به گزارش پایگاه خبری علم و فناوری : همواره انسان در راستای تشخیص بیماری‌های عفونی، به‌دست‌آوردن آنتی‌ژن‌ها، توسعه آزمون‌های سرولوژیک برای واکسن‌ها، مطالعات ژنتیکی و شناسایی گونه‌های میکروبی که عموما حول محور درمان بیماری‌ها و سلامت می‌چرخد نیازمند بررسی همه جانبه بر روی شکل‌گیری، رشد و تکامل سلول ها، میکروب‌ها، باکتری‌ها، قارچ‌ها و ... است که مهم‌ترین ماده لازم برای این بررسی((محیط کشت)) می‌باشد که قبلا با هزینه‌های گزافی از خارج از کشور وارد و به دست محققان می‌رسید.
اما در حال حاضر با رشد علم در میهن عزیزمان توسط محققان و دانشمندان ایرانی تولید می‌شود که در ماه‌های اخیر یکی از بهترین و مرغوب ترین محیط‌های کشت کشوری که در مقایسه با نمونه خارجی دارای کیفیت بیشتری است، توسط دکترامین روزبهی، یکی از محققان اهل چهارمحال و بختیاری در آزمایشگاه مرکز تحقیقات بیوتکنولوژی دانشگاه آزاد اسلامی شهرکرد ساخته و به بهره‌برداری رسید که جهت افزایش اطلاعات علمی پیرامون این محیط کشت و آشنایی بیشتر با این محقق ایرانی به سراغ او رفتیم.

خبرنگار علم و فناوری: لطفا خود را معرفی نموده و در مورد انگیزه اصلی فعالیت خود روی پروژه ساخت این محیط کشت توضیحاتی ارائه دهید.

اینجانب امین روزبهی متولد شهرکرد هستم، تحصیلات کارشناسی خود را در رشته میکروبیولوژی دانشگاه آزاد اسلامی شهرکرد در سال 1393 به پایان رساندم سپس مقطع کارشناسی ارشد را در همین واحد دانشگاهی گذرانده و در سال 1395 فارغ التحصیل شدم.

 در حال حاضر دانشجوی سال آخر دکتری تخصصی میکروبیولوژی و استاد گروه زیست شناسی در همین دانشگاه هستم و به فعالیت های تولیدی و فناورانه نیز مشغول می باشم، مدت 2 سال است با تشکیل هسته فناور در مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی در راستای تولید مواد آزمایشگاهی فعالیت نموده و پس از تحقیقات بسیار در سال 1403 موفق به تولید یکی از محصولات شدم که وجه تمایز قابل توجهی نسبت به سایر نمونه‌های تولید شده در خارج و داخل دارد.

محیط کشت RPMI 1640 (Roswell Park Memorial Institute) اولین بار برای کشت سلول های لوسمی انسان در محیط معلق و محیط کشت تک لایه استفاده شده است که این محیط برای کشت انواع مختلف سلول های پستانداران از جمله Hela، Jurkat, MCF-7 PC12, PBMC، آستروسیت ها و کارسینوما مناسب است.

خبرنگار علم  و فناوری: وجه تمایز این محیط کشت با سایر محیط های کشت چیست؟

ویژگی منحصر به فرد محیط کشت RPMI 1640، داشتن گلوتاتیون بعنوان عامل احیاکننده و همچنین مقادیر زیاد ویتامین ها است، این محیط کشت حاوی بیوتین، ویتامین B12 ، و پاراآمینوبنزوئیک اسید است و علاوه بر این، اینوزیتول و کولین نیز در مقدار زیاد در این محیط کشت وجود دارد. محیط کشت RPMI 1640 فاقد هر گونه پروتئین، لیپید یا فاکتورهای رشد است. 

در اصل به دلیل دارا بودن ماده گلوتاتیون کاهنده و غلظت بالای ویتامین ها ، محیط RPMI  نسبت به سایر محیط های کشت سلولی برتر است، همچنین محیط  RPMI،حاوی بیوتین و PABA است.

مواد تشکیل دهنده این محیط گلوکز، فنول رد، انواع نمک ها (سدیم کلرید،سدیم بیکربنات،دی سدیم فسفات ،پتاسیم و ..)، آمینو اسید (گلوتامین، آرژنین، آسپارژین،..) و ویتامین (نیکوتین آمید ، فولیک اسید، پیرکسیدین هیدروکلرید،..) می باشد.

خبرنگار علم و فناوری: موارد استفاده از این محیط کشت را توضیح دهید.

محیط RPMI در فعالیتهای تحقیقاتی به عنوان یک محیط پایه به جهت انجام کشت سلول‌های یوکاریوتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این محیط کشت در ابتدا جهت کشت سلول های لوسمی انسانی ساخته شده است و امروزه برای انواع سلول های پستانداران از جمله HeLa ، Jurkat ،MCF-7 ،PC12 ،PBMC، آستروسیت‌ها و کارسینوم‌ها مناسب می باشد. 

محیط RPMI به طور عمده برای رشد لنفوسیت های انسانی مورد استفاده قرار میگیرد و حاوی میزان زیادی فسفات است و برای رشد به co2 5% نیازدارد و از یک سیستم بافر بی‌کربنات استفاده می کند و در فرمولاسیون دارای pH 7 – 7.4 است .

در صورتی که این محیط با سرم یا جایگزینی مناسب در سرم ترکیب شود، امکان پرورش بسیاری از انواع سلولی ، به خصوص لنفوسیت های T / B انسانی ، سلول های مغز استخوان و سلول‌های هیبریدوما را فراهم می آورد.

خبرنگار علم و فناوری: از نظر اقتصادی این محصول فناور تفاوتی با موارد مشابه دارد؟

محصول این هسته فناور با توجه به اینکه درصد بالایی از آن به صورت وارداتی در اختیار محققان قرار گرفته است و در مراکز تحقیقاتی و آزمایشگاه‌های سراسر کشور مصرف بالایی دارند، این هسته فناور علاوه بر بومی‌سازی محصول و تولید داخلی، باعث کاهش در هزینه‌های تحقیقاتی و آزمایشگاهی محققان، اساتید و دانشجویان تا حدود ۵۰ درصد می‌شود.

خبرنگار علم و فناوری: در مسیر تولید این محصول مسئولان مربوطه همکاری لازم را  با هسته فناور شما داشته‌اند؟

از نظر فضا و امکانات آزمایشگاهی، از سوی سرای نوآوری و مرکز تحقیقات بیوتکنولوژی این واحد دانشگاهی حمایت‌های لازم صورت گرفته است، اما کمک‌های مالی به‌صورت وام یا مشارکت مورد نیاز است که امیدواریم در این باره نیز از سوی دانشگاه حمایت‌های ویژه دریافت کنیم. 

خبرنگار علم و فناوری: کمی در مورد پیشینه فعالیت هسته فناور خود توضیح دهید.

فعالیت هسته فناور تولید مواد آزمایشگاهی از اواخر سال ۱۴۰۱ در سرای نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد با استفاده از امکانات و تجهیزات مرکز تحقیقات بیوتکنولوژی آغاز شده و تاکنون پس از انجام تحقیقات و گسترش فعالیت‌ها تولید محیط‌های کشت سلولی، مراحل آزمایشگاهی خود را با موفقیت پشت سر گذاشته و اکنون نیاز‌ تحقیقاتی استادان و دانشجویان این واحد دانشگاهی را برطرف کرده و علاوه بر آن در حال رایزنی با سایر دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی و آزمایشگاه‌های سراسر کشور برای معرفی محصولات و تولید انبوه و عرضه آن هستیم.

با توجه به تولید موفقیت‌آمیز تعدادی از محصولات این هسته فناور در مسیر عقد قرارداد و تعیین سهم مجریان طرح از یک طرف و سهم دانشگاه آزاد اسلامی از سوی دیگر هستیم. بدون شک این هسته فناور با عرضه و فروش محصولات خود در راستای درآمد‌های غیر شهریه‌ای کمک شایانی به دانشگاه خواهد کرد.

محصولات این هسته فناور شامل چند نوع محیط کشت سلولی بوده که با توجه به اینکه درصد بالایی از محصولات وارداتی هستند و در مراکز تحقیقاتی و آزمایشگاه‌های سراسر کشور مصرف بالایی دارند، این هسته فناور علاوه بر بومی‌سازی محصول و تولید داخلی، باعث کاهش در هزینه‌های تحقیقاتی و آزمایشگاهی محققان، استادان و دانشجویان تا حدود ۵۰ درصد می‌شود.

خبرنگار علم و فناوری: در راستای تجاری سازی این محصول اقداماتی داشته اید؟

 تمایل به تجاری سازی وتولید انبوه این محصول مهم داریم اما شرکت‌های فناور نیازمند حمایت برای شرکت در نمایشگاه‌های داخل و یا خارج از کشور برای معرفی محصولات و کمک به تجاری‌سازی و بازاریابی بین‌المللی هستند که لازم است بیش از پیش مورد حمایت قرار گیرند. 

نتیجه: همانطور که مقام معظم رهبری در تاریخ 28 مهرماه 1395 فرمودند: ((بنده در دفاع از جامعه‌ی نخبگان و از حرکت علمی کشور، تا نَفس دارم ذرّه‌ای کوتاه نخواهم آمد، و میدانم که این حرکت، حرکت بابرکتی است و ان‌شاءالله عاقبت‌به‌خیر است.)) لازم است سایر مسئولان هم با تمام توان از تلاش‌ها و ابتکارات دانشجویان نخبه و با استعداد حمایت های لازم را صورت داده تا جوانان ما همانند این جوان پر استعداد ایرانی بتوانند ایده‌ها و ابتکارات خود را در راستای رشد علم و فناوری و پیشرفت کشور عملیاتی نمایند.