علمی، پژوهشی و فناوری ,علمی، پژوهشی و فناوری

نگاهی بر اقدامات دولت سیزدهم در حوزه علم و فناوری(بخش نخست)؛

ضرورت توجه ویژه به ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان تا توسعه هوش مصنوعی و کوانتوم

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری؛ اکوسیستم فناوری و نوآوری ایران بیش از یک دهه است که جان گرفته به‌طوری‌که زنجیره اصلی آن در تکاپوی دستیابی به کلمه کلیدی مقام معظم رهبری مبنی بر «اقتصاد دانش‌بنیان» هستند.

در راستای منویات رهبری این اکوسیستم از بالاترین مقام کشور بعد از خود ایشان تا پایین ترین سطح کسب و کاری را طوری درگیر کرده که بخش های دیگر صنعتی، اقتصادی و ... ایران در ریل فناوری و نوآوری حرکت می کنند.

با نگاهی به کارنامه فناورانه کشور می‌توان چنین انگاشت که همواره فناوری و نوآوری می تواند یکی از پایه اصلی حرکت اقتصادی، ارتباطات بین المللی، خوداتکایی و ... باشد. هر چه پیش می رویم نقش تکنولوژی در منظومه فناوری پررنگ تر می شود.

این کارنامه اعضای مهمی دارد که رأس آن رئیس جمهور است. رؤسای جمهور نقش اساسی در ارتباط زنجیره اکوسیستم فناوری و نوآوری دارند. با اختیاراتی که یک رئیس جمهور به سیستم خود محول می کند  اهمیت فناوری در کنار سایر موضوعات مهم کشور مشخص می شود. در دوره سیزدهم ریاست جمهوری، آیت  الله رئیسی نیز از سال ۱۴۰۰ به اکوسیستم فناوری توجه ویژه داشت. وی در آخرین سخنرانی های خود رشد شرکت‌های دانش‌بنیان در دولت سیزدهم از پنج هزار به ۱۰ هزار و صادرات ۲ میلیارد دلاری آنها را امری مغتنم توصیف کرد و این دستاورد را مصداق مهمی از تولید ثروت دانست.

بازخوانی سخنان آیت الله رئیسی در حوزه علم و فناوری

رشد ۲۰۰ درصدی صادرات دانش‌بنیان‌ها مبین این امر است که حرکت دولت در این خصوص همواره در مسیر تحقق شعار‌های سال‌های ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ بوده است که رئیس جمهور همواره در جلسات مختلف به آن تاکید داشت. ارتقای کیفی شرکت‌های دانش‌بنیان همچنین از دیگر دغدغه‌های وی بود و در این راستا در سومین جلسه شورای «راهبری فناوری‌ها و تولیدات دانش‌بنیان» که دی ماه گذشته برگزار شد بر ارتقای کیفی شرکت‌های دانش‌بنیان هم‌زمان با توسعه کمی تاکید کرد.

رئیس جمهور فقید با توجه به اینکه توسعه فعالیت‌های دانش‌بنیان ایجاد اشتغال، رشد تولید و پیشرفت فناورانه را در پی دارد، معتقد بود هر نوع حمایت مالی و ارائه تسهیلات و تخصیص منابع به فعالیت‌های دانش‌بنیان، نه هزینه بلکه سرمایه‌گذاری سودمند و آینده‌نگرانه است.

گسترش همکاری با زیست بوم علم و فناوری

وی با ضروری دانستن نهایی شدن نقشه راه فعالیت‌های دانش‌بنیان کشور و جامع‌نگری نسبت به همه حوزه‌های فعالیت‌های دانش‌پایه از میکروالکترونیک و زیست‌فناوری تا هوشمندسازی و استفاده از هوش مصنوعی بر گسترش همکاری وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی با شرکت‌های دانش‌بنیان در دولت مردمی هم تاکید می‌کرد.

ارتباط مستمر و نظام‌مند صنایع بزرگ با شرکت‌های دانش‌بنیان

رئیسی ارتباط قوی، مستمر و نظام‌مند صنایع بزرگ با شرکت‌های دانش‌بنیان را نیز از اولویت‌های مهم برشمرده و با تاکید بر ضرورت تقویت تعامل سازمان استاندارد با شرکت‌های دانش‌بنیان، تسریع در تطبیق محصولات دانش‌بنیان با شاخص‌های استاندارد را در عین رعایت دقت خواستار شده بود.

تجاری‌سازی و صادرات محصولات دانش پایه

ضرورت توجه به تجاری‌سازی و صادرات محصولات دانش‌بنیان از دیگر محور‌های صحبت‌های رئیس جمهور در جلسه با شورای «راهبری فناوری‌ها و تولیدات دانش‌بنیان» بود و همه دستگاه‌های مرتبط از معاونت علمی و فناوری، صندوق توسعه نوآوری، وزارتخانه‌ها و دیگر دستگاه‌های اجرایی مکلف کرد تا علاوه بر کمک به ارتقای قابلیت‌های صادراتی محصولات دانش‌بنیان، تلاش کنند با تکمیل‌تر شدن زنجیره ارزش در تولیدات دانش‌بنیان به افزایش تولید، اشتغال و خلق ثروت برای کشور کمک کنند.

حمایت از تامین تجهیزات مورد نیاز شرکت‌های فعال علم و فناوری در داخل

حمایت از تامین تجهیزات مورد نیاز شرکت‌های دانش‌بنیان در داخل از دیگر دغدغه‌های رئیس جمهور در خصوص شرکت‌های دانش‌بنیان بود و در این راستا، از مسئولان دستگاه‌های مختلف به ویژه وزارت صنعت، معدن و تجارت خواست در حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان، علاوه بر تامین تجهیزات مورد نیاز آنها در داخل، از واردات کالا‌هایی که توسط این شرکت‌ها در داخل به میزان نیاز کشور تولید می‌شود یا ظرفیت و امکان تولید آن فراهم هست، جلوگیری کنند.

ضرورت صیانت از ثبات قانون حمایت از جهش تولیدات دانش‌بنیان

رئیس جمهور شهید با تاکید بر اهمیت توجه به ارتقای بیش از پیش بهره‌وری در همه فعالیت‌ها گفته بود: قانون حمایت از جهش تولیدات دانش‌بنیان قانون خوبی است که مورد تأیید رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز قرار گرفته و لذا ما برای صیانت از این قانون و جلوگیری از هر اقدام و تصمیمی که به تضعیف آن بیانجامد، مسئولیت سنگین و جدی داریم. یکی از الزامات حمایت از کسب و کار‌ها حفظ ثبات در تصمیم‌گیری است و لذا باید از ثبات این قانون نیز صیانت کرد.

شهید رئیسی ۳۰ بهمن ۱۴۰۲ در جریان نظارت ستادی بر معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری در بازدید از دستاورد‌های شرکت‌های دانش‌بنیان در خانه نوآوری و فناوری با تاکید بر اهمیت نقش معاونت علمی و فناوری در ایجاد اشتغال برای قشر تحصیلکرده جامعه به عنوان یکی از اولویت‌های مهم کشور گفت که رشد قابل توجه شرکت‌های دانش‌بنیان زمینه و ظرفیت بسیار خوبی برای ایجاد اشتغال در کشور فراهم کرده است. معاونت علمی و فناوری با بهره‌گیری از این ظرفیت‌ها می‌تواند نقش مهمی در رفع مشکل بیکاری در فارغ‌التحصیلان ایفا کند.

بازخوانی سخنان رئیسی در زیست بوم فناوری/آخرین ماموریت رئیس جمهور به بخش علم و فناوری چه بود؟

ضرورت توجه ویژه به ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان 

وی ضرورت توجه ویژه به ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان در معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری با هدف تکمیل زنجیره ارزش را مورد تاکید قرار داده بود.

ضرورت دعوت مسئولان از نخبگان

رئیس جمهور فقید، شناسایی نخبگان و فراهم سازی شرایط رشد و پیشرفت آنها را نیز از ماموریت‌های اساسی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برشمرد.

وی معتقد بود در شناسایی این سرمایه عظیم انسانی، صرفا به این اکتفا نکنید که نخبگان به شما مراجعه کنند، بلکه شما افراد برخوردار از اندیشه، ابتکار و خلاقیت را در محافل علمی شناسایی کرده و آنها را برای فعالیت در بخش‌های دولتی و خصوصی و تبدیل ایده‌هایشان به کار و ثروت دعوت کنید.

آیت الله رئیسی، ارتقای بهره‌وری را نیز از مسئولیت‌های اصلی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری برشمرده و افزوده بود: معاونت علمی در جایگاه شتاب‌دهندگی به دستگاه‌های مختلف کشور و همچنین ایجاد و توسعه زنجیره فعالیت‌های دانش‌بنیان، نقش مهمی در کمک به رفع موانع ارتقای بهره‌وری در دستگاه‌های مختلف دارد.

بازخوانی سخنان رئیسی در زیست بوم فناوری/آخرین ماموریت رئیس جمهور به بخش علم و فناوری چه بود؟

اشتغال نخبگان از وظایف معاونت علمی

رئیس جمهور شهید با تاکید بر وظیفه معاونت علمی و فناوری در نظارت و حمایت از فعالیت بنگاه‌های دانش‌بنیان و جلوگیری از تبدیل شدن بخش‌های دولتی به رقیب این بنگاه‌ها بر ضرورت فراهم آوردن زمینه اشتغال برای فارغ التحصیلان به عنوان یکی از مهم‌ترین وظایف این معاونت با احصای دقیق آمار نیرو‌های آماده به کار فارغ التحصیل و تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان مورد نیاز برای اشتغال آنها تاکید کرده و گفته بود: با توجه به ظرفیت بسیار بالای موجود در حوزه علم و فناوری کشور، هدف‌گذاری در زمینه ایجاد اشتغال باید به گونه‌ای باشد که علاوه بر رفع کامل مشکل بیکاری فارغ التحصیلان، زمینه برای بازگشت نخبگان در خارج کشور نیز فراهم شود.

«اهتمام و پیگیری حل اختلاف نظر‌های احتمالی میان شرکت‌های دانش‌بنیان، بخش خصوصی و دستگاه‌های اجرایی»، «تسریع و تسهیل صدور روادید برای رفت و آمد نخبگان شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در کشور»، «فراهم کردن زمینه برای ورود شرکت‌های دانش‌بنیان به بورس»، «بازاریابی و بازارسازی داخلی و خارجی برای محصولات شرکت‌های دانش‌بنیان»، «حساسیت ویژه نسبت به واردات بی‌رویه و جلوگیری از ورود محصولات تولید مشابه شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی»، «تسریع در رفع موانع اداری و کاهش مدت زمان جذب نخبگان»، «توجه به تنوع گرایی بر اساس اولویت‌های ملی» و «بررسی و ارزیابی دقیق تاثیر سیاست‌های اقتصادی، پولی و بانکی در توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان» از دیگر دستورات و توصیه‌های مهم رئیس جمهور به مدیران ارشد معاونت علمی و فناوری بود.

آیت الله رئیسی با تاکید بر اهمیت مسئولیت‌پذیری و خطرپذیری سرمایه‌گذاری در شرکت‌های دانش‌بنیان از سوی صندوق نوآوری و شکوفایی، تضمین وثایق این شرکت‌ها برای دریافت تسهیلات را از جمله اقدامات خوب و بسیار مثبت این صندوق در این راستا عنوان کرد.

دو یادگاری رئیسی در اکوسیستم فناوری از منظر معاون علمی‌اش

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس جمهور، جدیت و پیگیری در تاسیس «مرکز ملی هوش‌مصنوعی» و «تاکید بر تشکیل و هم‌افزایی اعضای فعال در علوم و فناوری‌های کوانتوم» را دو ابتکار منحصر به فرد رئیس جمهور شهید در حوزه علم و فناوری برشمرد.

آخرین ماموریت رئیسی به معاون علمی چه بود؟

در آخرین روزهای کاری رئیس جمهور در تهران و قبل از ماموریت وی برای افتتاح سد ماموریتی به معاون علمی خود محول کرد. رئیس‌جمهور با تاکید بر اهمیت و ضرورت توجه جدی به فعالان حوزه فضای مجازی به معاون علمی و فناوری خود ماموریت داد تا با تشکیل کارگروهی ویژه، برنامه‌ها و راهکار‌های لازم برای تقویت سرمایه انسانی در این حوزه را تدوین و جهت بررسی و تصویب به شورای‌عالی فضای مجازی ارائه کند.

بازخوانی سخنان رئیسی در زیست بوم فناوری/آخرین ماموریت رئیس جمهور به بخش علم و فناوری چه بود؟

 سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور فقید در صد و یکمین جلسه شورای‌عالی فضای مجازی پس از شنیدن گزارش‌ها و نقطه نظرات و دیدگاه‌های اعضای شورای‌عالی فضای مجازی با تاکید بر اهمیت و ضرورت توجه جدی به فعالین این حوزه به معاون علمی فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری ماموریت داد تا با تشکیل کارگروهی ویژه، با همکاری سایر دستگاه‌ها و با استفاده از تمامی ظرفیت‌های موجود در کشور برنامه‌ها و راهکار‌های لازم برای تقویت سرمایه انسانی از جمله ایجاد مشوق‌های لازم و برطرف کردن موانع پیش‌روی فعالین حوزه فضای مجازی را تدوین و جهت بررسی و تصویب به شورای‌عالی فضای مجازی ارائه کند.

توسعه هوش مصنوعی و کوانتوم 

معاون علمی رئیس‌جمهور در خصوص واگذاری ماموریت ایجاد مرکز هوش مصنوعی از سوی رئیس‌جمهور شهید به این معاونت، خاطر نشان کرد: رئیس جمهور دو ابتکار در حوزه‌های علم و فناوری داشتند که این ابتکارات مختص ایشان بود. یکی از این ابتکارات پیگیری در تاسیس مرکز ملی هوش مصنوعی و اپراتور هوش مصنوعی است که با جدیت در حال پیگیری است.

دهقانی تاکید کرد: قبل از ۲۰ خرداد امسال افتتاح رسمی مرکز ملی هوش مصنوعی را شاهد خواهید بود.

فیروزآبادی، ابتکار دوم رئیس‌جمهور شهید در حوزه فناوری را تاکید وی بر تشکیل و هم‌افزایی اعضای فعال در علوم و فناوری کوانتوم ذکر کرد و ادامه داد: در این دو زمینه رئیس‌جمهور، دو شورا تشکیل داده است که اولین آن شورای کوانتوم به ریاست شخص رئیس‌جمهور و نائب رئیسی معاون علمی و دومین شورا، شورای راهبری هوش مصنوعی به ریاست معاون علمی است.

وی افزود: اگر بخواهیم منصفانه نگاه کنیم، اینکه یک رئیس‌جمهور در یک شرایط اقتصادی سخت که پیگیر حل مسائل کشور است، در این حد پیگیر است که در لبه حمله علم و فناوری دنیا که هوش مصنوعی و کوانتوم را شامل می‌شود، شخصا پیگیری کند و دستور ایجاد شورای آنها را صادر کند، یک توجه خاص را می‌طلبد.

دهقانی فیروزآبادی گفت: ما این دو ابتکار را دو یادگاری بزرگ رئیس‌جمهور شهید می‌دانیم که در اختیار ما قرار دارد و تاکید داریم که تا پایان دولت سیزدهم که تا دو ماه آخر خواهد بود، هم مرکز ملی هوش مصنوعی و هم ساختمان بزرگ مرکز ملی آفرینش فناوری‌های کوانتومی در پارک فناوری پردیس رسما افتتاح شود.