علمی، پژوهشی و فناوری

حمایت از فرآورده‌های ژن‌درمانی و پلتفرم‌های دست‌ورزی شده

به گزارش پایگاه خبری علم و فناوری : دکتر محمدحسین متالهی در کارگاه معرفی فراخوان شتاب‌دهی به پژوهش‌های انقلاب زیستی در حوزه ژن درمانی که به صورت برخط برگزار شد، با اشاره به سابقه انتشار فراخوان انقلاب زیستی با همکاری بنیاد علم ایران و ستاد توسعه پزشکی بازساختی معاونت علمی، گفت: از ۳ سال قبل ما همکاری‌هایی را با بنیاد علم ایران آغاز کردیم و در طی آن فناوری‌های آینده را مورد بررسی قرار دادیم.

وی افزود: در این همکاری‌ها، حوزه‌های زیستی بعنوان یکی از فناوری‌های آینده مورد تاکید قرار گرفت و با بررسی اسناد بین‌المللی مانند سند انقلاب زیستی مکنزی، به این نتیجه رسیدیم که علاوه بر حمایت‌های افقی از طرح‌های پژوهشی، حمایت های عمومی برای حمایت از فناوری‌های اولویت‌دار مورد نیاز است تا بتوان کشور را در این حوزه توانمند کرد.

متالهی، با اشاره به حوزه‌های اولویت دار این فراخون گفت:

پژوهش‌های توسعه‌ای اولویت دار شامل موارد ذیل است:

* توسعه داروی بیوسیمیلار مبتنی بر الیگو نوکلئوتید
* توسعه محصولات بیوسیمیلار ژن‌درمانی مبتنی بر پلتفرم‌های ویروسی
* توسعه بیوسیمیلار یک فراورده ژن‌درمانی مبتنی بر سلول‌های مهندسی شده با هدف بیان یک ژن سالم یا اصلاح یک ژن معیوب
* طراحی و توسعه فرایندهای اتوماسیون و دستگاهی تولید محصولات ژن‌درمانی

طرح‌های دکتری و پسادکتری شامل موارد ذیل است:

تمامی رساله‌های دکتری و طرح‌های پسادکتری در حوزه ژن‌درمانی در این فراخوان مورد بررسی قرار خواهند گرفت، اما طرح‌هایی که در راستای ۱۰ موضوع زیر باشند، از اولویت بیشتری برخوردار خواهند بود:

* توسعه پلتفرم‌های جدید دست‌ورزی ژنتیکی
* طراحی و بررسی تست‌های in- vitro و  in-vivo جهت بررسی کارایی و ایمنی کاندیداهای ژن‌درمانی و نیز جهت بررسی صحت توالی‌های تغییر یافته و میزان off-target در فرایندهای ویرایش ژنوم
* طراحی سیستم‌های انتقال ژن با قابلیت القای کنترل‌شده
* روش‌های انتقال ژن در مهندسی بافت برای تمایز سلولی
* مهندسی کپسید و گلیکوپروتئین‌های غشایی وکتورهای ویروسی با قابلیت استفاده بالینی در ژن‌درمانی برای بهبود عملکرد، فرار از سیستم ایمنی بدن و تحویل هدفمند
* طراحی و تولید داروهای نوکلئیک اسیدی (آنتی سنس الیگو نوکلئوتیدها، si-RNAها و اپتامرهای متصل به دارو و ...) با هدف استفاده در ژن‌درمانی
* توسعه ابزارهای دلیوری غیر ویروسی و تحویل هدفمند برای انتقال ژن
* داروهای ژن‌درمانی مبتنی بر ویروس
* فرایندهای پایین‌دستی تولید وکتورهای ویروسی
* تحقیقات مرتبط با ژن‌درمانی (طراحی و شناسایی پنل‌های تشخیصی برای تشخیص بیماری‌های ژنتیکی، مشخصه‌یابی نواحی تاریک ژنوم و ...).

وی گفت: در بخش پژوهش‌های توسعه‌ای، مجری اصلی طرح در این فراخوان حتما باید یک نفر و عضو هیات‌علمی دانشگاه باشد و در بخش طرح‌های پسادکتری، مسئؤول طرح در دوره پسادکتری باید حتما عضو هیات‌علمی دانشگاه یا مراکز پژوهشی-تحقیقاتی کشور و دارای مرتبه علمی حداقل دانشیار در رشته مرتبط با پروپوزال ارائه شده باشد.

به گفته وی در بخش رساله‌های دکتری، دانشجوی دکتری آزمون جامع خود را با موفقیت گذرانده باشد. 

دبیر ستاد توسعه زیست فناوری، با بیان اینکه تاکنون دو فراخون در حوزه ایمونوتراپی و ژن درمانی منتشر شده است، خاطر نشان کرد: ایمونوتراپی به عنوان یکی از حوزه‌های مهم در سلامت انسان، پس از بررسی در کارگروه تخصصی به عنوان یکی از اولویت‌های انقلاب زیستی در کشور تعیین شد. این مفهوم به معنی درمانی است که به واسطه دستکاری و تنظیم عملکرد سیستم ایمنی عمل کند. گستردگی ایمونوتراپی به عنوان یکی از حوزه‌های انقلاب زیستی مورد توجه کارشناسان و متخصصان قرار گرفته است؛ به طوری که می‌توان آن را به ۶ حوزه مختلف آنتی بادی، سلول درمانی، مهارکننده بازدارنده‌های ایمنی، ویروس درمانی، واکسن‌های سرطان و تنظیم کننده‌های سیستم ایمنی تقسیم کرد.

متالهی اضافه کرد: فراخوان ایمونوتراپی اجرا شده و در حال پذیرش طرح‌ها در حوزه ژن درمانی هستیم.

در این کارگاه آنلاین مداح، مدیر ارتباط صنعت و دانشگاه بنیاد علم ایران گفت: ما بعد از انتشار دو فراخوان در حوزه انقلاب زیستی، فراخوان سل درمانی را در روزهای آینده منتشر خواهیم کرد.