علمی، پژوهشی و فناوری

ساخت دستگاه پیشرفته بازیافت کاغذ توسط جوان نخبه/ گامی نوین در حفظ محیط زیست و خودکفایی کشور

خبرگزاری علم وفناوری از استان مرکزی؛ در دنیای امروز، اهمیت حفظ محیط زیست و کاهش مصرف منابع طبیعی به یکی از اولویت‌های اصلی تبدیل شده است. در همین راستا، محمدمهدی صفدری، جوان نخبه و خلاق از شهرستان ساوه، دستگاهی منحصر به فرد برای بازیافت پسماند و ضایعات کاغذ طراحی و ساخته است. این دستگاه که با تکنولوژی‌های پیشرفته و بدون استفاده از مواد شیمیایی کار می‌کند، توانایی بازیافت بیش از ۹۵٪ کاغذهای مصرفی را دارد، بدون اینکه ماهیت یا شکل کاغذ تغییر کند.

هدف او از این ابتکار، کاهش وابستگی به واردات کاغذ و بهبود چرخه بازیافت در کشور است. این دستگاه نویدبخش تحولی بزرگ در صنعت بازیافت بوده و می‌تواند در ادارات، مراکز چاپ و نشر، و حتی مدارس و دانشگاه‌ها مورد استفاده قرار گیرد. این اختراع می‌تواند الگویی برای سایر جوانان و کارآفرینان باشد تا با تکیه بر دانش و تخصص داخلی، راه‌حل‌های نوآورانه‌ای برای چالش‌های زیست‌محیطی ارائه دهند و به خودکفایی و پیشرفت کشور کمک کنند.

خبرگزاری علم و فناوری در گفتگویی صمیمانه با این نخبه جوان، به چالش‌ها و آزمون و خطاهایی که در مسیر ساخت این دستگاه با آن روبرو شده است، پرداخته و جزئیات آن را بیان می‌کند.

برای آشنایی بیشتر، لطفاً ابتدا خودتان را معرفی بفرمایید؟

اینجانب محمدمهدی صفدری، متولد خرداد۱۳۸۰، دانشجوی مقطع کارشناسی رشته حقوق و مدیر کارگروه علمی فناوری "برای ایران" هستم.

-چه چیزی شما را به سمت ساخت دستگاه بازیافت پسماند و ضایعات کاغذ سوق داد؟

به همراه جمعی از دوستان دغدغه‌مند در زمینه حفظ محیط زیست، با هدف کاهش مصرف کاغذ و کم کردن وابستگی به منابع خارجی، و با تکیه بر توانمندی‌ها و ظرفیت‌های خود و اعضای تیم، اقدام به طراحی و توسعه دستگاهی با ویژگی‌های مورد نظر کرده‌ایم.

-آیا پیش از این پروژه، تجربه‌ای در حوزه بازیافت یا تکنولوژی‌های سبز داشتید؟

این پروژه اولین موفقیت ما در زمینه پروژه‌های سبز و بازیافت بوده است، اما در حوزه توربین‌های بادی و آبی، چندین پیش‌نمونه در حال اجرا داریم که به مراحل نهایی خود نزدیک می‌شوند.

-چگونه اولین بار ایده ساخت این دستگاه به ذهنتان خطور کرد؟

این ایده نتیجه جلسات هم‌اندیشی میان اعضای گروه است، اما برای دستیابی به هدف اصلی طرح در زمینه صرفه‌جویی در مصرف کاغذ، همچنان مسیر طولانی در پیش داریم.

-مهم‌ترین چالش‌هایی که در فرآیند طراحی و تولید این دستگاه با آن‌ها مواجه شدید، چه بوده‌اند؟

سه چالش اصلی در طراحی و ساخت این دستگاه مربوط به فرآیندهای پاکسازی جوهر از روی کاغذ بود. پس از انجام آزمایش‌های متعدد و بررسی روش‌های مختلف، با صرف زمان و هزینه قابل توجه، به یک راهکار نهایی دست یافتیم که نسبت به سایر روش‌ها عملکرد بهتری دارد.

-چگونه تکنولوژی‌های مختلف را در دستگاه بازیافت خود ترکیب کردید؟

این فرآیند نسبتاً یکی از ساده‌ترین بخش‌های کار بود، زیرا با استفاده از طراحی معکوس یک پرینتر معمولی و حذف برخی قطعاتی که در فرآیند چاپ به کار می‌رفتند، توانستیم به یک سازه کامل و آماده دست پیدا کنیم. تنها کاری که باقی ماند، جایگزینی سیستم‌های پاک‌کننده به جای بخش‌های مربوط به چاپ بود.

-آیا در طراحی این دستگاه از مواد یا فرآیندهای دوست‌دار محیط زیست استفاده کرده‌اید؟

در این دستگاه با بهره‌گیری از روش‌های نوین و بدون استفاده از مواد شیمیایی، فرآیند پاکسازی جوهر انجام شده است.

-دستگاه بازیافت طراحی شده شما چگونه کار می‌کند و چه فرآیندی را برای تبدیل پسماند کاغذ به مواد قابل استفاده مجدد طی می‌کند؟

این دستگاه با بهره‌گیری از دانش روز و ترکیب اشعه‌ها در یک چارچوب خاص، جوهر را از روی کاغذ پاکسازی می‌کند.

-چه نوع کاغذهایی را می‌توان با این دستگاه بازیافت کرد؟ آیا محدودیت‌هایی در این زمینه وجود دارد؟

این دستگاه به‌طور ویژه برای استفاده در ادارات و مراکز چاپ طراحی شده است، تا در این محیط‌ها که بالاترین میزان مصرف کاغذ را دارند، امکان بازیافت سریع و فوری را فراهم کند.

-کارایی و راندمان دستگاه شما نسبت به دیگر دستگاه‌های مشابه در بازار چگونه است؟

نمونه‌ای مشابه این دستگاه، به این شکل نه در داخل کشور و نه در خارج وجود ندارد. دستگاه‌های فعلی که برای بازیافت کاغذ به کار می‌روند، از فرآیندهای یک‌بار مصرف مانند پاکسازی با مواد شیمیایی و خمیر کردن کاغذ استفاده می‌کنند. اما این دستگاه بدون تغییر در ماهیت، ابعاد یا شکل کاغذ، فرآیند چاپ معکوس را انجام می‌دهد.

-هدف اصلی شما برای فروش این دستگاه کدام بازارها و صنایع هستند؟

هدف اصلی و بازار هدف این دستگاه در مرحله نخست، ادارات و مراکز چاپ و نشر هستند.

-چگونه دستگاه خود را به مشتریان بالقوه معرفی کرده‌اید و بازخورد آن‌ها چگونه بوده است؟

این دستگاه به چند اداره و مرکز آموزشی کوچک معرفی و با استقبال آن‌ها مواجه شده است.

-چه استراتژی‌هایی برای جذب مشتریان و گسترش بازار خود به کار گرفته‌اید؟

این دستگاه با صرفه‌جویی و کاهش هزینه‌ها، مراکز کوچک و بزرگ را به استفاده از آن ترغیب می‌کند.

-این دستگاه چه تأثیری بر کاهش آلودگی محیط زیست و کاهش استفاده از منابع طبیعی دارد؟

این دستگاه با توانایی بازیافت بیش از ۹۵٪ کاغذ در مراکز و ادارات، می‌تواند به‌طور چشمگیری دورریز کاغذ را کاهش دهد. همچنین، با کاهش وابستگی به واردات و تأمین نیاز از منابع داخلی، می‌تواند به رفع ناترازی موجود در حوزه کاغذ کمک کند.

-آیا دستگاه شما می‌تواند به صنایع کمک کند تا به استانداردهای زیست‌محیطی بالاتری دست پیدا کنند؟

البته، این دستگاه به عنوان نخستین گام در این مسیر محسوب می‌شود، به این معنا که با وجود اهمیت و کارآمدی آن، تنها آغازگر راهی است که نیاز به توسعه و بهبودهای بیشتری دارد. این دستگاه پایه‌ای برای نوآوری‌های بیشتر و پیشرفت‌های آینده در حوزه بازیافت کاغذ و کاهش مصرف منابع است.

-آیا قصد دارید دستگاه‌های دیگری را برای بازیافت مواد مختلف توسعه دهید؟

بله، چندین طرح در این زمینه در حال بررسی است که پس از پایان مرحله تحقیق و توسعه به‌صورت عمومی ارائه خواهد شد.

-به نظر شما، آینده صنعت بازیافت چگونه خواهد بود و دستگاه‌های شما چه نقشی در آن ایفا خواهند کرد؟

در صورت دستیابی به هدف اصلی و فراگیر شدن این دستگاه، می‌توان با اطمینان گفت که این دستگاه می‌تواند گامی بزرگ در زمینه بازیافت کاغذ بردارد.

-چه چیزی شما را در این مسیر کارآفرینی برانگیخته و الهام‌بخش شما بوده است؟

خانواده، دوستان و آشنایان که ما را در دستیابی به این هدف تشویق کرده‌اند، نقش مهمی داشته‌اند. در رأس همه، صحبت‌ها، بیانات و رهنمودهای مقام معظم رهبری درباره مهارت‌آموزی، آموزش فنی و حرفه‌ای، و کارآفرینی در سال ۱۳۸۹، تأثیرگذار بوده است: "ایران بزرگ امروز بیش از هر زمان دیگری به کار و کارآفرینی نیاز دارد تا همچون عقابی تیزپرواز، در مسیر پیشرفت، آبادانی و افتخار اوج گیرد."

-آیا در مسیر ساخت این دستگاه با شکست‌هایی مواجه شدید؟ اگر بله، چگونه از آن‌ها یاد گرفتید؟

مسلماً بله، برای دستیابی به هدف نهایی در این طرح، آزمون و خطاهای زیادی انجام دادیم.

-چه توصیه‌هایی برای جوانانی که به دنبال ورود به حوزه فناوری‌های سبز و بازیافت هستند، دارید؟

اندازه کار مهم نیست؛ آنچه اهمیت دارد، استمرار در کار و نپذیرفتن شکست تا دستیابی به هدف نهایی است.

صحبت پایانی 

"به عنوان یک جوان که موفق به طراحی دستگاهی برای بازیافت کاغذ بدون نیاز به مواد شیمیایی شده‌ام، پیامی به جوانان عزیز دارم: همیشه به ظرفیت‌ها و توانایی‌های خود ایمان داشته باشید و در مسیر رشد و پیشرفت ناامید نشوید. در هر چالش، فرصتی برای نوآوری و حل مشکلات وجود دارد. با تلاش و پشتکار می‌توانیم به استقلال علمی و صنعتی دست یابیم و نقشی فعال در آینده کشور ایفا کنیم. آینده از آن کسانی است که امروز برای فردای بهتر گام برمی‌دارند."