پزشکی و سلامت

علائمی که نشان از کم کاری یا پرکاری تیروئید دارند

به گزارش پایگاه خبری علم و فناوری : غده تیروئید از جمله غدد مهم در عملکرد بدن است که اختلال در آن می‌تواند باعث مشکلات زیادی برای افراد به خصوص کودکان شود. بنابراین درمان به موقع این بیماری بسیار مهم است. این که نقش این غده در بدن ما چیست؟ چه عواملی باعث ایجاد این بیماری می‌شود؟ چه علائمی نشان از بیماری دارد؟ به این بهانه با دکتر نسرین بابازاده متخصص داخلی و فلوشیپ غدد به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه بخش اول آن را می‌خوانید:

نقش غده تیروئید در بدن چیست؟

غده تیروئید غده‌ای است که در جلوی گردن قرار دارد و هورمون تیروئید را ترشح می‌کند. این هورمون نقش مهمی در سوخت وساز و متابولیسم بدن دارد.

علت کم کاری یا پرکاری تیروئید چیست؟

ژنتیک نقش مهمی در ایجاد بیماری‌های تیروئید دارد. گاهی مصرف یک سری داروهای خاص موجب تغییر در عملکرد تیروئید می‌شود، برخی از عفونت‌های ویروسی نیز ممکن است به صورت گذرا باعث التهاب تیروئید و دردناکی آن شوند. فرد تب و لرز کوچکی پیدا کرده، مدتی علائم پرکاری تیروئید را خواهد داشت سپس خودبه‌خود خوب می‌شود.

کم‌ کاری و پرکاری تیروئید چه علائمی دارند؟

خستگی، احساس ضعف، خشکی پوست و مو، ریزش مو، افزایش وزن بدن در حد مختصر، چهره پف آلود، عدم تحمل سرما، ضعف عضلانی، تغییر رنگ پوست به زردی و افزایش چربی خون از علایم شایع کم کاری تیروئید است. در خانم‌ها نیز یکی از علائم مهم کاهش فاصله در پریودهای ماهانه است. تیرویید چون موجب کاهش اشتها می‌شود گاهی به جای افزایش وزن بیمار دچار کاهش وزن نیز می‌شود.

در حالت پرکاری تیروئید علائمی نظیر احساس اضطراب، تپش قلب مداوم و تحریک پذیری، تعریق، کاهش وزن علی رغم افزایش اشتها، پوست گرم و مرطوب و ضعف عضلانی دارند. در خانم‌ها تاخیر در پریود ماهانه اتفاق می‌افتد.

در بیماران پرکاری تیروئید گاهی برآمدگی چشم‌ها و خیرگی در نگاه را داریم که حتی گاهی قبل از شروع سایر علائم است. ذکر این نکته ضروری است که استعمال سیگار، استرس و مصرف الکل در افرادی که زمینه پرکاری تیروئید دارند، می‌تواند باعث تشدید در علائم‌شان شود. مخصوصا سیگار، که خیلی درمان را سخت می‌کند و باعث می‌شود بدن این افراد نسبت به داروهایی که پزشک تجویز می‌کند مقاوم شده و سیر پیشرفت بیماری را سریعترتر می‌کند.

گاهی ممکن است سایز تیروئید بزرگ شده باشد، که به این بزرگی تیروئید، «گواتر» می‌گوییم. بزرگی تیروئید ممکن است در زمینه پرکاری تیروئید یا کم کاری تیروئید یا حتی نرمال بودن عملکرد تیروئید اتفاق بیافتد، که باید علت بررسی و درمان شود. به ندرت گاهی تیروئید در حدی بزرگ می‌شود که اختلال در بلع و تنفس بیمار به وجود می‌آید یا فرد ممکن است دچار خشونت صدا شود.

یافته دیگری که ممکن است پزشک در معاینه یا خود بیمار متوجه شود، گره یا توده تیروئید است. درصد قابل ملاحظه‌ای از افراد جامعه این گره‌ها را دارند و قسمت عمده‌ای از این گره‌ها خوش‌خیم هستند پس در عمده موارد جای نگرانی نیست. بسته به سایز گره تیروئیدی و ویژگی‌هایی که سونوگرافی نشان می‌دهد، ممکن است پزشک تشخیص دهد نیاز به نمونه‌برداری است یا خیر.

همانطور که گفته شد تعداد قابل توجهی ازاین گره‌ها خوش‌خیم هستند و نیاز به هیچ اقدام اضافه‌تر تشخیصی یا درمانی ندارند.

آیا داشتن هر کدام از این علائم نشان‌دهنده این است که دچار مشکلات تیروئیدی شده‌ایم؟

علائم کم کاری تیروئید مثل خستگی، ضعف، خشکی پوست و مو علائمی غیر اختصاصی هستند. شاید درصد زیادی از افراد جامعه بدون داشتن کم کاری تیروئید، این علائم را داشته باشند. پس اگر کسی این علائم را داشت و آزمایش تیروئید هم نرمال بود، باید خیالش راحت باشد، که این مشکلات در زمینه تیروئید نیستند.

آیا همیشه کم کاری یا پرکاری تیروئید باعث تغییرات وزن می‌شود؟

کم کاری تیروئید برخلاف باور عامه مردم خیلی باعث افزایش وزن نمی‌شود. در برخی از مواقع بیمارانی با افزایش وزن‌ بسیار بالا، مثل ۲۰ تا ۳۰ کیلوگرم مراجعه می‌کنند. اصرار دارند که این افزایش وزن‌ را به تیروئید ربط دهند، با این که تست تیروئیدشان هم نرمال است. این در حالی است که در کم کاری‌های خیلی شدید هم، وزن بیمار خیلی بالا نمی‌رود.