراه است.

وی با بیان اینکه جایگاه کشور ایران به لحاظ رشد و توسعه علمی، جایگاه بدی نیست و حرکت ما در این مسیر روی لبه مرزی است، توضیح داد: ایران در تولید و چاپ مقالات، دارای رتبه شانزدهم در این عرصه است و این نشان می‌دهد مجموعه علمی دانشگاه در راستای وظایف ذاتی خود که همان تولید علم است، به خوبی پیش می‌رود.

محبی موضوع مهم رو اصلی را تبدیل علم به فناوری دانست و ادامه داد: در آخرین رتبه بندی، فناوری کشورمان به طور تقریبی رتبه ۹۰ دنیا را به خود اختصاص داده است که این فاصله در زمینه فناوری، معنادار و قابل بررسی است و نشان می‌دهد که در تبدیل علم به ثروت مشکلاتی وجود دارد.

مثلث ابزار برای رسیدن به توسعه فناورانه

این ريئس‌ دانشگاه در ادامه تصریح کرد: در راستای توسعه فناوری نیازمند سه ابزار هستیم. یکی از این ابزارها «پشتیبانی» است که خوشبختانه با وجود ساز و کارهایی به طور نسبی در این زمینه خوب عمل کرده‌‍ایم.

وی ادامه داد : مجموعه‌ های علمی، معاونت‌ های پژوهشی در دانشگاه‌ها، بنیاد ملی نخبگان، مجموعه جهاد دانشگاهی و... حمایت‌ های در زمینه نوآوری و فناوری انجام می‌دهند. این حمایت‌ها ممکن است همخوان نباشند ولی نسبتا وجود دارند. البته  گاهی این حمایت‌ها با وجود مشکلات اقتصادی، نمی‌تواند کافی باشد و بسیاری از شرکت‌ ها با این حمایت‌ها نمی‌توانند هزینه‌های اولیه خود را پوشش دهند.

وی دومین ابزار توسعه فناوری را «اشاعه نوآوری و فناوری» عنوان کرد و گفت: بحث اشاعه نوآوری و فناوری از دو منظر قابل بررسی است؛ نخستین مورد فرهنگ‌سازی است که به نظر می‌آید در کل جامعه و به خصوص در قشر دانش ‌آموز و سپس دانشجو باید این منظر جاری و ساری شود که بتوان فرهنگ دانش‌بنیان را به درستی برای جامعه معرفی کنیم.

این مقام مسئول اضافه کرد: وقتی دانش ‌آموز در مقطع ابتدایی با الفبای علم و فناوری، نوآوری و خلاقیت آشنایی پیدا کرد در دوران دانشجویی می‌تواند در انجام طرح‌ ها که از سوی استاد به او پیشنهاد می‌شود، موثرتر عمل کند زیرا که برنامه‌هایی را در دوران پیش از دانشجویی فراگرفته است.

وی «قالب و چهارچوب» را ابزار سوم توسعه فناوری دانست و بیان کرد: در کشور قابلیت‌ ها و نخبگان زیادی  وجود دارد که با شناسایی این ظرفیت‌ها و  طراحی یک قالب مشخص می‌تواند شاهد رشد فناوری در این حوزه‌ ها بود.

دکتر مهراب محبی تاکید کرد: قرار نیست در همه حوزه‌های علم پیشرفت داشته باشیم مثلا کشور ژاپن به علت نداشتن خاک، در حوزه کشاورزی ورود پیدا نمی‌کند ولی در عوض در حوزه نرم ‌افزار و صنایع خانگی به طور جدی سرمایه‌ گذاری کرده است، در کشور ایران نیز نیروی انسانی کارآمد و ظرفیت‌های طبیعی و زیست محیطی زیادی وجود دارد که باید این قابلیت‌ ها را سنجید و شناسایی کرد. 

جبران کم کاری در خلق نوآوری و فناوری با آموزش در مدارس و دانشگاه‌ها

وی تصریح کرد: کم کاری در خلق فناوری ورود جدی میطلبد و باید خلاقیت و نوآوری را به دانش‌آموزان و دانشجویان در کنار سایر مباحث درسی آموزش داده شود و نباید نوآوری را به شکل نظری تدریس کنیم بلکه با ایجاد تیم‌ های دانش ‌آموزی و بازدید از مراکز رشد، پارک علم و فناوری و شرکت‌های موفق دانش‌بنیان که از لحاظ اقتصادی و صادراتی عملکرد موفقی دارند، در خلق نوآوری و فناوری انگیزه ایجاد کنیم.

محبی با بیان اینکه معمولا هماهنگی و تناسب میان اهداف و سیاست‌ ها وجود ندارد، گفت: با سیاست‌ هایی که وجود دارد در اجرا نمی‌توان به قالب توسعه فناوری دست‌ پیدا کنیم و از حیث ابزاری نیز تعاملات و پیوندهای زیادی وجود ندارد و در مواقعی موازی کاری در حوزه فناوری زیاد است.

این فعال حوزه دانشگاهی تاکید کرد: اگر پیوندها و شبکه ‌سازی ها ا وجود داشته باشد و حلقه وصل در میان مجموعه‌ های آموزشی و مراکز رشد برقرار شود، هم افزایی و شناخت از یکدیگر میسر خواهد شد، از طرفی ریشه موازی کاری برچیده‌ می‌شود که این امر برعهده مجموعه‌ های اجرایی بوده و تحمیلی نیست.

وی مخاطب نوآوری و فناوری را دولت و شرکت‌های دولتی عنوان کرد و گفت: بخش خصوصی و مردمی باید مخاطب اصلی نوآوری و فناوری در برنامه توسعه کشور باشند زیرا شرکت‌های دولتی اسیر قوانین دولتی هستند و پارک‌ های علم و فناوری و مراکز رشد در ذیل مجموعه‌ های مردم نهاد قرار دارند.

دکتر محبی فناوری و نوآوری را نیازمند تعاملات بین‌المللی دانست و متذکر شد: تعاملات در مجموعه‌ های فناوری و نوآوری با شرکت‌های پیشرفته جهانی مناسب نیست، هرچه قدر تعاملات ما روزافزون باشد، پیشرفتی بیشتری را انتظار خواهیم داشت، شرکت‌های دانش‌بنیان علاوه بر رفع نیازهای داخل، می‌تواند با این تعاملات، صادرات کشور را افزایش دهند.

این مقام مسئول در ادامه با اشاره به اینکه شروع و شکل نظام آموزشی در کشور خوب بود اما امروز با فارغ‌ التحصیلانی روبرو هستیم که مهارتی ندارند، اظهار کرد: در برهه ای از زمان نظام آموزشی از قبیل مدارس و دانشگاه‌ها به خوبی توسعه یافتند اما امروز این توسعه ‌یافتگی به ضرر ما تمام می‌شود زیرا امروز بسیاری از نخبگان حوزه‌های علمی و فناوری راغب به ادامه تحصیل یا پا گذاشتن به عرصه‌های نوین نیستند.

وی با بیان اینکه تغییر در کشور به سختی اتفاق می‌افتد، ادامه داد: اصول و ساختار هایی که در نظام آموزشی تعریف کرده‌ایم نیازمند تغییر و تحول بر حسب اقتضائات ملی و جهانی است اما به سختی می‌توانیم خود را با شرایط جهانی وفق دهیم.

او در همین زمینه خاطرنشان کرد: امروز آموزش در قالب سنتی در دنیا منسوخ شده است اما در کشور ما این تغییر محقق نشده و همین شیوه سنتی را ادامه می‌دهیم و امکان توسعه رشته‌های مجازی برایمان امکان‌پذیر نیست.

دکتر محبی رتبه شانزدهم ایران از حیث تولید علم را یادآور شد و گفت: پیداست که ما از حیث علمی جایگاه پایینی نداریم اما نکته مغفول ناظر بر مهارت آموزی است که رها کرده‌ایم حال آنکه داشتن مهارت شرط توسعه ‌یافتگی کشورهاست و نه داشتن علم. در دنیا از علم تعبیر به مدرک ‌گرایی می‌شود و مهارت‌ها هستند که کشورها را می‌ سازند.

وی همچنین تصریح کرد: در دانشگاه های توسعه یافته شمار بالایی از دانشجویان از کشور ما هستند که به آنجا رفته و منشأ رشد و توسعه‌یافتگی علمی آن کشورها شده‌اند.

دکتر مهراب محبی ريئس دانشگاه با تاکید بر اینکه توسعه یک کشور، بر پایه رشد علم و فناوری است، اظهار کرد: یکی از مشکلات اساسی کشور نحوه استفاده از علم و فناوری و بهره‌گیری از جامعه نخبگانی است، متاسفانه گاهی در کشورمان از منظر تصمیم گیری و برنامه‌ریزی در حوزه فناوری معکوس‌ عمل می‌کنیم؛ برخی مواقع به جای اینکه تصمیم‌ های کلان توسط افراد باسوادی انجام شود این کار به اشخاصی سپرده می‌شود که به معنای واقعی از علم بی ‌بهره‌ اند و ناپختگی تصمیمات ابلاغی از سوی آن‌ها روشن و مبرهن است.

او در ادامه مطلب بالا نیز می‌گوید: اگر فضای رقابتی و علم به بازار وجود داشته باشد و اساتید با بازار ارتباط برقرار کنند، موفقیت حاصل خواهد شد.

اين رئیس دانشگاه استمرار واحدهای تحقیق و توسعه در صنایع و مراکز رشد در دانشگاه را یکی از راه‌ حل های رونق حوزه فناوری دانست و گفت: از طریق ارتباط با اساتید حوزه بازار می‌توان تجهیزات آزمایشگاهی با زیرساخت علمی خوب فراهم کرد ولی نگاه تجاری وجود ندارد. 

وی خاطرنشان کرد: در حوزه‌های مختلف فعالیت‌ها تحت یک برچسب سامان ‌دهی می‌شوند و از هر واحد فناوری خواسته نمی‌شود که علامت تجاری داشته باشد، بهترین راه حل، فعالیت مشترک با صنایع است و وجود برندینگ فعال و قوی برای این است که همه مشاغل کوچک و بزرگ تحت این برند شروع به فعالیت و فروش کنند.

او  با بیان اینکه حمایت‌های مالی باید یکپارچه ‌سازی شود، گفت: حمایت‌ها به صورت واحد و منسجم نیست به گونه‌ای که در دست‌ نهادهای مختلف پراکنده شده است و عملا نمی‌توانند حمایت کافی انجام دهند، که می‌طلبد برنامه‌ ریزی ها و جلسات با خروجی در استان در حوزه فناوری بین دانشگاه‌ های مختلف برای یکپارچه سازی فعالیت‌ها انجام شود.

خبرنگار/ فاطمه شعبانی

انتهای پیام/